کاربر ناشناس
ام‌الکتاب: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←دو معنای ام الکتاب
imported>Pourrezaei (صفحه‌ای تازه حاوی «'''اُمُّ الکتاب''' واژه‌ای قرآنی است که در دو معنا به کار رفته است: آیا...» ایجاد کرد) |
imported>Pourrezaei جز (←دو معنای ام الکتاب) |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
کتاب نیز به معنای صحیفه‌ای است که در آن چیزی نوشته شده باشد.<ref>. مفردات، ص ۶۹۹، «کتب».</ref> این واژه به صورت معرفه (الکتاب) در مواردی بر [[تورات]]<ref> نک:بقره/۲، ۵۳، ۷۹</ref> و در موارد زیادی بر [[قرآن]]<ref> نک:بقره/۲، ۱؛ آل‌عمران/۳، ۷</ref> و نیز بر [[لوح محفوظ]]<ref>. مجمع البیان، ج ۸، ص ۵۳۱.</ref> (احزاب/۳۳، ۶) اطلاق شده است. | کتاب نیز به معنای صحیفه‌ای است که در آن چیزی نوشته شده باشد.<ref>. مفردات، ص ۶۹۹، «کتب».</ref> این واژه به صورت معرفه (الکتاب) در مواردی بر [[تورات]]<ref> نک:بقره/۲، ۵۳، ۷۹</ref> و در موارد زیادی بر [[قرآن]]<ref> نک:بقره/۲، ۱؛ آل‌عمران/۳، ۷</ref> و نیز بر [[لوح محفوظ]]<ref>. مجمع البیان، ج ۸، ص ۵۳۱.</ref> (احزاب/۳۳، ۶) اطلاق شده است. | ||
== | ==معانی ام الکتاب== | ||
ترکیب «امّ الکتاب» در قرآن کریم سه بار و در دو معنای متفاوت به‌کار رفته است: | ترکیب «امّ الکتاب» در قرآن کریم سه بار و در دو معنای متفاوت به‌کار رفته است: | ||
| خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
===لوح محفوظ=== | ===لوح محفوظ=== | ||
۲. لوح محفوظ؛ آیه ۳۹ [[سوره رعد|رعد]] خبر می‌دهد که اُمّ‌الکتاب نزد [[خداوند]] است:«یمحوا اللّهُ ما یشاءُ ویثبِتُ و عِندَه‌ام الکِتب = خدا آنچه را خواهد از میان می‌برد و [یا] بر جای و استوار می‌دارد و مادر کتاب نزد اوست» و آیه ۴ [[سوره زخرف|زخرف]] خبر می‌دهد که قرآن در اُمّ الکتاب نزد خداوند، بلند مرتبه و استوار است:«و اِنَّهُ فی اُمِّ الکِتبِ لَدَینا لَعَلی حَکیم» | ۲. لوح محفوظ؛ آیه ۳۹ [[سوره رعد|رعد]] خبر می‌دهد که اُمّ‌الکتاب نزد [[خداوند]] است:«یمحوا اللّهُ ما یشاءُ ویثبِتُ و عِندَه‌ام الکِتب = خدا آنچه را خواهد از میان می‌برد و [یا] بر جای و استوار می‌دارد و مادر کتاب نزد اوست» و آیه ۴ [[سوره زخرف|زخرف]] خبر می‌دهد که قرآن در اُمّ الکتاب نزد خداوند، بلند مرتبه و استوار است:«و اِنَّهُ فی اُمِّ الکِتبِ لَدَینا لَعَلی حَکیم» | ||
مفسران متأخر اُمّ الکتاب در این دو آیه را به اصل و اساس کتاب معنا کرده و با استناد به آیات ۲۱ و ۲۲ [[سوره بروج|بروج]]:«بَل هُوَ قُرءانٌ مَجید * فی لَوح مَحفوظ» مراد از آن را لوح محفوظ که هیچ‌گونه تغییر و تبدیل به آن راه ندارد دانسته‌اند.<ref>. الکشاف، ج۲، ص۵۳۴؛ مجمع‌البیان، ج۹، ص ۶۰؛ روح‌المعانی، مج ۸، ج ۱۳، ص ۲۴۵.</ref> این تفسیر از ابن عباس و مجاهد نیز گزارش شده است<ref>. تفسیر ابن‌کثیر، ج ۴، ص ۱۳۲.</ref>. | مفسران متأخر اُمّ الکتاب در این دو آیه را به اصل و اساس کتاب معنا کرده و با استناد به آیات ۲۱ و ۲۲ [[سوره بروج|بروج]]:«بَل هُوَ قُرءانٌ مَجید * فی لَوح مَحفوظ» مراد از آن را لوح محفوظ که هیچ‌گونه تغییر و تبدیل به آن راه ندارد دانسته‌اند.<ref>. الکشاف، ج۲، ص۵۳۴؛ مجمع‌البیان، ج۹، ص ۶۰؛ روح‌المعانی، مج ۸، ج ۱۳، ص ۲۴۵.</ref> این تفسیر از ابن عباس و مجاهد نیز گزارش شده است<ref>. تفسیر ابن‌کثیر، ج ۴، ص ۱۳۲.</ref>. | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
===دیدگاه فلاسفه و حکما=== | ===دیدگاه فلاسفه و حکما=== | ||
اهل معقول اُمّ الکتاب را بر امور متعددی چون عقل اول از سلسله عقول طولیه ده‌گانه<ref>. شرح فصوص الحکم، ص ۹۱.</ref>، نفس کلّیه، انسان کامل، ماهیت حقایق که کتاب از آن متولد می‌شود و خود نه موجود است و نه معدوم، و لوح محفوظ تطبیق داده‌اند.<ref> رسائل فلسفی، ص۲۸۲؛ شرح فصوص‌الحکم، ص۹۱؛ فرهنگ معارف اسلامی، ج ۱، ص ۳۰۲-۳۰۳.</ref> | اهل معقول اُمّ الکتاب را بر امور متعددی چون عقل اول از سلسله عقول طولیه ده‌گانه<ref>. شرح فصوص الحکم، ص ۹۱.</ref>، نفس کلّیه، انسان کامل، ماهیت حقایق که کتاب از آن متولد می‌شود و خود نه موجود است و نه معدوم، و لوح محفوظ تطبیق داده‌اند.<ref> رسائل فلسفی، ص۲۸۲؛ شرح فصوص‌الحکم، ص۹۱؛ فرهنگ معارف اسلامی، ج ۱، ص ۳۰۲-۳۰۳.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||