Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۷۲
ویرایش
جز (←مفهومشناسی) |
|||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
==جایگاه دعا در فرهنگ اسلامی== | ==جایگاه دعا در فرهنگ اسلامی== | ||
دعا در قرآن و [[روایات]] به عنوان یکی از راههای ارتباط با خدا مورد | دعا در قرآن و [[روایات]] به عنوان یکی از راههای ارتباط با خدا مورد تأکید قرار گرفته و برترین عبادتها شمرده شده است. در آیه ۶۰ [[سوره غافر]] خداوند مردم را به دعا کردن امر میکند و نوید اجابت میدهد. در این آیه دعا نوعی عبادت محسوب شده و ترککننده آن را از سر بزرگیطلبی بیم [[دوزخ]] و عذابی خوارکننده داده است. [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] آیه ۶۰ سوره غافر را از مهمترین آیات قرآن در بیان ارزش دعا نزد خداوند و فضیلت انقطاع از خلق معرفی کرده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۸، ص۸۲۳.</ref> علامه طباطبایی ایه ۱۸۶ سوره بقره {{یادداشت|[[ایه۱۸۶ سوره بقره]] وَإِذَا سَأَلَک عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ ۖ أُجِیبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ ۖ فَلْیسْتَجِیبُوا لِی وَلْیؤْمِنُوا بیلَعَلَّهُمْ یرْشُدُونَ (ترجمه:و هنگامی که بندگان من، از تو درباره من سؤال کنند، (بگو:) من نزدیکم! دعای دعا کننده را، به هنگامی که مرا میخواند، پاسخ میگویم! پس باید دعوت مرا بپذیرند، و به من ایمان بیاورند، تا راه یابند و به مقصد برسند)}} را که درباره دعاست دربردارنده بهترین اسلوب ولطیفترین معنا میداند و آن را براساس این که شامل نکاتی خاص است آیهای منحصر به فرد میداند.(آلایة الوحیدة فی القران علی هذاالوصف)<ref>طباطبایی،المیزان، موسسه اعلمی بیروت، ۱۳۹۳ق، ج ۲ ص۳۱.</ref> | ||
مفسران با استناد به این آیه و احادیثی که ذیل آن وارد شده است دعا را از سنخ عبادت دانستهاند و هر عبادتی را نیز دعا خواندهاند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۷، ص۳۴۳؛ ابن عاشور، | مفسران با استناد به این آیه و احادیثی که ذیل آن وارد شده است دعا را از سنخ عبادت دانستهاند و هر عبادتی را نیز دعا خواندهاند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۷، ص۳۴۳؛ ابن عاشور، تفسیر التحریر و التنویر، ۱۴۲۰ق، ج۲۴، ص۲۲۷.</ref> | ||
<br /> | <br /> | ||
دعا در بسیاری از آیات قرآن در سیاق اثبات [[توحید]] و نفی [[شرک]] آمده است. در این آیات از یک سو یادآوری میکند که انسان در گرفتاریها، به صورت فطری یاد خداوند میافتد و از سویی دیگر بر توانایی خداوند در برآوردن حاجات انسانها و ناتوانی معبودان مشرکان در اجابت دعای بندگان، تأکید میکند.<ref>سوره یونس، آیه ۱۲؛ سوره روم، آیه۳۳؛ سوره زمر، آیه ۸؛ سوره فصلت، آیه۵۱.</ref> این برهان، یعنی فراموش کردن غیرخدا در سختیها و تضرع به درگاه او، صریحترین برهان بر یگانگی پروردگار دانسته شده است.<ref>طوسی، التبیان، بیروت، ج۴، ص۱۳۵؛ فخررازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۲، ص۵۳۳؛ علامه طباطبائی، المیزان، ۱۳۹۰، ج۷، ص۸۶.</ref> در این آیات حال انسان را چنین ترسیم شده که به هنگام رویارویی با سختیها، به [[فطرت]] خود درمی یابد تنها خداوند، توانا به از میان برداشتن اندوه و گرفتاریهای اوست. | دعا در بسیاری از آیات قرآن در سیاق اثبات [[توحید]] و نفی [[شرک]] آمده است. در این آیات از یک سو یادآوری میکند که انسان در گرفتاریها، به صورت فطری یاد خداوند میافتد و از سویی دیگر بر توانایی خداوند در برآوردن حاجات انسانها و ناتوانی معبودان مشرکان در اجابت دعای بندگان، تأکید میکند.<ref>سوره یونس، آیه ۱۲؛ سوره روم، آیه۳۳؛ سوره زمر، آیه ۸؛ سوره فصلت، آیه۵۱.</ref> این برهان، یعنی فراموش کردن غیرخدا در سختیها و تضرع به درگاه او، صریحترین برهان بر یگانگی پروردگار دانسته شده است.<ref>طوسی، التبیان، بیروت، ج۴، ص۱۳۵؛ فخررازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۱۲، ص۵۳۳؛ علامه طباطبائی، المیزان، ۱۳۹۰، ج۷، ص۸۶.</ref> در این آیات حال انسان را چنین ترسیم شده که به هنگام رویارویی با سختیها، به [[فطرت]] خود درمی یابد تنها خداوند، توانا به از میان برداشتن اندوه و گرفتاریهای اوست. | ||
<br /> | <br /> | ||
در [[احادیث]]، دعا با تعابیری از جمله سلاح [[مؤمن]]، برترین [[عبادت]]، نور آسمان و زمین، کلید رحمت، رمز رستگاری، وسیله افزایش روزی و ابزار دفع بلا و سالم ماندن از شر [[شیطان]] توصیف شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۶۶، ۴۶۸-۴۷۰؛ صدوق، ثواب الاعمال، ۱۴۰۶، ص۲۶؛ بخاری، الصحیح، ۱۴۰۶، ص۱۵۴؛ حاکم نیشابوری، مستدرک، ج۱، ص۴۹۰-۴۹۱</ref> | در [[احادیث]]، دعا با تعابیری از جمله سلاح [[مؤمن]]، برترین [[عبادت]]، نور آسمان و زمین، کلید رحمت، رمز رستگاری، وسیله افزایش روزی و ابزار دفع بلا و سالم ماندن از شر [[شیطان]] توصیف شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۶۶، ۴۶۸-۴۷۰؛ صدوق، ثواب الاعمال، ۱۴۰۶، ص۲۶؛ بخاری، الصحیح، ۱۴۰۶، ص۱۵۴؛ حاکم نیشابوری، مستدرک، ج۱، ص۴۹۰-۴۹۱.</ref> | ||
<br /> | <br /> | ||
[[ائمه(ع)]] در روایات | [[ائمه(ع)]] در روایات مردم را به دعا و تضرع به درگاه الهی تشویق میکردند. این تشویق گاه به صورت عمومی و گاه به افراد خاصی دستور داده میشد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۶۶-۴۷۰.</ref> در دعای کمیل امام علی(ع) دعا را تنها سرمایه دعاکننده میداند که به واسطۀ آن مغفرت وآمرزش الهی را طلب میکند.(اغفر لمن لایملک الا الدعاء).<ref>قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان.</ref> | ||
==آداب== | ==آداب== |