سید محمدهاشم خوانساری: تفاوت میان نسخه‌ها

او آثار بسیاری در [[فقه]] ، [[حدیث]] ، [[اصول فقه|اصول]] ، [[کلام]] ، [[رجال]] و [[فلسفه]] نگاشت و [[مبانی الاصول]] مهمترین اثر اصولی او به شمار می آید. وی سرانجام در ۱۳۳۸ق، در نجف درگذشت، در [[وادی السلام]] به خاک سپرده شد.

==ولادت و درگذشت==

و در رثای او قصیده هایی سرودند. <ref>بخشی، ص۱۸۷-۱۸۹؛ روضاتی، ص۱۱۷-۱۱۸</ref>

==تحصیلات==

درس‌های مقدماتی را در زادگاه از پدرش، [[زین العابدین خوانساری]] و برادرش [[محمد باقر خوانساری|محمد باقر]] فراگرفت.

پس از درگذشت پدر بزرگش، [[ابوالقاسم جعفر بن حسین خوانساری]] مشهور به میر صغیر (د ۱۲۴۰ق) ، همراه پدر و خانواده‌اش به [[اصفهان]] مهاجرت کرد.<ref>بخشی، ص۱۹۱؛ روضاتی، ص۱۱۳؛ابن الرضا، ج۲، ص۵۸۱-۵۸۳ </ref>

صدرالدین عاملی در اوایل جوانی محمد هاشم به [[اجتهاد]] وی تصریح کرد و اولین فردی بود که به او اجازۀ اجتهاد داد.<ref>المقالات اللطیفة، ص۳۱۳</ref>

خوانساری همچنین ده سال در درس فقه و اصول [[سید حسن بن علی مدرس اصفهانی]] (د ۱۲۷۳ق) شرکت کرد و در ۱۲۶۱ از او نیز اجازه روایت و اجتهاد گرفت.<ref>المقالات اللطیفة، ص۳۱۳</ref> این اجازه نامه در آخر کتاب [[حل العسیر فی حل العصیر|حلُّ العسیر فی حِلِّ العَصیر]] خوانساری چاپ شده است.<ref>خوانساری، ص۷۸</ref>

* [[اسدالله بیدآبادی]]

* [[مهدی بن علی کاشف الغطاء]] (د ۱۲۸۹).<ref>حرزالدین، ج۳، ص۲۷۶؛ روضاتی، ص ۱۱۴؛ مهدوی، ص۵۳۵-۵۳۶</ref>

==شاگردان==

{{ستون-شروع|۲}}

* [[سید محمد کاظم طباطبائی یزدی]] (د۱۳۳۷)

[[ناصر الدین شاه]] (حک: ۱۲۶۴-۱۳۱۳) نیز به وی توجه داشت و در بازگشت او از سفر [[مشهد]] به دستور شاه، مردم [[تهران]] از او استقبال کردند.<ref>موسوی اصفهانی، ج۱، ص۱۴۲</ref>

محمد حسن خان اعتماد السلطنة (صنیع الدوله) که در دورۀ ناصر الدین شاه وزارت انطباعات و مناصبی دیگر را بر عهده داشت از کسانی است که میرزا محمد هاشم را در [[تهران]] ملاقات کرده و او را ستوده است.<ref> اعتماد السلطنه، ص۱۹۶؛ موسوی اصفهانی،ج۱، ص۱۴۲</ref>

==آثار==

خوانساری آثار بسیاری در [[فقه]] ، [[حدیث]] ، [[اصول فقه|اصول]] ، [[کلام]] ، [[رجال]] و [[فلسفه]] دارد، از جمله:

*'''رسالة الذّبیحیه'''، نخستین اثر فقهی او و دربارۀ حکم ذبایح [[اهل کتاب]] است. که آن را به توصیۀ استادش، صدر الدین عاملی تألیف کرد.<ref>خوانساری، المقالات اللطیفیة، ص۳۱۳؛ آقابزرگ، ج۱۰، ص۴</ref>

خوانساری علاوه بر سرودن منظومه های یاد شده، قصاید و منظومه‌هایی دیگر به فارسی و عربی سروده که برخی از آنها در دیوان الاکابر آمده است. تخلص او '''موسوی''' بود<ref>آقا بزرگ طهرانی، ج۹، قسم ۳، ص۱۱۱۹، ج۱۶، ص۳۳۹؛ روضاتی، ص۱۲۱؛ برای اطلاع از فهرست کامل آثار او نک: موسوی اصفهانی، ج۱، ص۱۴۴-۱۴۶؛ ابن الرضا ج۲، ۶۲۱-۶۲۶</ref> خوانساری آثار موجود در کتابخانه شخصی خود را نیز فهرست کرده است.<ref>آقا بزرگ طهرانی، ج۱۶، ص۳۹۰</ref>

==فرزندان==

یکی از فرزندان او [[جمال الدین خوانساری|جمال الدین]]، از شاگردان او به شمار می رفت و او از خوانساری اجازۀ [[اجتهاد]] گرفت. جمال الدین چند رساله دربارۀ فقه و اصول تألیف کرد، او در ۱۳۳۹ق از دنیا رفت و نخست در [[تخت فولاد اصفهان]] کنار عمویش [[محمد باقر خوانساری|محمد باقر]] به خاک سپرده شد و سپس در ۱۳۴۸ به نزدیک قبر پدرش در اصفهان منتقل شد.<ref>روضاتی، ص۱۱۹-۱۲۰؛ حسینی یزدی و همکاران، ص۳۳۷، ۵۰۵-۵۰۶</ref>

==پانویس==

{{پانویس|۳}}

==منابع==

{{ستون-شروع|۳}}

* این مقاله از '''دانشنامه جهان اسلام'''، ج۱۶، ص۳۸۹-۳۹۱ اخذ شده است.

* مصلح الدین مهدوی، تذکرة القبور، یا دانشمندان و بزرگان اصفهان، اصفهان، ۱۳۴۸ش.

{{پایان}}

==پیوند به بیرون==

[http://www.ical.ir/index.php?option=com_k2&view=item&id=8459:%D9%81%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D9%85-%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D9%87%D8%A7%D8%B4%D9%85-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DB%8C/-%D8%B9%D8%A8%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%DB%8C&Itemid=9 فوایدی در تراجم کتابشناسی از آیت الله میرزا محمد هاشم خوانساری]