Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۲۸۱
ویرایش
غزوه خیبر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←تعداد اهالی خیبر
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) |
Mkhaghanif (بحث | مشارکتها) جز (←تعداد اهالی خیبر) |
||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
| یادداشت = | | یادداشت = | ||
}} | }} | ||
'''غزوه خیبر''' از [[غزوه|غزوات]] [[پیامبر اکرم]] (ص) در [[سال هفتم هجری|سال هفتم]]. منطقه خیبر امروزه در ۱۶۵ کیلومتری شمال [[مدینه]] در جاده منتهی به [[شام]] (جاده تبوک) واقع و مرکز آن شهر الشُرَیف است. این منطقه مشتمل بر مجموعه روستاها و مزارع سرسبزی است که در واحه ای به همین نام (خیبر) در سنگستانی به ارتفاع حدود ۸۵۴ متر از سطح دریا قرار دارند. خیبر دره‌ها و وادی‌های بزرگ و آب، زراعت و جمعیت فراوان دارد و محصول عمده آن خرماست که از دیرباز به آن مشهور بوده است. ساکنان خیبر بیشتر از قبیله عنزهاند، که در روستای سُریر و سراسر وادی غَرَس به نورشید زندگی می‌کنند.<ref>بلادی، ص ۱۷۰-۱۷۱؛ حافظ وهبه، ص ۲۱؛ حربی، ص ۴۱۳.</ref> | |||
خیبر در | |||
== زمینه‌های جنگ == | == زمینه‌های جنگ == | ||
{{تاریخ صدر اسلام}} | |||
در سال چهارم، پس از آنکه [[پیامبر اسلام]] یهودیان [[بنی نضیر]] را به سبب خیانت از مدینه بیرون راند، برخی از آنان از جمله حیب بن اخطب، سلام بن ابی الحقیق و کنانة بن ربیع بن ابی الحقیق روانه خیبر شدند. آنان سال بعد به [[مکه]] رفتند و [[قریش]] را به جنگ با پیامبر برانگیختند. <ref>واقدی، ج ۲، ص ۴۴۱-۴۴۲؛ ابن هشام، ج ۳، ص ۲۰۱، ۲۲۵؛ بلاذری، ۱۹۹۶-۲۰۰، ج ۱، ص ۴۰۹؛ نیز: صلاح تجانی، ص ۵۶-۵۷، ۹۲؛ </ref>بدین گونه خیبر کانون خطر و توطئه بر ضد امت نوپای اسلامی شد. <ref>صلاح تجانی، ص ۹۳-۹۴؛ وات، ص ۲۱۲</ref> در [[شعبان]] [[سال ششم]] نیز چون پیامبر خبر یافت که قبیله بنی سعد بن بکر، از همسایگان عرب خیبر، برای یاری کردن یهودیان خیبر جمع شده‌اند، [[حضرت علی]] علیه السلام را با گروهی به سوی آنان فرستاد. با حمله آن حضرت، دشمن گریخت و غنایمی به دست [[اسلام|مسلمانان]] افتاد. همچنین در [[رمضان]] همان سال، در [[سریه|سریهای]] به فرماندهی [[عبدالله بن عیتک]]، [[سلام بن ابی الحقیق]] به جرم برانگیختن احزاب بر ضد پیامبر و مسلمانان به قتل رسید. در همین زمان، [[عبدالله بن رواحه]] در مأموریتی به خیبر، به دستور پیامبر به تحقیق درباره وضع یهودیان پرداخت. <ref>واقدی، ج ۲، ص ۵۲۶-۵۶۳؛ ابن هشام، ج ۳، ص ۲۸۶-۲۸۸</ref> | در سال چهارم، پس از آنکه [[پیامبر اسلام]] یهودیان [[بنی نضیر]] را به سبب خیانت از مدینه بیرون راند، برخی از آنان از جمله حیب بن اخطب، سلام بن ابی الحقیق و کنانة بن ربیع بن ابی الحقیق روانه خیبر شدند. آنان سال بعد به [[مکه]] رفتند و [[قریش]] را به جنگ با پیامبر برانگیختند. <ref>واقدی، ج ۲، ص ۴۴۱-۴۴۲؛ ابن هشام، ج ۳، ص ۲۰۱، ۲۲۵؛ بلاذری، ۱۹۹۶-۲۰۰، ج ۱، ص ۴۰۹؛ نیز: صلاح تجانی، ص ۵۶-۵۷، ۹۲؛ </ref>بدین گونه خیبر کانون خطر و توطئه بر ضد امت نوپای اسلامی شد. <ref>صلاح تجانی، ص ۹۳-۹۴؛ وات، ص ۲۱۲</ref> در [[شعبان]] [[سال ششم]] نیز چون پیامبر خبر یافت که قبیله بنی سعد بن بکر، از همسایگان عرب خیبر، برای یاری کردن یهودیان خیبر جمع شده‌اند، [[حضرت علی]] علیه السلام را با گروهی به سوی آنان فرستاد. با حمله آن حضرت، دشمن گریخت و غنایمی به دست [[اسلام|مسلمانان]] افتاد. همچنین در [[رمضان]] همان سال، در [[سریه|سریهای]] به فرماندهی [[عبدالله بن عیتک]]، [[سلام بن ابی الحقیق]] به جرم برانگیختن احزاب بر ضد پیامبر و مسلمانان به قتل رسید. در همین زمان، [[عبدالله بن رواحه]] در مأموریتی به خیبر، به دستور پیامبر به تحقیق درباره وضع یهودیان پرداخت. <ref>واقدی، ج ۲، ص ۵۲۶-۵۶۳؛ ابن هشام، ج ۳، ص ۲۸۶-۲۸۸</ref> | ||
| خط ۴۲: | خط ۳۴: | ||
==زمان غزوه خیبر== | ==زمان غزوه خیبر== | ||
پیامبر اکرم(ص) در اوایل [[محرم]] سال هفتم روانه خیبر شد و در ماه [[صفر]] آنجا را فتح کرد و در اول [[ربیع الثانی|ربیع الآخر]] سال هفتم به مدینه بازگشت.<ref>. ابن هشام، ج ۳، ص ۳۴۲، ۳۵۵؛ ابن حبیب، ص ۱۱۵</ref> | |||
==جانشین پیامبر در مدینه== | ==جانشین پیامبر در مدینه== | ||
پیامبر فردی را<ref>واقدی، ج ۲، ص ۶۳۶-۶۳۷: سباع بن عرفطه غفاری یا ابوذر غفاری؛ ابن هشام، ج ۳، ص ۳۴۲: نمیله بن عبدالله لیثی؛ ابن حبیب، ص ۱۲۷: ابورهم غفاری کلثوم بن حصین</ref> در مدینه جانشین خود کرد و پرچم جنگ را که به رنگ سفید بود به دست علی علیه السلام سپرد. <ref>ابن هشام، همانجا؛ قس واقدی، ج ۲، ص ۶۴۹؛ ابن سعد، ج ۲، ص ۱۰۶؛ عاملی، ج ۱۷، ص ۱۵۳-۱۵۴</ref> و آن حضرت را فرمانده سپاه پیشاهنگ خود قرار داد. <ref>ابن اثیر، ج ۳، ص ۴۵</ref> | پیامبر فردی را<ref>واقدی، ج ۲، ص ۶۳۶-۶۳۷: سباع بن عرفطه غفاری یا ابوذر غفاری؛ ابن هشام، ج ۳، ص ۳۴۲: نمیله بن عبدالله لیثی؛ ابن حبیب، ص ۱۲۷: ابورهم غفاری کلثوم بن حصین</ref>{{چه کسی؟}} در مدینه جانشین خود کرد و پرچم جنگ را که به رنگ سفید بود به دست علی علیه السلام سپرد. <ref>ابن هشام، همانجا؛ قس واقدی، ج ۲، ص ۶۴۹؛ ابن سعد، ج ۲، ص ۱۰۶؛ عاملی، ج ۱۷، ص ۱۵۳-۱۵۴</ref> و آن حضرت را فرمانده سپاه پیشاهنگ خود قرار داد. <ref>ابن اثیر، ج ۳، ص ۴۵</ref> | ||
==تعداد سپاه مسلمانان== | ==تعداد سپاه مسلمانان== | ||
| خط ۵۱: | خط ۴۳: | ||
==تعداد اهالی خیبر== | ==تعداد اهالی خیبر== | ||
اهالی خیبر که شمار جنگجویان آن‌ها را با ارقام مبالغه آمیز ده هزار <ref>همان، ج، ۲، ص ۶۳۴، ۶۴۰</ref> یا بیست هزار تن | اهالی خیبر که شمار جنگجویان آن‌ها را با ارقام مبالغه آمیز ده هزار <ref>همان، ج، ۲، ص ۶۳۴، ۶۴۰</ref> یا بیست هزار تن <ref> یعقوبی، ج ۲، ص ۵۶</ref> نوشته‌اند، گمان نمی‌کردند پیامبر به جنگ ایشان برود و به اتکای دژهای بلند و استوار خود که بر قله کوه‌ها قرار داشت و نیز برخورداری از اسلحه و جمعیت فراوان و آب دائمی، می‌پنداشتند چند سال می‌توانند مقاومت کنند. برخی یهودیان مدینه مسلمانان را بیم می‌دادند که توان رویارویی با خیبریان و قلعه‌های استوار آنجا را ندارند. آنان حتی کسی را نزد کنانة بن ابی حقیق به خیبر فرستاده بودند تا به وی بگوید مسلمانان عده و سلاح کمی دارند. کفار قریش نیز امیدوار بودند در صورت بروز جنگ، خیبری‌ها بر پیامبر پیروز شوند و در این باره شرط بندی کردند. <ref>واقدی، ج ۲، ص ۶۳۴، ۶۳۷، ۶۴۰-۶۴۱، ۷۰۱-۷۰۳</ref> | ||
==مسیر پیامبر از مدینه تا خیبر== | ==مسیر پیامبر از مدینه تا خیبر== | ||
| خط ۶۴: | خط ۵۶: | ||
==ورود سپاه اسلام به خیبر== | ==ورود سپاه اسلام به خیبر== | ||
خداوند زمان حرکت سپاه پیامبر را بر اهالی خیبر پوشاند، تا آنکه آن حضرت پس از گذر از میان قلعه‌های شق و نطاة، شبانگاه نزدیک خیبر رسید و شب را گذراند و -طبق روش همیشگی‌اش- چون صدای [[اذان|اذانی]] | خداوند زمان حرکت سپاه پیامبر را بر اهالی خیبر پوشاند، تا آنکه آن حضرت پس از گذر از میان قلعه‌های شق و نطاة، شبانگاه نزدیک خیبر رسید و شب را گذراند و -طبق روش همیشگی‌اش- چون صدای [[اذان|اذانی]] نشنید{{گنگ}}، به حرکت خود ادامه داد. او نخست [[دعا]]یی کرد و از مسلمانان خواست آن را بخوانند. سپس حرکت کردند تا به منزله رسیدند. پیامبر در منزله جایی را [[مسجد]] قرار داد و [[نماز]] گزارد و آنجا پس از آن مسجد خیبر گردید. چون صبح شد، یهودیان خیبر از ورود پیامبر به این ناحیه غافلگیر شدند و به دورن قلعه‌های خود گریختند. <ref>همان، ج ۲، ص ۶۳۷؛ ابن هشام، ج ۳، ص ۳۴۳-۳۴۴؛ بکری، ج ۲، ص ۵۲۲ </ref> پیامبر یارانش را از قتل زنان و کودکان نهی کرد. <ref>ابن ابی شیبه، ج ۸، ص ۵۲۶</ref> و آن روز را تا شب با اهل قلعه نطاة جنگید. سپس لشکرگاه خود را از محلی که در تیررس دشمن و زمینش مرطوب بود، منتقل کرد و فرمود به جایی به نام رجیع بروند. همچنین، فرمود تا پاره ای از نخل‌های خیبر را (احتمالاً به ضرورت نظامی) قطع کنند. <ref>واقدی، ج ۲، ص ۶۴۳-۶۴۵؛ قس عاملی، ج ۱۷، ص ۱۳۹-۱۴۱</ref> | ||
==گزارش جنگ== | ==گزارش جنگ== | ||
| خط ۱۹۵: | خط ۱۸۷: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* منبع اصلی مقاله: دانشنامه جهان اسلام ج ۱۶. | |||
* [http://www.shareh.com/persian/magazine/tarikh_i/02/b.htm برخوردهاى مسالمت آميز پيامبر(ص) با يهود] | * [http://www.shareh.com/persian/magazine/tarikh_i/02/b.htm برخوردهاى مسالمت آميز پيامبر(ص) با يهود] | ||
{{غزوه‌های پیامبر(ص)}} | {{غزوه‌های پیامبر(ص)}} | ||