صفا و مروه: تفاوت میان نسخه‌ها

پیشینه تاریخی کوه‌های صفا و مروه به زمان هبوط حضرت آدم (ع) به زمين، بازمی‌گردد. امام صادق (ع) فرمودند:

:::«صفا را صفا نامیدند، بدان جهت که آدمِ برگزيده (صفوة الله) بر آن فرود آمد، پس برای اين کوه نامی از اسم آدم را انتخاب کردند. خداوند می‌فرمايد: «ان اللّه اصطفي آدم و نوحا...» و حوّا بر مروه فرود آمد و مروه را مروه ناميدند؛ زيرا زن بر آن فرود آمد پس نامی از مرأة برای اين کوه برگزيدند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۹۶، ص۴۴</ref>

ولی شهرت اين دو کوه از زمان حضرت ابراهيم (ع) به بعد است آنگاه که او همراه با هاجر و اسماعيل به مکه آمده، آنان را در کنار حجر جای داد و خود به شام بازگشت.

اين بت‌ها همچنان بر روی کوه صفا و مروه قرار داشت تا آنگاه که در سال هفتم هجری پيامبر اسلام (ص) برای انجام عمره به مکّه آمدند. امام صادق (ع) فرموده‌اند:  

:::«رسول خدا (ص) به مشرکان فرمود: تا بت‌ها را از صفا و مروه بردارند و آنان نيز چنين کردند و آن حضرت ميان صفا و مروه سعی نمود ولی پس از آن که طواف رسول الله (ص) پايان يافت، مشرکان بار ديگر آنها را بر روی صفا و مروه نصب کردند. يکی از صحابه که عمل سعی را انجام نداده بود نزد آنحضرت آمده اظهار داشت: قريش بار ديگر بت‌ها را در صفا و مروه نصب کرده و من نيز هنوز سعی را انجام نداده‌ام، سپس اين آيه نازل شد: «انّ الصفا و المروة من شعائرالله فمن حج البيت او اعتمر فلاجناح عليه ان يطّوّف بهما». بدنبال نزول اين آيه و در حالی که بت‌ها را در صفا و مروه نهاده بودند، مسلمانان سعی می‌کردند تا آنگاه که پيامبر (ع) حج گزارد و بت‌ها را برداشت.»<ref>طبرسی، مجمع البيان، ج۱، ص۲۴۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۹۶، ص۲۳۵.</ref>

کوه صفا، نقطه شروع دعوت علنی پیامبر اسلام(ص) بود.<ref>طبری، تاریخ طبری، ج۲، ص۳۱۹؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۶۰</ref> همچنین در روز فتح مکه پیامبر بر فراز آن رفت و بشارت فتح مسلمانان را به مردم داد و مردم با او بیعت کردند.<ref>ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ج۲، ص۲۵۲</ref>

در صدر اسلام خانه های برخی از اهالی مکه در مسعی بود، امّا بر روی دو کوه صفا و مروه هيچگونه بنا و پلکانی نبوده است تا آن که در حکومت منصور عباسی، پله های صفا و مروه ساخته شد. در سال ۸۰۲ق فرج بن برقوف و در سال ۱۲۹۶ق سلطان عبدالحميد دوم پادشاه عثمانی، پله های صفا و مروه را مرمت کردند.<ref>ازرقی، اخبار مکة، ج۲، ص۱۲۰</ref>

اکنون صفا و مروه پلّه‌اى ندارند و شيب دار هستند. همچنین در سده سوم هجری بر دو كوه صفا و مروه به نشانی نقطه شروع و پایان سعی، دو گنبد كوچك وجود داشته كه با پله به گنبدخانه‌های آنها می‌رفته‌اند كه در حال حاضر اثرى از آن نيست.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۹۳</ref>

تا سال ۱۳۷۴ شمسی (۱۴۱۶ق.) بخشی از كوه مروه برجای مانده بود؛ اما در این سال، به هدف گسترش محدوده دور زدن سعی كنندگان، قسمت باقی مانده را برداشتند و در انتهای آن، دری به بیرون گشودند، اما بخش عمده‌ای از كوه صفا همچنان باقی مانده و زائران برای قرائت قرآن بر آن می‌نشستند. در حال حاضر این قسمت نیز مسدود شده و امكان رفتن روی بخش باقی مانده صفا هم نیست. بخشی از این دو کوه سنگفرش شده و برای سعی، نیاز به بالارفتن بر بخشی از كوه نیست.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۷</ref>