پرش به محتوا

پنج‌تن: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۷۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۰ اکتبر ۲۰۲۱
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۲: خط ۱۲:
*[[آیه مودت]]<ref>سوره شوری، آیه ۲۳.</ref> که در آن مطابق تفاسیر شیعه{{مدرک}} و اهل سنت<ref>به عنوان نمونه نگاه کنید به: فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۷، ص۵۹۵.</ref> مصداق ذوی القربای (خویشاوندان) پیامبر (ص)، علی (ع) و فاطمه (س) و حسنین علیهماالسّلام بوده و مودّت ایشان اجر [[نبوت|رسالت]] پیامبر (ع) قرار داده شده است.
*[[آیه مودت]]<ref>سوره شوری، آیه ۲۳.</ref> که در آن مطابق تفاسیر شیعه{{مدرک}} و اهل سنت<ref>به عنوان نمونه نگاه کنید به: فخر رازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۷، ص۵۹۵.</ref> مصداق ذوی القربای (خویشاوندان) پیامبر (ص)، علی (ع) و فاطمه (س) و حسنین علیهماالسّلام بوده و مودّت ایشان اجر [[نبوت|رسالت]] پیامبر (ع) قرار داده شده است.


*'''آیات ۱۹ تا ۲۲ [[سوره الرحمن]]'''، که در آنها از علی و فاطمه علیهماالسّلام به دو دریا تعبیر شده است که پیامبر به مثابه برزخی میان ایشان بوده و حسنین علیهماالسّلام چون لؤلؤ و مرجانی هستند که از ملاقات این دو دریا پدید می‌آیند.<ref>شوشتری، احقاق الحق، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۲۷۴-۲۷۹، ج۹، ص۱۰۷-۱۰۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۴، ص۹۷-۹۹، ج۳۷، ص۶۴، ۷۳، ۹۶؛ طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۰۸ق، ذیل آیه.</ref>
*'''آیات ۱۹ تا ۲۲ [[سوره الرحمن]]'''، که در آنها از علی و فاطمه علیهماالسّلام به دو دریا تعبیر شده است که پیامبر به مثابه برزخی میان ایشان بوده و حسنین علیهماالسّلام چون لؤلؤ و مرجانی هستند که از ملاقات این دو دریا پدید می‌آیند.<ref>شوشتری، احقاق الحق، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۲۷۴-۲۷۹، ج۹، ص۱۰۷-۱۰۹؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۴، ص۹۷-۹۹، ج۳۷، ص۶۴، ۷۳، ۹۶؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۰۸ق، ذیل آیه.</ref>


*'''[[آیه توبه|آیه ۳۷ سوره بقره]]'''، '''فتلقّی آدم من ربّه کلمات'''، که مطابق بعضی روایات [[اهل سنت|عامّه]] و [[شیعه|خاصه]] در تفسیر این [[آیه]]، [[توسل]] [[حضرت آدم(ع)]] به انوار خمسه طیبه و خواندن خداوند به اسماء ایشان (''کلمات'') سبب [[آمرزش]] و قبولی [[توبه]] وی گردید.<ref>شوشتری، احقاق الحق، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۷۶-۸۰، ج۵، ص۱۱، ج۹، ص۱۰۲-۱۰۵؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۶، ص۳۲۳-۳۲۸، ۳۳۳؛ حسینی فیروزآبادی، فضائل الخمسة من الصحاح الستة، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۲۰۵؛ امینی، الغدیر، ۱۳۸۷ق، ج۷، ص۳۰۰-۳۰۱؛ طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۰۸ق، ذیل آیه؛ ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ۱۳۶۵-۱۳۷۵ش، ذیل آیه.</ref> در بعضی از این روایات<ref>شوشتری، احقاق الحق، ۱۳۷۷ش، ج۵، ص۴؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۵، ص۹، ۱۴-۱۵، ج۲۵، ص۶، ج۲۶، ص۳۲۷-۳۲۸، ج۳۷، ص۴۷، ۶۲-۶۳؛ امینی، الغدیر، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۰۰-۳۰۱</ref> به اشتقاق نامهای پنج تن (محمّد، علی، فاطمه، حسن و حسین) از اسامی خداوند (محمود و حمید، علی و عالی و اعلی، فاطر و فاطم، محسن و ذوالاحسان و ذو[[اسما و صفات|الاسماء الحسنی]]) با اختلاف تصریح شده است.
*'''[[آیه توبه|آیه ۳۷ سوره بقره]]'''، '''فتلقّی آدم من ربّه کلمات'''، که مطابق بعضی روایات [[اهل سنت|عامّه]] و [[شیعه|خاصه]] در تفسیر این [[آیه]]، [[توسل]] [[حضرت آدم(ع)]] به انوار خمسه طیبه و خواندن خداوند به اسماء ایشان (''کلمات'') سبب [[آمرزش]] و قبولی [[توبه]] وی گردید.<ref>شوشتری، احقاق الحق، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۷۶-۸۰، ج۵، ص۱۱، ج۹، ص۱۰۲-۱۰۵؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۶، ص۳۲۳-۳۲۸، ۳۳۳؛ حسینی فیروزآبادی، فضائل الخمسة، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۲۰۵؛ امینی، الغدیر، ۱۳۸۷ق، ج۷، ص۳۰۰-۳۰۱؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۰۸ق، ذیل آیه؛ ابوالفتوح رازی، روض الجنان، ۱۳۶۵-۱۳۷۵ش، ذیل آیه.</ref> در بعضی از این روایات<ref>شوشتری، احقاق الحق، ۱۳۷۷ش، ج۵، ص۴؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۵، ص۹، ۱۴-۱۵، ج۲۵، ص۶، ج۲۶، ص۳۲۷-۳۲۸، ج۳۷، ص۴۷، ۶۲-۶۳؛ امینی، الغدیر، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۰۰-۳۰۱</ref> به اشتقاق نامهای پنج تن (محمّد، علی، فاطمه، حسن و حسین) از اسامی خداوند (محمود و حمید، علی و عالی و اعلی، فاطر و فاطم، محسن و ذوالاحسان و ذو[[اسما و صفات|الاسماء الحسنی]]) با اختلاف تصریح شده است.


در تفسیر و تأویل این [[آیه]] و آیه '''و اذ ابتلی ابراهیم ربّه بکلماتٍ فاتمهّن'''<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref> علاوه بر تأویل '''کلمات''' به پنج تن و تأویل '''فَأتَمَّهُنَّ''' به '''۹امام از نسل امام حسین علیهم السّلام'''، مناقب و فضایل عدیده‌ای در شأن آل عبا نقل شده است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۰۸ق، ذیل آیه مذکور؛ شوشتری، احقاق الحق، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۷۹، ج۵، ص۲۶۲-۲۶۵، ج۷، ص۱۸۰-۱۸۳، ج۱۸، ص۳۴۴-۳۴۷؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۵، ص۲۳، ۶، ۱۶-۱۷، ج۲۶، ص۲۷۳، ۳۱۱-۳۱۲، ۳۲۳-۳۲۷، ۳۴۳؛ حسینی فیروزآبادی، فضائل الخمسة من الصحاح الستة، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۲۰۷؛ امینی، الغدیر، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۰۰-۳۰۱؛ قندوزی، ینابیع الموده، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۹۰.</ref>
در تفسیر و تأویل این [[آیه]] و آیه '''و اذ ابتلی ابراهیم ربّه بکلماتٍ فاتمهّن'''<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۴.</ref> علاوه بر تأویل '''کلمات''' به پنج تن و تأویل '''فَأتَمَّهُنَّ''' به '''۹امام از نسل امام حسین علیهم السّلام'''، مناقب و فضایل عدیده‌ای در شأن آل عبا نقل شده است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۰۸ق، ذیل آیه مذکور؛ شوشتری، احقاق الحق، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۷۹، ج۵، ص۲۶۲-۲۶۵، ج۷، ص۱۸۰-۱۸۳، ج۱۸، ص۳۴۴-۳۴۷؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۵، ص۲۳، ۶، ۱۶-۱۷، ج۲۶، ص۲۷۳، ۳۱۱-۳۱۲، ۳۲۳-۳۲۷، ۳۴۳؛ حسینی فیروزآبادی، فضائل الخمسة، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۲۰۷؛ امینی، الغدیر، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۰۰-۳۰۱؛ قندوزی، ینابیع الموده، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۲۹۰.</ref>


همچنین در آیه '''اَسْتَکْبَرْتَ اَم کَنتَ مِن العالین'''<ref>سوره ص، آیه ۷۵.</ref> '''عالین''' به خمسه طیبه تأویل شده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۵، ص۲، ج۲۶، ص۳۴۶-۳۴۷.</ref>
همچنین در آیه '''اَسْتَکْبَرْتَ اَم کَنتَ مِن العالین'''<ref>سوره ص، آیه ۷۵.</ref> '''عالین''' به خمسه طیبه تأویل شده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۵، ص۲، ج۲۶، ص۳۴۶-۳۴۷.</ref>
خط ۲۴: خط ۲۴:
== فضائل پنج تن در احادیث ==
== فضائل پنج تن در احادیث ==
[[پرونده:مهر نماز با نام پنج تن.jpg|200px|بندانگشتی|مهر نماز با نام [[خدا]] و [[پنج تن]]]]
[[پرونده:مهر نماز با نام پنج تن.jpg|200px|بندانگشتی|مهر نماز با نام [[خدا]] و [[پنج تن]]]]
گذشته از [[آیات قرآن]]، در [[جوامع روایی|جوامع روایی عامّه و خاصّه]]، ابوابی در اختصاصات و مناقب پنج تن آمده است.<ref>نگاه کنید به: حسینی فیروزآبادی، فضائل الخمسة من الصحاح الستة، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۲۶۴-۳۱۱؛ شوشتری، احقاق الحق، ۱۳۷۷ش، ج۵، ص۳۴، ۱۱-۲۲، ۴۵-۴۶، ج۱۸، ص۳۸۴ به بعد؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۷، ص۳۵-۱۰۷. نیز برای فضیلت پنج تن، محبت به ایشان و تعابیری که درباره مقام دنیوی و اخروی ایشان به کار رفته است نگاه کنید به: مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۷، ص۳۶-۳۷، ۴۷، ۶۴-۶۵، ۷۵، ۷۸، ۸۴-۸۵؛ حسینی فیروزآبادی، فضائل الخمسة من الصحاح الستة، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۳۰۰، ج۲، ص۷۸، ج۳، ص۱۳۳، ۱۳۹-۱۴۱؛ امینی، الغدیر، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۰۰-۳۰۱؛ شوشتری، احقاق الحق، ۱۳۷۷ش، ج۵، ص۲۰، ۵۳، ۹۰، ج۱۸، ص۳۴۸-۳۵۵؛ زمخشری، الکشاف،‌ ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۱۹و۲۲۰؛ قندوزی، ینابیع الموده، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۶۸، ۲۹۷.</ref>
گذشته از [[آیات قرآن]]، در [[جوامع روایی|جوامع روایی عامّه و خاصّه]]، ابوابی در اختصاصات و مناقب پنج تن آمده است.<ref>نگاه کنید به: حسینی فیروزآبادی، فضائل الخمسة، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۲۶۴-۳۱۱؛ شوشتری، احقاق الحق، ۱۳۷۷ش، ج۵، ص۳۴، ۱۱-۲۲، ۴۵-۴۶، ج۱۸، ص۳۸۴ به بعد؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۷، ص۳۵-۱۰۷. نیز برای فضیلت پنج تن، محبت به ایشان و تعابیری که درباره مقام دنیوی و اخروی ایشان به کار رفته است نگاه کنید به: مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۷، ص۳۶-۳۷، ۴۷، ۶۴-۶۵، ۷۵، ۷۸، ۸۴-۸۵؛ حسینی فیروزآبادی، فضائل الخمسة، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۳۰۰، ج۲، ص۷۸، ج۳، ص۱۳۳، ۱۳۹-۱۴۱؛ امینی، الغدیر، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۰۰-۳۰۱؛ شوشتری، احقاق الحق، ۱۳۷۷ش، ج۵، ص۲۰، ۵۳، ۹۰، ج۱۸، ص۳۴۸-۳۵۵؛ زمخشری، الکشاف،‌ ۱۴۰۷ق، ج۴، ص۲۱۹و۲۲۰؛ قندوزی، ینابیع الموده، ۱۴۱۶ق، ج۲، ص۶۸، ۲۹۷.</ref>


در بعضی از [[روایات]] نیز [[جبرئیل]] ششمین نفر پس از پنج تن (جَبْریلُ سادِسُنا) خوانده شده است.<ref>قندوزی، ینابیع الموده، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۲۳؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۲، ص۶۳، ج۴۳، ص۴۹.</ref>
در بعضی از [[روایات]] نیز [[جبرئیل]] ششمین نفر پس از پنج تن (جَبْریلُ سادِسُنا) خوانده شده است.<ref>قندوزی، ینابیع الموده، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۳۲۳؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۲، ص۶۳، ج۴۳، ص۴۹.</ref>
خط ۳۸: خط ۳۸:
برتری و فضیلت پنج تن در میان ائمه چهارده گانه به مدد قراین ثابت می‌شود. این قراین همان مناقب مشترک و اختصاصی خمسه طیبه است.{{مدرک}} نیز شهادت امام حسین علیه‌السلام (۶۱ق) که خاتم پنج تن بوده و در ادعیه و زیارات<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۲۵۰، ج۹۸، ص۱۷۹، ۱۹۶، ۲۳۵، ۳۱۳، ۳۱۸، ۳۶۰.</ref> به «خامس اهل العباء» و «خامس اصحاب الکساء» موسوم است به منزله وفات همه پنج تن و ازین رو اعظم مصایب تلقّی شده است<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۴، ص۲۶۹-۲۷۰، ج۴۵، ص۲، ۸۸.</ref> این القاب برای علی علیه‌السلام نیز احتراماً به کار رفته است.<ref>نگاه کنید به: مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۵، ص۱۳۰، ج۹۷، ص۲۰۵، ۳۰۲، ۳۷۳.</ref>
برتری و فضیلت پنج تن در میان ائمه چهارده گانه به مدد قراین ثابت می‌شود. این قراین همان مناقب مشترک و اختصاصی خمسه طیبه است.{{مدرک}} نیز شهادت امام حسین علیه‌السلام (۶۱ق) که خاتم پنج تن بوده و در ادعیه و زیارات<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۵، ص۲۵۰، ج۹۸، ص۱۷۹، ۱۹۶، ۲۳۵، ۳۱۳، ۳۱۸، ۳۶۰.</ref> به «خامس اهل العباء» و «خامس اصحاب الکساء» موسوم است به منزله وفات همه پنج تن و ازین رو اعظم مصایب تلقّی شده است<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۴، ص۲۶۹-۲۷۰، ج۴۵، ص۲، ۸۸.</ref> این القاب برای علی علیه‌السلام نیز احتراماً به کار رفته است.<ref>نگاه کنید به: مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶۵، ص۱۳۰، ج۹۷، ص۲۰۵، ۳۰۲، ۳۷۳.</ref>


در میان پنج تن نیز ترتیب فضیلت و برتری به دلالت بعضی اخبار تا حدودی روشن است. آنچه مسلّم است [[محمد|پیامبر]](ص) بر سایر پنج تن و [[علی|امیرالمؤمنین]] بر فاطمه و حسنین علیهماالسّلام برتری دارند<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۶، ص۲۷۲، ج۳۷، ص۷۵، ۸۷، ج۳۹، ص۹۰-۹۲.</ref> و در افضلیت فاطمه بر حسنین یا بالعکس اختلاف است.<ref>نگاه کنید به: آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۴، ص۳۵۹؛ میرزای قمی، جامع الشتات، ۱۲۷۷ش، ج۲، ص۷۸۵؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۲۶۴، ج۴۵، ص۳.</ref>
در میان پنج تن نیز ترتیب فضیلت و برتری به دلالت بعضی اخبار تا حدودی روشن است. آنچه مسلّم است [[محمد|پیامبر]](ص) بر سایر پنج تن و [[علی|امیرالمؤمنین]] بر فاطمه(س) و حسنین(ع) برتری دارند<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۶، ص۲۷۲، ج۳۷، ص۷۵، ۸۷، ج۳۹، ص۹۰-۹۲.</ref> و در افضلیت فاطمه بر حسنین یا بالعکس اختلاف است.<ref>نگاه کنید به: آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ۱۴۰۳ق، ج۴، ص۳۵۹؛ میرزای قمی، جامع الشتات، ۱۲۷۷ش، ج۲، ص۷۸۵؛ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۲۶۴، ج۴۵، ص۳.</ref>


== پانویس ==
== پانویس ==
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۲۱۵

ویرایش