روضة الشهداء (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

روضة الشهداء (کتاب) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۲ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۵۷

۴۱۸ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۲ سپتامبر ۲۰۲۲

جز

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Mkhaghanif

Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor

۴٬۲۹۹

ویرایش

@@ خط ۲۸: / خط ۲۸: @@
 '''رَوْضَةُ الشُّهَداء'''، مشهورترین کتاب فارسی درباره [[شهادت]] [[امام حسین(ع)]] و مصائب [[واقعه کربلا]]، اثر [[ملاحسین واعظ کاشفی]] (متوفای ۹۱۰ق) است. این کتاب که از نخستین‌ نمونه‌های [[مقتل|مقتل‌نگاری]] به زبان فارسی است به گونه‌ای مورد توجه مخاطبان قرار گرفت که فراگیر شدن مراجعه به آن و خواندن آن در مجالس [[عزاداری امام حسین]] در [[ایران]] کلمه [[روضه]] و روضه‌خوانی را وارد ادبیات فارسی کرد. روضة الشهداء سبب شد تا [[مقتل|مقتل‌هایی]] از این دست در عصر [[صفویه]] و [[قاجاریه]] به نگارش درآید. روش نگارش کتاب را نه تحقیقی و تاریخی بلکه داستان‌سرایانه دانسته‌اند. [[مطهری]] در کتاب [[حماسه حسینی]] و برخی دیگر از نویسندگان به مطالب کتاب روضه الشهداء انتقاداتی وارد کرده‌ و بلکه آن را از منابع [[تحریف‌های عاشورا|تحریف‌گستر]] در واقعه عاشورا دانسته‌اند.
 == اهمیت‏ روضة الشهداء ==
-روضة الشهدا کتابی فارسی، تألیف [[ملا حسین واعظ کاشفی|مولی واعظ حسین بن علی کاشفی بیهقی]] (۸۴۰-۹۱۰ق) است که موضوع آن نقل مصیبت‌ها و ابتلاهای اهل بیت(ع) است. این کتاب در ۱۰ باب و یک خاتمه ترتیب داده شده است. خاتمه این کتاب، نسل [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] و شرح‌حال جمعی از [[سادات]] آمده است که آن را در ۱۷ ورق به عنوان «أنساب سبطی النبی (ص)» تنظیم نموده است.
+روضة الشهدا کتابی فارسی، تألیف [[ملا حسین واعظ کاشفی|مولی واعظ حسین بن علی کاشفی بیهقی]] (۸۴۰-۹۱۰ق) است که موضوع آن نقل مصیبت‌ها و ابتلاهای اهل بیت(ع) به ویژه امام حسین(ع) است که در واقع هدف اصلی کتاب نیز همین بخش دانسته شده است.<ref>جعفریان، ملاحسین واعظ کاشفی و کتاب روضة الشهداء، ص۲۶۰.</ref> این کتاب در ۱۰ باب و یک خاتمه ترتیب داده شده است. خاتمه این کتاب، نسل [[امام حسن(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] و شرح‌حال جمعی از [[سادات]] آمده است که آن را در ۱۷ ورق به عنوان «أنساب سبطی النبی (ص)» تنظیم نموده است.
 به گفته [[محسن‌حسام مظاهری|مظاهری]] پژوهش‌گر آیین‌های شیعی، روضة الشهداء بدون اغراق مهم‌ترین کتاب تاریخ عاشورا از حیث تأثیرگذاری و شهرت است.<ref>مظاهری، تراژدی جهان اسلام، ۱۳۹۷ش، ج۱، ص۶۲.</ref> [[پیتر جی چلکوفسکی|چلکوفسکی]] ایران‌شناس آمریکایی، روضة الشهدا را سرآمد ادبیات شیعی<ref>چلکوفسکی، «روضة الشهدا و هنرهای نمایشی در ایران» به نقل از مظاهری، تراژدی جهان اسلام، ۱۳۹۷ش، ج۳، ص۱۴۱۸.</ref> دانسته که منبع تغذیه شاعران، نویسندگان و داستان‌سرایان متعددی شده است و هیچ کتاب دیگری تا این حد تأثیر غیرمستقیم بر توده‌های ایران نگذاشته است. او حتی با نقل سخنی از [[سید روح‌الله موسوی خمینی|آیت‌الله خمینی]] [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب سال ۱۹۷۹م]] در ایران را ناشی از تأثیرات این کتاب می‌داند.<ref>چلکوفسکی، «روضة الشهدا و هنرهای نمایشی در ایران» به نقل از مظاهری، تراژدی جهان اسلام، ۱۳۹۷ش، ج۳، ص۱۴۱۷-۱۴۱۸.</ref>
@@ خط ۳۹: / خط ۳۹: @@
 مجالس وعظ و سخنرانی‌های وی در آن دوره شهرت داشته و معاصران وی از جایگاه او نزد مردم و همچنین حاکمان وقت سخن گفته‌اند. درباره شیعه یا سنی بودن او نقل‌های سخنان مختلفی گفته شده است. او توانست مردم [[خراسان]] خصوصاً شهر [[هرات]] را مجذوب خود کند، به نحوی که طلاب فراوانی اعم از تسنن و [[تشیع]] در کلاس درس وی حاضر می‌شدند.<ref>ناصری داوودی‌، تشیع در خراسان عهد تیموری٬ ۱۳۷۸ش، ص‌۱۷۷ </ref>
 ==ویژگی‌های کتاب==
-بنا بر آنچه در مقدمه کتاب آمده، نثر قوی همراه با شعر و تاریخ و آیات و روایات، کثرت معلومات [[کلام|کلامی]]، تاریخی و [[فقه|فقهی]]، استفاده از منابع متنوع خصوصا منابع غیرشیعی، و جامع بودن، از نقاط مثبت این کتاب است. روضة الشهدا همچنین اولین مقتلی است که رایج و متداول شده است.<ref>کاشفی، روضة‌الشهداء، ۱۳۸۲ش، ص۱۴ و ۱۵.</ref>
+به گفته جعفریان علاوه بر اهمیت موضوع کتاب آنچه باعث شهرت و ماندگاری کتاب روضة الشهدا شده است نثر شیوا و گیرای آن است.<ref>جعفریان، «ملاحسین واعظ کاشفی و کتاب روضة الشهداء»، ص۲۶۷.</ref> آمیخته بودن مطالب کتاب با شعر، تاریخ، آیات و روایات، کثرت معلومات [[کلام|کلامی]]، تاریخی و [[فقه|فقهی]]، استفاده از منابع متنوع خصوصا منابع غیرشیعی، و جامع بودن، از دیگر ویژگی‌های این کتاب است.<ref>کاشفی، روضة‌الشهداء، ۱۳۸۲ش، ص۱۴ و ۱۵.</ref>
-این کتاب با توجه به ادبیات شیوا و نثر زیبای خود به سرعت در زمان خود رواج یافت و حتی امروزه به طور غیرمستقیم مورد توجه محافل [[عزاداری محرم|عزاداری]] است. تاکنون بارها و به زبان‌‏های مختلف ترجمه شده یا به شعر درآمده است.<ref>کاشفی، روضة‌الشهداء، ۱۳۸۲ش، ص۱۴ و ۱۵.</ref>
+در کتاب کاشفی اظهار شدید نسبت به تولای [[اهل‌بیت]] دیده می‌شود، اما از [[تبری]] دشمنان اهل‌بیت خبری نیست، لذا این کتاب تأثیر زیادی در روند تسنن دوازده‌امامی بیش‌تر مردمان خراسان شرقی و اندکی بعد گرایش به [[تشیع]] در تمامی ایران داشته است‌.<ref>گوهری‌، «روضه‌الشهدا از روایات مجعول تا تأثیرگذاری» ۱۳۹۰ش، ص‌۱۱۶</ref>
-در کتاب کاشفی اظهار شدید نسبت به تولای [[اهل‌بیت]] دیده می‌شود، اما از [[تبری]] دشمنان اهل‌بیت خبری نیست، لذا این کتاب تأثیر زیادی در روند تسنن دوازده‌امامی بیش‌تر مردمان خراسان شرقی و اندکی بعد گرایش به [[تشیع]] در تمامی ایران داشته است‌.<ref>گوهری‌، روضه‌الشهدا از روایات مجعول تا تأثیرگذاری٬ ۱۳۹۰ش، ص‌۱۱۶</ref>
 === انگیزه نگارش‏ ===
-مؤلف به درخواست یکی از بزرگان [[هرات]] و به دلیل آنکه متنی جامع برای ذکر مصائب امام حسین(ع) و [[واقعه کربلا]] وجود نداشته، چنین ضرورت دیده که در این باره قلم زند و سعی کرده حتی اشعار عربی را ترجمه کند.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/30268 کتاب روضةالشهداء]، کتابخانه دیجیتال نور.</ref>
+مؤلف به درخواست یکی از بزرگان [[هرات]] و به دلیل آنکه متنی جامع برای ذکر مصائب امام حسین(ع) و [[واقعه کربلا]] وجود نداشته، چنین ضرورت دیده که در این باره قلم زند و سعی کرده حتی اشعار عربی را ترجمه کند.<ref>جعفریان، «ملاحسین واعظ کاشفی و کتاب روضة الشهداء»، ص۲۶۲.</ref> و به دنبال آن بوده است که این کتاب در مجالس مرثیه‌خوانی خوانده شود.<ref>جعفریان، ملاحسین واعظ کاشفی و کتاب روضة الشهداء، ص۲۶۲.</ref>
 {{جعبه نقل قول| عنوان = نمونه‌ای از متن روضة الشهداء|: «...آخر نظری کن به حسرت آدم صفی و نوحه نوح نجی و در آتش انداختن ابراهیم خلیل و قربانی کردن یعقوب در بیت الاحزان و بلیت یوسف در چاه و زندان و شبانی و سرگردانی موسی کلیم و بیماری و بی‌تیماری ایوب و اره شکافنده بر فرق زکریای مظلوم و تیغ زهر آبداده بر حلق یحیی معصوم و الم لب و دندان سرور انبیاء و جگر پاره‌پاره حمزه سیدالشهدا و محنت اهل بیت رسالت و مصیبت خانواده عصمت و سرشک دردآلود بتول عذرا و فرق خون‌آلوده علی مرتضی علیه‌السلام و لب زهرچشیده نور دیده زهرا و رخ به خون آغشته شهید کربلا و دیگر احوال بلاکشان این امت و محنت‌رسیدگان عالی‌همت همه با جان غم اندوخته در کانون غم و الم سر تا پای سوخته. نظم: ز اندوه این ماتم جان گسل روان گردد از دیده‌ها خون دل»|تاریخ بایگانی|| منبع = <small> روضة الشهداء، ص۲۰-۲۱</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| اندازه خط = ۱۲px| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
 === ساختار کتاب ===
-کتاب شامل ۱۰ باب و یک خاتمه است که به اجمال زندگی [[امامان شیعه|دوازده امام]] را دربردارد، ولی هدف اصلی نویسنده، پرداختن به مصائب امام حسین(ع) است و ابتلای انبیاء و ستم‌‏های [[قریش]] به [[پیامبر(ص)]] را مقدمه بحث اصلی قرار داده است.
+کتاب شامل ۱۰ باب و یک خاتمه است که به اجمال زندگی [[امامان شیعه|دوازده امام]] را دربردارد، ولی هدف اصلی نویسنده، پرداختن به مصائب امام حسین(ع) است<ref>جعفریان، ملاحسین واعظ کاشفی و کتاب روضة الشهداء، ص۲۶۳.</ref> و ابتلای انبیاء و ستم‌‏های [[قریش]] به [[پیامبر(ص)]] را مقدمه بحث اصلی قرار داده است و در هر بخش گریزی به مصیبت‌های امام حسین(ع) می‌زند.<ref>جعفریان، ملاحسین واعظ کاشفی و کتاب روضة الشهداء، ص۲۶۲.</ref> بنابر این نیمی از کتاب به زندگی انبیا از [[حضرت آدم]] تا [[پیامبر اسلام]] و نیز زندگی [[حضرت فاطمه(س)]]، [[علی بن ابی طالب|امیرالمؤمنین]] و دیگر [[ائمه|ائمه شیعه]] پرداخته است و مطالبی در باره برخی از [[سادات]] نیز در  آن مطرح شده است.<ref>جوادی، بررسی کتاب روضة الشهداء، ۱۳۸۹ش، ص۲۴۳-۲۴۴.</ref>
-این کتاب به [[واقعه کربلا]] اختصاص ندارد. نیمی از آن به زندگی انبیا از [[حضرت آدم]] تا [[پیامبر اسلام]] و نیز زندگی [[حضرت فاطمه(س)]]، [[علی بن ابی طالب|امیرالمؤمنین]] و دیگر [[ائمه|ائمه شیعه]] پرداخته است و مطالبی در باره برخی از [[سادات]] نیز در  آن مطرح شده است.<ref>جوادی، بررسی کتاب روضة الشهداء، ۱۳۸۹ش، ص۲۴۳-۲۴۴.</ref>
 === ابواب کتاب ===