روضة الشهداء (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

'''رَوْضَةُ الشُّهَداء'''، مشهورترین کتاب فارسی درباره [[شهادت]] [[امام حسین(ع)]] و مصائب [[واقعه کربلا]]، اثر [[ملاحسین واعظ کاشفی]] (متوفای ۹۱۰ق) است. این کتاب که از نخستین‌ نمونه‌های [[مقتل|مقتل‌نگاری]] به زبان فارسی است به گونه‌ای مورد توجه مخاطبان قرار گرفت که فراگیر شدن مراجعه به آن و خواندن آن در مجالس [[عزاداری امام حسین]] در [[ایران]] کلمه [[روضه]] و روضه‌خوانی را وارد ادبیات فارسی کرد. روضة الشهداء سبب شد تا [[مقتل|مقتل‌هایی]] از این دست در عصر [[صفویه]] و [[قاجاریه]] به نگارش درآید. روش نگارش کتاب را نه تحقیقی و تاریخی بلکه داستان‌سرایانه دانسته‌اند. [[مطهری]] در کتاب [[حماسه حسینی]] و برخی دیگر از نویسندگان به مطالب کتاب روضه الشهداء انتقاداتی وارد کرده‌ و بلکه آن را از منابع [[تحریف‌های عاشورا|تحریف‌گستر]] در واقعه عاشورا دانسته‌اند.

به گفته [[محسن‌حسام مظاهری|مظاهری]] پژوهش‌گر آیین‌های شیعی، روضة الشهداء بدون اغراق مهم‌ترین کتاب تاریخ عاشورا از حیث تأثیرگذاری و شهرت است.<ref>مظاهری، تراژدی جهان اسلام، ۱۳۹۷ش، ج۱، ص۶۲.</ref> [[پیتر جی چلکوفسکی|چلکوفسکی]] ایران‌شناس آمریکایی، روضة الشهدا را سرآمد ادبیات شیعی<ref>چلکوفسکی، «روضة الشهدا و هنرهای نمایشی در ایران» به نقل از مظاهری، تراژدی جهان اسلام، ۱۳۹۷ش، ج۳، ص۱۴۱۸.</ref> دانسته که منبع تغذیه شاعران، نویسندگان و داستان‌سرایان متعددی شده است و هیچ کتاب دیگری تا این حد تأثیر غیرمستقیم بر توده‌های ایران نگذاشته است. او حتی با نقل سخنی از [[سید روح‌الله موسوی خمینی|آیت‌الله خمینی]] [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب سال ۱۹۷۹م]] در ایران را ناشی از تأثیرات این کتاب می‌داند.<ref>چلکوفسکی، «روضة الشهدا و هنرهای نمایشی در ایران» به نقل از مظاهری، تراژدی جهان اسلام، ۱۳۹۷ش، ج۳، ص۱۴۱۷-۱۴۱۸.</ref>

به گفته [[آقابزرگ تهرانی]] کتاب‌شناس معروف برخی احتمال داده‌اند این کتاب، نخستین [[مقتل]] فارسی بوده که در میان فارسی‌زبانان انتشار یافته؛ به حدی که به خواننده آن «[[روضه‌‌خوان]]» می‌گفتند و این نام گسترش یافته است و به هر خواننده مصائب نیز «روضه‌خوان» می‌‏گفتند. اما به عقیده خودش، کتاب مقتل فارسی تألیف ابو المفاخر رازی پیش‌تر از روضة الشهدا نگاشته شده و روضة الشهداء نیز از آن مطالبی نقل کرده است.<ref>تهرانی، الذریعه، ج۱۱، ص۲۹۴.</ref>

روضة الشهدا به‌رغم شهرت فراوان، در دوره‌‏های بعد به علت نااستواری منابعش مورد انتقاد محققان از جمله محدث نوری، افندی صاحب ریاض العلما، مرتضی مطهری و دیگران قرار گرفت.<ref>جعفریان، ملاحسین واعظ کاشفی و کتاب روضة الشهداء، ص۲۵۴.</ref> مطهری حتی برخی داستان‌های نقل شده در این کتاب را حاصل جعل نویسنده دانست.<ref>مطهری، حماسه حسینی، ج۱، ص۴۵-۴۶.</ref> عاشوراپژوهانی چون [[محمد صحتی سردرودی|صحتی سردرودی]] کتاب را جزو منابع [[تحریف‌های عاشورا|تحریف‌ساز]]<ref>صحتی سردرودی، تحریف‌شناسی تاریخ امام حسین(ع)، ص۱۷۳.</ref> یا تحریف‌گستر<ref>فاطمی‌موحد، منابع تحریف‌پراکن در حادثه عاشورا، ص۲۴۰.</ref> واقعه عاشورا دانستند.