کاربر ناشناس
غزوه خیبر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Pourrezaei |
imported>Fouladi جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
}} | }} | ||
از [[غزوه|غزوات]] [[پیامبر اکرم]] صلی الله علیه و آله و سلم در [[سال هفتم هجری|سال هفتم]]. منطقه خیبر امروزه در ۱۶۵ کیلومتری شمال [[مدینه]] در جاده منتهی به [[شام]] (جاده تبوک) واقع و مرکز آن شهر الشُرَیف است. این منطقه مشتمل بر مجموعه روستاها و مزارع سرسبزی است که در واحه ای به همین نام (خیبر) در سنگستانی به ارتفاع حدود ۸۵۴ متر از سطح دریا قرار دارند. خیبر دره‌ها و وادی‌های بزرگ و آب، زراعت و جمعیت فراوان دارد و محصول عمده آن خرماست که از دیرباز به آن مشهور بوده است. ساکنان خیبر بیشتر از قبیله عنزهاند، که در روستای سُریر و سراسر وادی غَرَس به نورشید زندگی می‌کنند. <ref>بلادی، ص ۱۷۰-۱۷۱؛ حافظ وهبه، ص ۲۱؛ حربی، ص ۴۱۳</ref> | از [[غزوه|غزوات]] [[پیامبر اکرم]] صلی الله علیه و آله و سلم در [[سال هفتم هجری|سال هفتم]]. منطقه خیبر امروزه در ۱۶۵ کیلومتری شمال [[مدینه]] در جاده منتهی به [[شام]] (جاده تبوک) واقع و مرکز آن شهر الشُرَیف است. این منطقه مشتمل بر مجموعه روستاها و مزارع سرسبزی است که در واحه ای به همین نام (خیبر) در سنگستانی به ارتفاع حدود ۸۵۴ متر از سطح دریا قرار دارند. خیبر دره‌ها و وادی‌های بزرگ و آب، زراعت و جمعیت فراوان دارد و محصول عمده آن خرماست که از دیرباز به آن مشهور بوده است. ساکنان خیبر بیشتر از قبیله عنزهاند، که در روستای سُریر و سراسر وادی غَرَس به نورشید زندگی می‌کنند. <ref>بلادی، ص ۱۷۰-۱۷۱؛ حافظ وهبه، ص ۲۱؛ حربی، ص ۴۱۳</ref> | ||
== | |||
خیبر در زمان قدیم محل سکونت [[یهود|یهودیان]] بود. <ref>قزوینی، ص ۹۲</ref> تعیین زمان مهاجرت یهودیان به این منطقه دشوار است. بعضی آن را همزمان با حمله رومی‌ها به [[فلسطین]] و برخی آن را قدیم‌تر و در زمان استیلای بابلی‌ها بر [[اورشلیم]] دانسته‌اند. <ref>جوادعلی، ج۶، ص ۵۲۷</ref> برخی گفته‌اند که آنان در زمان بختنصر (۶۰۵-۵۶۲ قم)، شاه بابل <ref>مجمع التواریخ، ص ۱۵۱؛ مقریزی ج ۱۴، ص ۳۶۶</ref> و برخی گفته‌اند که در زمان نبونیدوس (متوفی ۵۳۸ قم)، آخرین پادشاه سلسله کلدانی بابل <ref>جوادعلی، همانجا</ref> به خیبر کوچیدند. | == خیبر == | ||
خیبر در زمان قدیم محل سکونت [[یهود|یهودیان]] بود.<ref>قزوینی، ص ۹۲</ref> تعیین زمان مهاجرت یهودیان به این منطقه دشوار است. بعضی آن را همزمان با حمله رومی‌ها به [[فلسطین]] و برخی آن را قدیم‌تر و در زمان استیلای بابلی‌ها بر [[اورشلیم]] دانسته‌اند. <ref>جوادعلی، ج۶، ص ۵۲۷</ref> برخی گفته‌اند که آنان در زمان بختنصر (۶۰۵-۵۶۲ قم)، شاه بابل<ref>مجمع التواریخ، ص ۱۵۱؛ مقریزی ج ۱۴، ص ۳۶۶</ref> و برخی گفته‌اند که در زمان نبونیدوس (متوفی ۵۳۸ قم)، آخرین پادشاه سلسله کلدانی بابل <ref>جوادعلی، همانجا</ref> به خیبر کوچیدند. | |||
در روزگار [[جاهلیت]]، در نطاة از قلاع خیبر، بازاری برپا می‌شد<ref>. ابن حبیب، ص ۲۶۸؛ ابوریحان بیرونی، ص ۳۲۸</ref> در سده چهارم، گروه‌هایی از یهودیان، موالی و عرب‌های دورگه در خیبر زندگی می‌کردند. <ref>ابن حائک، ص ۲۴۴ </ref>در سده پنجم نیز مرطه، که [[عثمان]] آن را به صورت شهری آباد در آورده بود، بازار خیبر برپا می‌شد و در دژ آن، خاندانی از نسل [[عمر بن خطاب]] می‌زیستند. <ref>بکری، ج۲، ص ۵۲۱</ref> | در روزگار [[جاهلیت]]، در نطاة از قلاع خیبر، بازاری برپا می‌شد<ref>. ابن حبیب، ص ۲۶۸؛ ابوریحان بیرونی، ص ۳۲۸</ref> در سده چهارم، گروه‌هایی از یهودیان، موالی و عرب‌های دورگه در خیبر زندگی می‌کردند. <ref>ابن حائک، ص ۲۴۴ </ref>در سده پنجم نیز مرطه، که [[عثمان]] آن را به صورت شهری آباد در آورده بود، بازار خیبر برپا می‌شد و در دژ آن، خاندانی از نسل [[عمر بن خطاب]] می‌زیستند. <ref>بکری، ج۲، ص ۵۲۱</ref> | ||
==وجه نامگذاری | |||
=== وجه نامگذاری === | |||
به گفته [[یاقوت حموی]]، <ref>ذیل خیبر</ref> خیبر در زبان عبرانی به معنای قلعه بوده است و این ناحیه را به دلیل وجود چند قلعه، خیابر (خیبرها) خوانده‌اند. به روایتی دیگر، این ناحیه پس از سکونت طایفهٔ بنوخیبر بن مهلهل، از قوم عمالقه، چنین نام گرفت. <ref>قلقشدی، ص ۲۳۱، نیز جوادعلی، ج ۶، ص ۵۲۶-۵۲۷</ref> | به گفته [[یاقوت حموی]]، <ref>ذیل خیبر</ref> خیبر در زبان عبرانی به معنای قلعه بوده است و این ناحیه را به دلیل وجود چند قلعه، خیابر (خیبرها) خوانده‌اند. به روایتی دیگر، این ناحیه پس از سکونت طایفهٔ بنوخیبر بن مهلهل، از قوم عمالقه، چنین نام گرفت. <ref>قلقشدی، ص ۲۳۱، نیز جوادعلی، ج ۶، ص ۵۲۶-۵۲۷</ref> | ||
==تعداد | === تعداد قلعه‌ها === | ||
شمار قلعه‌های خیبر را به اختلاف، شش <ref>یعقوبی، ج ۲، ص ۵۶؛ حازمی همدانی، ج ۱، ص ۴۲۰</ref> هفت <ref>یاقوت حموی، همانجا</ref> و هشت <ref>آیتی، ص ۵۰۲- ۵۰۳</ref> نوشته‌اند. تعداد افزون‌تر قلعه‌ها در بعضی منابع از آن روست که برخی قلعه‌ها مشتمل بر دژهای کوچک‌تری درون خود بوده‌اند<ref>. واقدی، ج ۲، ص ۶۴۸، ۶۵۸، ۶۶۶-۶۶۸؛ ابن سعد، ج ۲، ص ۱۰۶؛ برای موقعیت و اهمیت قلاع و دژهای خیبر: سلام شافعی محمود، ص ۲۰-۵۰؛ برای کاوش در منطقه خیبر و آثار بازمانده در آنجا: فیلبی، ص ۳۵-۵۷</ref> | شمار قلعه‌های خیبر را به اختلاف، شش <ref>یعقوبی، ج ۲، ص ۵۶؛ حازمی همدانی، ج ۱، ص ۴۲۰</ref> هفت <ref>یاقوت حموی، همانجا</ref> و هشت <ref>آیتی، ص ۵۰۲- ۵۰۳</ref> نوشته‌اند. تعداد افزون‌تر قلعه‌ها در بعضی منابع از آن روست که برخی قلعه‌ها مشتمل بر دژهای کوچک‌تری درون خود بوده‌اند<ref>. واقدی، ج ۲، ص ۶۴۸، ۶۵۸، ۶۶۶-۶۶۸؛ ابن سعد، ج ۲، ص ۱۰۶؛ برای موقعیت و اهمیت قلاع و دژهای خیبر: سلام شافعی محمود، ص ۲۰-۵۰؛ برای کاوش در منطقه خیبر و آثار بازمانده در آنجا: فیلبی، ص ۳۵-۵۷</ref> | ||
در سده‌های نخست هجری، ناحیه خیبر از توابع [[مدینه]] و جزء منطقه [[حجاز]] به شمار می‌رفت. <ref>ابن خردادبه، ص ۱۲۸-۱۲۹؛ مقدسی، ص ۶۹ </ref>و با مدینه هشت منزل و به قولی سه روز راه فاصله داشت. در راه مدینه به خیبر، در جایی به نام نقب یردوح، [[مسجد پیامبر]] قرار داشت. دومه نخستین حد خیبر بود و پس از آن، قلعه‌های خیبر قرار داشتند. <ref>بکری، همانجا؛ برای اطلاع درباره راه مدینه به خیبر: حربی، ص ۵۳۹-۵۴۱؛ ابن حائک، همانجا</ref> | در سده‌های نخست هجری، ناحیه خیبر از توابع [[مدینه]] و جزء منطقه [[حجاز]] به شمار می‌رفت. <ref>ابن خردادبه، ص ۱۲۸-۱۲۹؛ مقدسی، ص ۶۹ </ref>و با مدینه هشت منزل و به قولی سه روز راه فاصله داشت. در راه مدینه به خیبر، در جایی به نام نقب یردوح، [[مسجد پیامبر]] قرار داشت. دومه نخستین حد خیبر بود و پس از آن، قلعه‌های خیبر قرار داشتند.<ref>بکری، همانجا؛ برای اطلاع درباره راه مدینه به خیبر: حربی، ص ۵۳۹-۵۴۱؛ ابن حائک، همانجا</ref> | ||
==زمینه‌های وقوع غزوه خیبر== | ==زمینه‌های وقوع غزوه خیبر== | ||
| خط ۱۸۶: | خط ۱۸۸: | ||
* احمد بن علی مقریزی، امتاع الاسماع بما للنبی صلی الله علیه و سلم من الاحوال و الاموال و الحفدة المتاع، چاپ محمد عبدالحمید نمیسی، بیروت ۱۴۲۰/۱۹۹ | * احمد بن علی مقریزی، امتاع الاسماع بما للنبی صلی الله علیه و سلم من الاحوال و الاموال و الحفدة المتاع، چاپ محمد عبدالحمید نمیسی، بیروت ۱۴۲۰/۱۹۹ | ||
* علی بن ابراهیم نورالدین حلبی، السیرة الحلبیة، چاپ عبدالله محمد خلیلی، بیروت ۱۴۲۲/۲۰۰۲ | * علی بن ابراهیم نورالدین حلبی، السیرة الحلبیة، چاپ عبدالله محمد خلیلی، بیروت ۱۴۲۲/۲۰۰۲ | ||
* محمد بن عمر واقدی، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره [بی تا] | * محمد بن عمر واقدی، کتاب المغازی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، چاپ افست قاهره [بی تا] | ||
* یاقوت حموی | * یاقوت حموی | ||
* یعقوبی، تاریخ | * یعقوبی، تاریخ | ||