پرش به محتوا

نماز جماعت: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۹۵ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۰ نوامبر ۲۰۱۸
خط ۳۳: خط ۳۳:


==احکام ==
==احکام ==
فقیهان شیعه، شرکت در نماز جماعت را مستحب مؤکد می‌دانند<ref>نراقی، مستند الشیعه، ۱۴۱۶ق، ج۸، ص۱۱ـ۱۲؛ ابن ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۲۷۷.</ref>‌ خواندن نمازهای صبح، مغرب و عشا به جماعت، برای همسایه [[مسجد]] تأکید بیشتری شده است.<ref> سید یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷۶۱.</ref> بر اساس نظر مشهور فقیهان شیعه، [[نماز عید فطر]] و [[نماز عید قربان]]، گرچه تنها در زمان حضور [[امام معصوم]] واجب هستند، اما در زمان غیبت هم باید به جماعت خوانده شوند.<ref>صدوق، المقنع، ۱۴۱۵ق، ص۱۴۹؛ نراقی، مستند الشیعه، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۶.</ref> همچنین شرط صحت [[نماز جمعه]] این است که به جماعت خوانده شود.<ref>موصلی، الاختیار لتعلیل المختار، ۱۹۸۴م، ج۱، ص۸۳؛ بهوتی حنبلی، کشاف القناع، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۵۵۲-۵۵۳؛ سید یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷۶۳.</ref>
فقیهان شیعه، شرکت در نماز جماعت را مستحب مؤکد می‌دانند<ref>نراقی، مستند الشیعه، ۱۴۱۶ق، ج۸، ص۱۱ـ۱۲؛ ابن ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۲۷۷.</ref>‌ خواندن نمازهای صبح، مغرب و عشا به جماعت، برای همسایه [[مسجد]] تأکید بیشتری شده است.<ref>سید یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷۶۱.</ref> همچنین شرط صحت [[نماز جمعه]] این است که به جماعت خوانده شود.<ref>موصلی، الاختیار لتعلیل المختار، ۱۹۸۴م، ج۱، ص۸۳؛ بهوتی حنبلی، کشاف القناع، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۵۵۲-۵۵۳؛ سید یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷۶۳.</ref>


[[حنبلی|حنبلیان]] و برخی از [[حنفی|حنفیان]] از اهل سنت، نماز جماعت را [[واجب عینی]] دانسته‌اند.<ref>ابن اثیر، جامع الاصول، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۵۶۴-۵۶۶.</ref> از نظر گروهی از [[شافعی|شافعیان]]، نماز جماعت برای مردان در غیر حال سفر، [[واجب کفایی]] است.<ref>خطیب شربینی، مغنی المحتاج، دار الفکر، ج۱، ص۲۲۹ـ۲۳۰.</ref>  
[[حنبلی|حنبلیان]] و برخی از [[حنفی|حنفیان]] از اهل سنت، نماز جماعت را [[واجب عینی]] دانسته‌اند.<ref>ابن اثیر، جامع الاصول، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۵۶۴-۵۶۶.</ref> از نظر گروهی از [[شافعی|شافعیان]]، نماز جماعت برای مردان در غیر حال سفر، [[واجب کفایی]] است.<ref>خطیب شربینی، مغنی المحتاج، دار الفکر، ج۱، ص۲۲۹ـ۲۳۰.</ref>  


===به جماعت خواندن نمازهای مستحب===
===به جماعت خواندن نمازهای مستحب===
از نظر فقیهان شیعه، به جماعت خواندن نمازهای مستحب به جز [[نماز باران]]، [[بدعت]] است.<ref>طوسی، کتاب الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۳۰؛ سید یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷۶۵.</ref> با این حال به نظر برخی از فقهای شیعه، خواندن [[نماز عیدین]] به جماعت، در [[غیبت امام زمان (عج)|عصر غیبت]] مستحب است.<ref>سید یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷۶۵؛ امام خمینی، توضیح المسائل، ۱۳۸۷ش، ص۲۳۴.</ref> در مقابل بیشتر فقیهان اهل سنت، به جماعت خواندنِ تمامی [[نمازهای مستحب]] مانند [[نماز تراویح]] را مجاز می‌دانند.<ref>جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۳۷۰ـ۳۷۱.</ref> مالکیان و حنفیان، به جماعت خواندن برخی [[نوافل]] در غیر نمازهای مستحبیِ [[ماه رمضان]] و نیز [[نماز آیات]] را مکروه دانسته‌اند.<ref>جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۳۷۰.</ref>
از نظر فقیهان شیعه، به جماعت خواندن نمازهای مستحب به جز [[نماز باران]]، [[بدعت]] است.<ref>طوسی، کتاب الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۳۰؛ سید یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷۶۵.</ref> با این حال به نظر برخی از فقهای شیعه، خواندن [[نماز عیدین]] در [[غیبت امام زمان (عج)|عصر غیبت]] مستحب است.<ref>سید یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۷۶۵؛ امام خمینی، توضیح المسائل، ۱۳۸۷ش، ص۲۳۴.</ref> بنابر نظر مشهور شیعه، نماز عیدین را چه در صورت وجوب و چه در صورت استحباب باید‌ به جماعت خواند.<ref>صدوق، المقنع، ۱۴۱۵ق، ص۱۴۹؛ نراقی، مستند الشیعه، ۱۴۱۵ق، ج۶، ص۶.</ref> در مقابل، بیشتر فقیهان اهل سنت، به جماعت خواندنِ تمامی [[نمازهای مستحب]] مانند [[نماز تراویح]] را مجاز می‌دانند.<ref>جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۳۷۰ـ۳۷۱.</ref> مالکیان و حنفیان، به جماعت خواندن برخی [[نوافل]] در غیر نمازهای مستحبیِ [[ماه رمضان]] و نیز [[نماز آیات]] را مکروه دانسته‌اند.<ref>جزیری، الفقه علی المذاهب الاربعة، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۳۷۰.</ref>


===شرایط امام جماعت===
===شرایط امام جماعت===
{{اصلی|امام جماعت}}
{{اصلی|امام جماعت}}
در فقه اسلامی، برای امام جماعت شرایطی ذکر شده است: عاقل،<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۳۲۳.</ref> بالغ،<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۳۲۵.</ref> مؤمن<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج ۱۳، ص۲۷۳-۲۷۵.</ref> و [[عادل]] بودن<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۲۷۵.</ref> از شرایط امام جماعت است. همچنین امام جماعت باید [[ختنه]] شده،<ref>طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۱۵۵؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۱، ص۲۶۳.</ref> حلال‌زاده<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۳۲۴.</ref> و قرائت نمازش درست باشد.<ref> یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج‌۱، ص۷۹۸.</ref> و اگر همه یا برخی از مأمومان، مرد هستند، امام جماعت باید مرد باشد.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۳۳۶-۳۳۷.</ref>
بنابر فقه اسلامی، امام جماعت باید عاقل،<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۳۲۳.</ref> بالغ،<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۳۲۵.</ref> مؤمن<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۲۷۳-۲۷۵.</ref> و [[عادل]]<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۲۷۵.</ref> باشد. همچنین امام جماعت باید [[ختنه|ختنه‌شده]]<ref>طوسی، المبسوط، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۱۵۵؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۱، ص۲۶۳.</ref> و حلال‌زاده<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۳۲۴.</ref> باشد، و قرائت نمازش درست باشد.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج‌۱، ص۷۹۸.</ref> اگر همه یا برخی از مأمومان مرد باشند، امام جماعت باید مرد باشد.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۳۳۶-۳۳۷.</ref>


''' اقتدای به اهل سنت'''
'''اقتدا به اهل سنت'''
 
یکی از شرایط امام جماعت، مؤمن بودن، به معنای شیعه دوازده امامی است؛<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۳، ص۲۷۳-۲۷۵.</ref> از این رو فقیهان شیعه اقتدای مأموم شیعه به امام جماعت اهل سنت را با اتکا به روایاتی<ref>نوری، وسایل الشیعه، ج۸، ص۳۰۹، ج۸، ص۳۱۲.</ref> صحیح ندانسته‌‌اند؛<ref>طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۴۹؛ حلی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۳۲.</ref> اما درباره اقتدا به اهل سنت در شرایط خاص، مثلا از باب [[تقیه]]، اختلاف‌نظر وجود دارد؛ [[امام خمینی]] و برخی دیگر، اقتدا به اهل سنت را بدون اشکال دانسته‌اند،<ref>امام خمینی، الرسائل العشریه، ۱۳۸۷ش، ص۶۳-۶۴.</ref> و برخی دیگر، تکرار نماز، یا عدم اقتدا و قرائت حمد و سوره را شرط دانسته‌اند.<ref>نراقی، مستند الشیعه، ۱۴۱۵ق، ص۵۳-۵۴.</ref> این اختلاف ناشی از تعارض روایات در شرایط ثانوی دانسته شده است.<ref>[http://miqat.hajj.ir/article_51419.html کمالی اردکانی، «بررسی فقهی اقتدای به اهل تسنن در حرمین شریفین»،]</ref>


یکی از شرایط امام جماعت مؤمن بودن (شیعه دوازده امامی) است<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج ۱۳، ص۲۷۳-۲۷۵.</ref> از این رو فقیهان شیعه اقتدای مأموم شیعه به امام جماعت اهل سنت را در شرایط اولی صحیح ندانسته‌‌اند<ref>طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۴۹؛ حلی، المعتبر، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۳۲.</ref> مستند آنان روایاتی است که اقتدای به اهل سنت را جایز نمی‌داند.<ref> نوری، وسایل الشیعه، ج۸، ص۳۰۹، ج۸، ص۳۱۲.</ref> اما درباره اقتدا به اهل سنت در شرایط خاص مثلا از باب [[تقیه]] اختلاف‌نظر دارند. امام خمینی و برخی دیگر اقتدای به اهل سنت را این شرایط مجزی دانسته<ref>امام خمینی، الرسائل العشریه، ۱۳۸۷ش، ص۶۳-۶۴.</ref> ولی برخی دیگر تکرار نماز، یا عدم اقتدا و قرائت حمد و سوره را شرط دانسته‌اند.<ref>نراقی، مستند الشیعه، ۱۴۱۵ق، ص۵۳-۵۴. </ref>این اختلاف ناشی از تعارض روایات در شرایط ثانوی است.<ref> [http://miqat.hajj.ir/article_51419.html کمالی اردکانی، «بررسی فقهی اقتدای به اهل تسنن در حرمین شریفین»،] </ref> مقاله [http://miqat.hajj.ir/article_51419.html بررسی فقهی اقتدای به اهل تسنن در حرمین شریفین] به این مسئله پرداخته است.<ref> [http://miqat.hajj.ir/article_51419.html کمالی اردکانی، «بررسی فقهی اقتدای به اهل تسنن در حرمین شریفین»،] </ref>
=== حضور زنان در نماز جماعت===
=== حضور زنان در نماز جماعت===
برپایه برخی روایات نماز خواندن زنان در خانه از نمازخواندن آنان در [[مسجد]] و به جماعت بهتر است. در این روایات بهترین مسجد برای زنان خانه آنها،<ref>صدوق، من لا یحضر الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۷۴.</ref> و ثواب نماز فرادای زن در خانه با نماز جماعت مساوی دانسته شده است.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۳۷.</ref> گروهی از فقیهان شیعه با استناد به این روایات نماز فرادا خواندن زنان در خانه را مستحب و بهتر از نماز آنان در مسجد دانسته‌اند<ref>برای نمونه نگاه کنید به علامه حلی، تذکره الفقها، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۲۳۸.</ref> برخی دیگر از فقیهان، این روایات را مربوط به شرایط خاص دانسته و معتقدند که نماز خواندن زنان در مسجد با رعایت [[حجاب]] بهتر است.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۲، مساله ۸۹۴.</ref> این گروه به روایاتی که به حضور بانوان در نماز جماعت پیامبر دلالت دارند.<ref> برای نمونه نگاه کنید به: حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۳۴۳.</ref> استناد کرده‌اند.
برپایه برخی روایات نماز خواندن زنان در خانه از نمازخواندن آنان در [[مسجد]] و به جماعت بهتر است. در این روایات بهترین مسجد برای زنان خانه آنها،<ref>صدوق، من لا یحضر الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۷۴.</ref> و ثواب نماز فرادای زن در خانه با نماز جماعت مساوی دانسته شده است.<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۳۷.</ref> گروهی از فقیهان شیعه با استناد به این روایات نماز فرادا خواندن زنان در خانه را مستحب و بهتر از نماز آنان در مسجد دانسته‌اند<ref>برای نمونه نگاه کنید به علامه حلی، تذکره الفقها، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۲۳۸.</ref> برخی دیگر از فقیهان، این روایات را مربوط به شرایط خاص دانسته و معتقدند که نماز خواندن زنان در مسجد با رعایت [[حجاب]] بهتر است.<ref>امام خمینی، توضیح المسائل، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۲، مساله ۸۹۴.</ref> این گروه به روایاتی که به حضور بانوان در نماز جماعت پیامبر دلالت دارند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۳۴۳.</ref> استناد کرده‌اند.


===احکام دیگر===
===احکام دیگر===
۳۹۹

ویرایش