ماوراء النهر: تفاوت میان نسخه‌ها

مذهب عمده مردم ماوراء النهر به خصوص در قرن ششم هجری قمری، سنی [[حنفی]] بود. {{یادداشت|برخی از محققان در مورد علل گسترش فقه حنفی در ماوراء النهر تحقیقاتی انجام داده‌اند از جمله: ضیایی، علل گسترش فقه حنفی در ماوراء النهر تا پایان عصر سامانیان، ۱۳۹۱ش، ص۳۱-۵۷.}} اگر چه به منزلت اهل‌بیت [[پیامبر(ص)]] اقرار داشتند.<ref>غفرانی، تاریخ شیعه در ماوراء انهر از سقوط سامانیان تا حمله مغول، ۱۳۸۵ش، ص۱۰، به نقل از قزوینی رازی.</ref> شیعیان حضور فعالی در آن دیار داشته‌اند.<ref>برای اطلاعات بیشتر: غفرانی، تاریخ شیعه در ماوراء انهر از سقوط سامانیان تا حمله مغول، ۱۳۸۵ش.</ref> [[فخر رازی]] در کتاب انساب خود حضور گروه عظیمی از سادات علوی در این منطقه را گزارش می‌کند<ref>غفرانی، تاریخ شیعه در ماوراء انهر از سقوط سامانیان تا حمله مغول، ۱۳۸۵ش، ص۱۰.</ref> برخی دیگر با استناد به روایت حدیث در فضائل [[اهل‌بیت(ع)]] در مجالس نقل حدیث ماوراء النهر و عزاداری در روز عاشورا، معتقدند که می‌توان به حضور گسترده شیعیان در این منطقه پی برد؛ همانطور که می‌توان به اشعاری که در مدح اهل‌‌بیت(ع) که در آن دیار توسط شاعران معروفی چون سوزنی سمرقندی و صابونی کشی و... سروده شده و در متون ادبی آن زمان باقی مانده، استناد کرد.<ref>غفرانی، علی، تاریخ شیعه در ماوراء انهر از سقوط سامانیان تا حمله مغول، شیعه شناسی، سال چهارم، شماره۱۴، تابستان ۱۳۸۵ش، ص۱۳-۱۵.</ref>

یکی از مراکز مهم شیعیان در ماوراء النهر، شهر [[سمرقند]] بود. [[محمد بن مسعود عیاشی]] از عالمان برجسته شیعه حوزه علمی فعالی را در این شهر تأسیس کرد.<ref>ناجی، فرهنگ و تمدن اسلامی در قلمرو سامانیان، ۱۳۸۶ش، ص۴۴۹.</ref> از دیگر شهرهای شیعه نشین این دیار می‌توان به [[نیشابور]]، [[مشهد]]، [[بخارا]]، قوهستان، رَقه و... اشاره کرد به طوری که سادات علوی در این سرزمین‌ها مقامی بس ارجمند داشتند.<ref>ناجی، فرهنگ و تمدن اسلامی در قلمرو سامانیان، ص۴۴۹، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۶ش.</ref>