هدایت عامه: تفاوت میان نسخه‌ها

هدایت عامه را به هدایت به سوی همه منافع و کمالات دنیوی و اخروی<ref>قرشی بنایی، تفسير احسن الحديث‏، ۱۳۷۵ش، ج۷، ص۳۶۴.</ref> یا به رساندن هر موجودی به نهایت کمال وجودی و غایت از خلقت او<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۴، ص۳۲؛ ج۱۵، ص۱۴۰.</ref> تعبیر کرده‌اند. اصل هدایت عامه را لازمه جهان‌بینی توحیدی اسلامی دانسته‌اند؛ به این بیان که این نوع از هدایت [[خداوند]]، به دلیل فیاض علی الاطلاق بودن خداوند، شامل همه موجودات از کوچک‌ترین ذره‌ها تا بزرگ‌ترین ستاره‌ها و از پست‌ترین موجودات بی‌جان تا عالی‌ترین جان‌دارها یعنی انسان در حدی که برای آن موجود امکان‌پذیر و شایسته است، می‌شود و موجودات در مسیر کمالشان از آن برخوردار می‌گردند؛ به همین دلیل [[قرآن]] همانگونه که واژه [[وحی]] را برای هدایت انسان استفاده می‌کند برای هدایت سایر موجودات نیز به کار برده است.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۱۵۵.</ref>

[[مفسران]] آیاتی از قرآن را ناظر بر این نوع از هدایت الهی می‌دانند که از جمله می‌توان به [[آیه]] ۵۰ [[سوره طه]] «قَالَ رَبُّنَا الَّذِى أَعْطَى‏ كلُ‏َّ شىَ‏ْءٍ خَلْقَهُ ثمُ‏َّ هَدَى‏»، آیه ۳ [[سوره اعلی]] «وَ الَّذي قَدَّرَ فَهَدى‏» و آیه ۷۸ [[سوره شعراء]] «الَّذِى خَلَقَنىِ فَهُوَ يهَْدِين‏» اشاره کرد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۴، ص۱۶۶؛ ج۱۵، ص۲۸۴؛ ج۱۶، ص۱۹۰؛ قرشی بنایی، احسن الحدیث، ۱۳۷۵ش، ج۷، ص۳۶۴؛ طیب، اطیب البیان، ۱۳۶۹ش، ج۱۰، ص۴۳.</ref>

* برخی هدایت عامه را فقط مخصوص انسان می‌دانند و معتقدند این نوع از هدایت به هر [[مکلف|مکلفی]] که دارای [[عقل]] و هوش است، تعلق می‌گیرد. در این دیدگاه که هدایت عامه را هدایت فطری نیز نامیده‌اند با استناد به آیاتی<ref>سوره انسان، آیه ۳؛ سوره فصلت، آیه ۱۷.</ref> این نوع هدایت را شامل همه انسان‌ها از [[مؤمن]] و [[کافر]] می‌دانند؛ اگرچه بسیاری از آن چشم می‌پوشند.<ref>راغب اصفهانی، مفردات، ذیل واژه هدی.</ref>

* [[فخر رازی]] هدایت عامه را به معنای دعوت و روشن کردن دلائل برای همه مردم دانسته است<ref>فخر رازی، تفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۲۷، ص۶۱۵.</ref> و برخی دیگر آن را به معنای ارشاد و راهنمایی به خیر و مشخص کردن شر از خیر تعریف کرده‌اند.<ref>طوفی، الإشارات الالهية الى المباحث الاصولية، ۱۴۲۶ق، ص۶۸۲.</ref>

* خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران، انتشارات دوستان ـ ناهید، ۱۳۷۷ش.

* راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ قرآن، لبنان - سوریه،‌دار العلم- الدار الشامیة‌، ۱۴۱۲ق.

* طباطبایی، محمدحسین، المیزان، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق.

* طوفی،سلیمان بن عبدالقوی، الإشارات الالهية الى المباحث الاصولية، بیروت، دار الكتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون‏، ۱۴۲۶ق.

* طیب، عبدالحسین، اطيب البيان في تفسير القرآن‏، تهران، اسلام، ۱۳۶۹ش.

* فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، بیروت، دار إحياء التراث العربی، ۱۴۲۰ق.

* قرشى، سيد على اكبر‌، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۱۲ق.

* قرشی بنایی، علی اکبر، تفسير احسن الحديث‏، تهران، بنياد بعثت، مركز چاپ و نشر، ۱۳۷۵ش.