کاربر ناشناس
حرز: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mahdiemadi جز (عوذه) |
imported>Mahdiemadi جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
==در لغت و اصطلاح== | ==در لغت و اصطلاح== | ||
حِرز (جمع آن اَحْراز) در لغت به جایی می‌گویند که چنان محصور و محکم باشد که اگر کسی بدان وارد شود از گزندها و خطرها مصون بماند<ref>خلیل‌بن احمد؛ جوهری؛ ابن‌منظور؛ زبیدی، ذیل واژه</ref> و در اصطلاح، مشابه با [[تعویذ]] و عُوذَه<ref>رجوع کنید به جوهری؛ ابن‌منظور؛ زبیدی، همانجاها</ref> یا قسمی از آن است که با آداب [[شرع]] موافق باشد. بنابه گفته [[زمخشری]]<ref>ذیل واژه</ref> کاربرد حرز در معنای اصطلاحی از باب مَجاز است.<ref>نیز رجوع کنید به زبیدی، همانجا</ref> | حِرز (جمع آن اَحْراز) در لغت به جایی می‌گویند که چنان محصور و محکم باشد که اگر کسی بدان وارد شود از گزندها و خطرها مصون بماند<ref>خلیل‌بن احمد؛ جوهری؛ ابن‌منظور؛ زبیدی، ذیل واژه</ref> و در اصطلاح، مشابه با [[تعویذ]] و عُوذَه<ref>رجوع کنید به جوهری؛ ابن‌منظور؛ زبیدی، همانجاها</ref> یا قسمی از آن است که با آداب [[شرع]] موافق باشد. بنابه گفته [[زمخشری]]<ref>ذیل واژه</ref> کاربرد حرز در معنای اصطلاحی از باب مَجاز است.<ref>نیز رجوع کنید به زبیدی، همانجا</ref> | ||
==تفاوت حرز با تعویذ== | ==تفاوت حرز با تعویذ== | ||
درباره تفاوت حرز و [[تعویذ]] و [[دعا]] باید گفت اینها مفاهیمی متداخل‌اند و مرز آنها با یکدیگر چندان مشخص نیست. در برخی از کتاب‌های [[حدیث]] حرزها و تعویذها در یک باب و یک ردیف جمع شده‌اند.<ref>برای نمونه رجوع کنید به کلینی، ج ۲، ص۵۶۸؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۱۹۳ـ۴۰۶</ref> شماری از حرزها نیز ذیل عنوان «عوذات الائمة علیهم‌السلام للحفظ» (تعویذهای [[امامان]] برای حفظ خود از آسیب‌ها) فراهم آمده‌اند.<ref>برای نمونه رجوع کنید به مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۱۹۲</ref> | درباره تفاوت حرز و [[تعویذ]] و [[دعا]] باید گفت اینها مفاهیمی متداخل‌اند و مرز آنها با یکدیگر چندان مشخص نیست. در برخی از کتاب‌های [[حدیث]] حرزها و تعویذها در یک باب و یک ردیف جمع شده‌اند.<ref>برای نمونه رجوع کنید به کلینی، ج ۲، ص۵۶۸؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۱۹۳ـ۴۰۶</ref> شماری از حرزها نیز ذیل عنوان «عوذات الائمة علیهم‌السلام للحفظ» (تعویذهای [[امامان]] برای حفظ خود از آسیب‌ها) فراهم آمده‌اند.<ref>برای نمونه رجوع کنید به مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۱۹۲</ref> | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۴: | ||
==در احادیث== | ==در احادیث== | ||
واژه حرز و مشتقات آن در [[قرآن|قرآن کریم]] نیامده، اما در احادیث [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنّی]] و ادعیه مأثور این واژه فراوان به‌کار رفته است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به کلینی، ج ۱، ص۲۸۱، ج ۲، ص۲۲۱، ۵۱۹؛ ابن‌بابویه، ۱۴۰۴، ج ۱، ص۱۵۲؛ طوسی، ۱۳۷۸ـ۱۳۸۲، ج ۳، ص۹۷؛ همو، ۱۴۱۱، ص۱۵۱، ۵۷۴؛ ابن‌حنبل، ج ۴، ص۶۰؛ ابن‌ماجه، ج ۲، ص۱۲۷۲</ref> شماری از این حدیث ها، از جمله حدیث [[انس بن مالک]]<ref>رجوع کنید به متقی، ج ۲، ص۶۶۶ـ۶۶۷</ref> و حدیث منقول از [[حضرت علی|علی‌بن ابی‌طالب]](ع)،<ref>سیوطی، ذیل اسراء: ۴۵؛ متقی، ج ۲، ص۶۶۶</ref> حاکی از کاربرد حرز، به معنای مصطلح، در صدر [[اسلام]] است به این معنا که [[پیامبر(ص)]]، [[امامان]] و برخی از [[صحابه]] و [[تابعان]] و اتباع ایشان برای حفظ خود یا دیگران از گزندها و آسیب‌ها حرز به‌کار می‌برده و نتیجه مطلوب را نیز به دست می‌آورده‌اند. | واژه حرز و مشتقات آن در [[قرآن|قرآن کریم]] نیامده، اما در احادیث [[شیعه]] و [[اهل سنت|سنّی]] و ادعیه مأثور این واژه فراوان به‌کار رفته است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به کلینی، ج ۱، ص۲۸۱، ج ۲، ص۲۲۱، ۵۱۹؛ ابن‌بابویه، ۱۴۰۴، ج ۱، ص۱۵۲؛ طوسی، ۱۳۷۸ـ۱۳۸۲، ج ۳، ص۹۷؛ همو، ۱۴۱۱، ص۱۵۱، ۵۷۴؛ ابن‌حنبل، ج ۴، ص۶۰؛ ابن‌ماجه، ج ۲، ص۱۲۷۲</ref> شماری از این حدیث ها، از جمله حدیث [[انس بن مالک]]<ref>رجوع کنید به متقی، ج ۲، ص۶۶۶ـ۶۶۷</ref> و حدیث منقول از [[حضرت علی|علی‌بن ابی‌طالب]](ع)،<ref>سیوطی، ذیل اسراء: ۴۵؛ متقی، ج ۲، ص۶۶۶</ref> حاکی از کاربرد حرز، به معنای مصطلح، در صدر [[اسلام]] است به این معنا که [[پیامبر(ص)]]، [[امامان]] و برخی از [[صحابه]] و [[تابعان]] و اتباع ایشان برای حفظ خود یا دیگران از گزندها و آسیب‌ها حرز به‌کار می‌برده و نتیجه مطلوب را نیز به دست می‌آورده‌اند. | ||
==نزد صوفیان== | ==نزد صوفیان== | ||
استعمال حرز برای مصونیت از آزار [[شیطان|شیاطین]] و [[جن|جنّیان]] و نوشتن یا املا کردن حرز برای شفای بیماران، نزد [[صوفیان]] نیز متداول بوده است، چنان‌که [[ابو سعید ابو الخیر]] یک رباعی سروده و بر آن شرحهایی به نام «حورائیه» نوشته شده است.<ref>محمدبن منوّر، بخش ۱، مقدمه شفیعی کدکنی، صصدونوزده</ref> این رباعی حرزی بوده که ابوسعید برای شفای استاد خود، که در بستر افتاده بوده، املا کرده است.<ref>رجوع کنید به محمدبن منوّر، بخش ۱، ص۲۷۴</ref> [[ابن عربی]]<ref>ص ۲۶۴</ref> نیز حرزی را به [[حضرت سلیمان|سلیمان‌بن داود نبی]] نسبت داده است. | استعمال حرز برای مصونیت از آزار [[شیطان|شیاطین]] و [[جن|جنّیان]] و نوشتن یا املا کردن حرز برای شفای بیماران، نزد [[صوفیان]] نیز متداول بوده است، چنان‌که [[ابو سعید ابو الخیر]] یک رباعی سروده و بر آن شرحهایی به نام «حورائیه» نوشته شده است.<ref>محمدبن منوّر، بخش ۱، مقدمه شفیعی کدکنی، صصدونوزده</ref> این رباعی حرزی بوده که ابوسعید برای شفای استاد خود، که در بستر افتاده بوده، املا کرده است.<ref>رجوع کنید به محمدبن منوّر، بخش ۱، ص۲۷۴</ref> [[ابن عربی]]<ref>ص ۲۶۴</ref> نیز حرزی را به [[حضرت سلیمان|سلیمان‌بن داود نبی]] نسبت داده است. | ||
==نزد شیعیان== | ==نزد شیعیان== | ||
حرز در فرهنگ شیعی از فرهنگ سایر مسلمانان متداول‌تر بوده است. وجود انبوهی از حرزها و عوذه‌ها و دعاهای حفظ، که در کتب ادعیه و [[حدیث]] [[امامیه]] ثبت شده، شاهد این مدعاست.<ref>برای نمونه رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۱۴ـ۶۴، ۱۳۷ـ۱۵۳، ۲۰۶ـ۲۰۸؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۲۰۸ـ۴۰۶، ج ۹۲، ص۲۰۹ـ۲۷۹</ref> از واژه حرز در شعر فارسی هم استفاده شده است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به انوری، ج ۱، ص۲۳۵؛ خاقانی، ص۱۷</ref> | حرز در فرهنگ شیعی از فرهنگ سایر مسلمانان متداول‌تر بوده است. وجود انبوهی از حرزها و عوذه‌ها و دعاهای حفظ، که در کتب ادعیه و [[حدیث]] [[امامیه]] ثبت شده، شاهد این مدعاست.<ref>برای نمونه رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۱۴ـ۶۴، ۱۳۷ـ۱۵۳، ۲۰۶ـ۲۰۸؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۲۰۸ـ۴۰۶، ج ۹۲، ص۲۰۹ـ۲۷۹</ref> از واژه حرز در شعر فارسی هم استفاده شده است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به انوری، ج ۱، ص۲۳۵؛ خاقانی، ص۱۷</ref> | ||
==حجم حرزها== | ==حجم حرزها== | ||
حرزها از نظر کوتاهی و بلندی باهم تفاوت دارند. برخی، مانند حرزی به‌نام «حرز خدیجه»، از چند کلمه تجاوز نمی‌کنند،<ref>رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۱۷؛ مجلسی، ۱۴۰۴، ج ۹۱، ص۲۱۰، ۲۲۴</ref> اما برخی مرکب از چند سطر و بعضی نیز چون حرز منسوب به [[امام سجاد|امام سجاد علیه‌السلام]]<ref>رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۲۳ـ۲۸</ref> و حرز منسوب به [[امام صادق|امام صادق علیه‌السلام]]<ref>رجوع کنید به همان، ص۳۴ـ۳۸؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۲۷۳ـ۲۷۹</ref> مفصّل و طولانی‌اند. | حرزها از نظر کوتاهی و بلندی باهم تفاوت دارند. برخی، مانند حرزی به‌نام «حرز خدیجه»، از چند کلمه تجاوز نمی‌کنند،<ref>رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۱۷؛ مجلسی، ۱۴۰۴، ج ۹۱، ص۲۱۰، ۲۲۴</ref> اما برخی مرکب از چند سطر و بعضی نیز چون حرز منسوب به [[امام سجاد|امام سجاد علیه‌السلام]]<ref>رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۲۳ـ۲۸</ref> و حرز منسوب به [[امام صادق|امام صادق علیه‌السلام]]<ref>رجوع کنید به همان، ص۳۴ـ۳۸؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۲۷۳ـ۲۷۹</ref> مفصّل و طولانی‌اند. | ||
==درون‌مایه== | ==درون‌مایه== | ||
درون‌مایه حرزها نیز باهم متفاوت‌اند. برخی حرزها آیاتی از [[قرآن]]اند، مانند [[آیة الکرسی]] و آیه «وَ اِنْ یکاد». این آیات را «آیات الحرز» خوانده‌اند،<ref>رجوع کنید به ابن‌نجار، ج ۱۸، ص۱۷۰ـ۱۷۱؛ نیز رجوع کنید به الفقه المنسوب للامام الرضا علیه‌السلام، ص۴۰۰؛ ابن‌طاووس، ۱۴۰۹، ص۱۲۵</ref> زیرا از [[رسول خدا(ص)]] منقول است که هرکس ۳۳ آیه از قرآن را در شبی بخواند، در آن شب دزد یا درنده‌ای به وی آسیب نمی‌رساند و خود و خانواده‌اش و اموالش تا صبح در امان و عافیت خواهند بود.<ref>رجوع کنید به سیوطی، ذیل بقره: ۳</ref> امام جعفرصادق نیز آیاتی از قرآن را حرزِ فرزندش [[امام کاظم|موسی علیه‌السلام]] قرار داده بود و آن حضرت نیز آنها را می‌خواند و خود را بدان تعویذ می‌کرد.<ref>ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۴۵ـ۴۹؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۳۳۹</ref> | درون‌مایه حرزها نیز باهم متفاوت‌اند. برخی حرزها آیاتی از [[قرآن]]اند، مانند [[آیة الکرسی]] و آیه «وَ اِنْ یکاد». این آیات را «آیات الحرز» خوانده‌اند،<ref>رجوع کنید به ابن‌نجار، ج ۱۸، ص۱۷۰ـ۱۷۱؛ نیز رجوع کنید به الفقه المنسوب للامام الرضا علیه‌السلام، ص۴۰۰؛ ابن‌طاووس، ۱۴۰۹، ص۱۲۵</ref> زیرا از [[رسول خدا(ص)]] منقول است که هرکس ۳۳ آیه از قرآن را در شبی بخواند، در آن شب دزد یا درنده‌ای به وی آسیب نمی‌رساند و خود و خانواده‌اش و اموالش تا صبح در امان و عافیت خواهند بود.<ref>رجوع کنید به سیوطی، ذیل بقره: ۳</ref> امام جعفرصادق نیز آیاتی از قرآن را حرزِ فرزندش [[امام کاظم|موسی علیه‌السلام]] قرار داده بود و آن حضرت نیز آنها را می‌خواند و خود را بدان تعویذ می‌کرد.<ref>ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۴۵ـ۴۹؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۳۳۹</ref> | ||
| خط ۴۰: | خط ۳۳: | ||
==حرزهای منسوب به ائمه(ع) و صحابه== | ==حرزهای منسوب به ائمه(ع) و صحابه== | ||
کثرت حرزها نیز چشمگیر است. به [[پیامبر(ص)]] و همسرش [[خدیجه]] و دخترش [[حضرت فاطمه|فاطمه زهرا(س)]] و هریک از امامان معصوم حرزهایی منسوب است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۱۴ـ۶۴؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۲۰۸ـ۳۷۱</ref> نامدارترین حرزها عبارت‌اند از: | کثرت حرزها نیز چشمگیر است. به [[پیامبر(ص)]] و همسرش [[خدیجه]] و دخترش [[حضرت فاطمه|فاطمه زهرا(س)]] و هریک از امامان معصوم حرزهایی منسوب است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۱۴ـ۶۴؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۲۰۸ـ۳۷۱</ref> نامدارترین حرزها عبارت‌اند از: | ||
*حرز [[ابی دجانه انصاری|ابی دَجانَه انصاری]] برای دفع جن و سحر. این حرز که راویان [[اهل سنّت]] آن را نقل کرده‌اند<ref>برای نمونه رجوع کنید به ابن‌جوزی، ج ۳، ص۱۶۸؛ فتنی، ص۲۱۱</ref> در سده‌های اخیر به مجموعه‌های حدیثی [[شیعه]] نیز راه یافته است،<ref>رجوع کنید به مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۲۲۰ـ۲۲۴</ref> اما حدیث‌شناسان اهل سنّت متفقآ این حدیث را برساخته ارزیابی کرده و موسی انصاری، راوی حدیث مزبور، را صحابی ساختگی معرفی کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به ابن‌جوزی، همانجا؛ ذهبی، ج ۴، ص۴۲۹؛ ابن‌حجر عسقلانی، ج ۶، ص۳۰۵</ref> | |||
*[[دعای سیفی|حرز یمانی]]، مشهور به دعای سَیفی، یکی از حرزهای منسوب به [[امام علی|علی‌بن ابی‌طالب علیه‌السلام]] است. این حرز، که از آن با عنوان «دعای یمانی» هم یاد شده،<ref>رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۱۳۷</ref> با اسانید و متون متفاوت روایت شده است.<ref>رجوع کنید به همان، ص۱۳۷ـ۱۵۳؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۲، ص۲۴۰ـ۲۵۹</ref> بر این حرز، که نام آن همواره بر زبان ایرانیان به ویژه شاعران فارسی‌گو جاری بوده است،<ref>برای نمونه رجوع کنید به حافظ، ص۵۹</ref> شرحهایی هم نگاشته‌اند. در این شرحها شارحان درباره مقدمات و آداب به‌کار بستن دعای مزبور و سند و متن آن سخن گفته‌اند.<ref>رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی، ج ۶، ص۱۹۰، ج ۱۲، ص۲۳۵، ج ۱۶، ص۳۰۳</ref> | |||
*«[[رقعة الجیب|رُقْعَةُ الجَیب]]» نیز حرزی منسوب به امام [[امام رضا|علی‌بن موسی‌الرضا علیه‌السلام]] است، که چون کنیز [[حمید بن قحطبه طائی|حُمَیدبن قحطبه]] به هنگام شستن جامه امام آن را در جیب وی یافته، به این‌نام خوانده شده است.<ref>ابن‌بابویه، ۱۳۶۳ش، ج ۲، ص۱۳۸؛ ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۴۹</ref> | |||
*رز دیگری هم با همین عنوان به امام رضا علیه‌السلام منسوب است.<ref>رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۵۱؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۱۹۴</ref> به‌همراه داشتن حرز جواد، منسوب به [[امام جواد|امام محمدتقی علیه‌السلام]]، نیز در میان شیعیان و ایرانیان چندان متداول بوده که «حرز جواد کسی بودن» و «حرز جواد خود کردن»، به معنای «پیوسته با او بودن» و «همیشه کسی را همراه خود کردن»، مَثَل شده است.<ref>رجوع کنید به دهخدا، ذیل «حرز جواد»</ref> در کتب ادعیه و حدیث درباره این حرز، که گویند نخستین بار امام علیه‌السلام آن را برای [[مأمون|مأمون عباسی]] نوشته، حکایت شگفت‌انگیزی نقل شده است<ref>رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۵۲ـ۶۰؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۳۵۴ـ ۳۶۱</ref> [[محمد بن حسنعلی شوشتری]]، یکی از عالمان سده دوازدهم و نواده عبداللّه‌بن حسین تستری، نیز رساله‌ای به نام آداب حرز الجواد برای [[حسین صفوی|شاه‌سلطان حسین صفوی]] نوشته است.<ref>آقابزرگ طهرانی، ج ۱، ص۱۷</ref> | |||
==انتساب یا عدم انتساب حرزها به ائمه(ع)== | ==انتساب یا عدم انتساب حرزها به ائمه(ع)== | ||
داوری درباره حرزها و درستی و نادرستی انتساب آنها به [[معصومان|معصومان علیهم‌السلام]]، به بررسی دقیق حدیث‌شناختی یک‌یک آنها از حیث اتصال و انقطاع اسانید و وثاقت و عدم وثاقت راویان نیاز دارد. از پاره‌ای از احادیث متضمن حرزها، از نظر سند، انتقاد شده است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به مجلسی، ۱۳۶۳ش، ج ۱۲، ص۴۳۶ـ۴۴۳؛ همو، ۱۴۰۶ـ۱۴۰۷، ج ۹، ص۱۱۷</ref> گفتنی است که گاهی یک حرز و سبب ورود آن، به دو امام نسبت داده شده است. مثلاً، حرزی از [[امام موسی کاظم علیه السلام|امام موسی‌بن جعفر علیه‌السلام]] نقل شده و گفته شده است که امام وقتی آن را خواند که او را در گودالی پیش درندگان انداخته بودند،<ref>رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۲۹۱؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۳۲۷ـ۳۳۱</ref> اما همان حرز و سبب ورود آن، به [[امام رضا|امام علی‌بن موسی‌الرضا علیه‌السلام]] هم نسبت داده شده است<ref>رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۲۹۸؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۳۴۹ـ۳۵۴</ref> | داوری درباره حرزها و درستی و نادرستی انتساب آنها به [[معصومان|معصومان علیهم‌السلام]]، به بررسی دقیق حدیث‌شناختی یک‌یک آنها از حیث اتصال و انقطاع اسانید و وثاقت و عدم وثاقت راویان نیاز دارد. از پاره‌ای از احادیث متضمن حرزها، از نظر سند، انتقاد شده است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به مجلسی، ۱۳۶۳ش، ج ۱۲، ص۴۳۶ـ۴۴۳؛ همو، ۱۴۰۶ـ۱۴۰۷، ج ۹، ص۱۱۷</ref> گفتنی است که گاهی یک حرز و سبب ورود آن، به دو امام نسبت داده شده است. مثلاً، حرزی از [[امام موسی کاظم علیه السلام|امام موسی‌بن جعفر علیه‌السلام]] نقل شده و گفته شده است که امام وقتی آن را خواند که او را در گودالی پیش درندگان انداخته بودند،<ref>رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۲۹۱؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۳۲۷ـ۳۳۱</ref> اما همان حرز و سبب ورود آن، به [[امام رضا|امام علی‌بن موسی‌الرضا علیه‌السلام]] هم نسبت داده شده است<ref>رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۲۹۸؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۳۴۹ـ۳۵۴</ref> | ||
| خط ۵۵: | خط ۴۶: | ||
==جواز و عدم جواز آویختن حرز== | ==جواز و عدم جواز آویختن حرز== | ||
درباره جواز و عدم جواز آویختن حرز، از روایات منقول از پیشوایان معصوم مستفاد می‌شود که آویختن چیزهایی که در آن [[قرآن]] یا ذکر خدا باشد و از آنها بوی [[شرک]] به مشام نرسد [[مباح]] است؛<ref>حمیری، ص۱۱۰ـ۱۱۱؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج۹۲، ص۴ـ۶؛ قس جوهری، ذیل «تمم»</ref> بنابراین، اینکه سنّت آویختن حرز از رسوم [[جاهلیت]] و درنتیجه [[حرام]] دانسته شده،<ref>رجوع کنید به مبارکفوری، ج ۹، ص۳۵۶</ref> قاعدتاً ناظر به رفتارهایی شبیه به آویختن تَمیمه و امثال آن است. | درباره جواز و عدم جواز آویختن حرز، از روایات منقول از پیشوایان معصوم مستفاد می‌شود که آویختن چیزهایی که در آن [[قرآن]] یا ذکر خدا باشد و از آنها بوی [[شرک]] به مشام نرسد [[مباح]] است؛<ref>حمیری، ص۱۱۰ـ۱۱۱؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج۹۲، ص۴ـ۶؛ قس جوهری، ذیل «تمم»</ref> بنابراین، اینکه سنّت آویختن حرز از رسوم [[جاهلیت]] و درنتیجه [[حرام]] دانسته شده،<ref>رجوع کنید به مبارکفوری، ج ۹، ص۳۵۶</ref> قاعدتاً ناظر به رفتارهایی شبیه به آویختن تَمیمه و امثال آن است. | ||
==ادعیه حُجُب== | ==ادعیه حُجُب== | ||
به جز حرزها، آیات و ادعیه و اذکاری نیز در کتاب‌های [[حدیث]] و ادعیه آمده است که آنها را «حُجُب» (جمعِ حجاب) یا «ادعیه حُجُب» یا «اَحْجِبه» و «احتجابات» خوانده‌اند.<ref>برای نمونه رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۳۵۴ـ۳۶۲؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۳۷۲ـ۴۰۶</ref> این عناوین از آیات ۴۵ و ۴۶ [[سوره اسراء]] و نیز از متون برخی از همین ادعیه گرفته شده‌اند. این حجابها دقیقاً کارکرد حرز را دارند و از این‌رو، به خواندن آنها، هنگامی که بیم خطری برود، سفارش شده است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۲۶۱، ۳۵۴ـ۳۶۲؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۳۷۲ـ ۴۰۶</ref> | به جز حرزها، آیات و ادعیه و اذکاری نیز در کتاب‌های [[حدیث]] و ادعیه آمده است که آنها را «حُجُب» (جمعِ حجاب) یا «ادعیه حُجُب» یا «اَحْجِبه» و «احتجابات» خوانده‌اند.<ref>برای نمونه رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۳۵۴ـ۳۶۲؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۳۷۲ـ۴۰۶</ref> این عناوین از آیات ۴۵ و ۴۶ [[سوره اسراء]] و نیز از متون برخی از همین ادعیه گرفته شده‌اند. این حجابها دقیقاً کارکرد حرز را دارند و از این‌رو، به خواندن آنها، هنگامی که بیم خطری برود، سفارش شده است.<ref>برای نمونه رجوع کنید به ابن‌طاووس، ۱۴۱۴، ص۲۶۱، ۳۵۴ـ۳۶۲؛ مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۹۱، ص۳۷۲ـ ۴۰۶</ref> | ||
| خط ۶۹: | خط ۵۸: | ||
* آقابزرگ طهرانی. | * آقابزرگ طهرانی. | ||
* ابن‌بابویه، ثواب‌الاعمال و عقاب‌الاعمال، قم ۱۳۶۸ش. | * ابن‌بابویه، ثواب‌الاعمال و عقاب‌الاعمال، قم ۱۳۶۸ش. | ||
* | * ابن‌بابویه، عیون‌الاخبارالرضا، چاپ مهدی لاجوردی، قم ۱۳۶۳ش. | ||
* | * ابن‌بابویه، کتاب الخصال، چاپ علی‌اکبر غفاری، قم ۱۳۶۲ش. | ||
* | * ابن‌بابویه، کتاب مَن لایحضُرُه الفقیه، چاپ علی‌اکبر غفاری، قم ۱۴۰۴. | ||
* ابن‌بسطام (حسین‌بن بسطام) و ابن‌بسطام (عبداللّه‌بن بسطام)، طب الائمة علیهم‌السلام، نجف، ۱۳۸۵، چاپ افست بیروت، بی‌تا. | * ابن‌بسطام (حسین‌بن بسطام) و ابن‌بسطام (عبداللّه‌بن بسطام)، طب الائمة علیهم‌السلام، نجف، ۱۳۸۵، چاپ افست بیروت، بی‌تا. | ||
* ابن‌جوزی، کتاب الموضوعات، چاپ عبدالرحمان محمدعثمان، مدینه ۱۳۸۶ـ ۱۳۸۸/ ۱۹۶۶ـ۱۹۶۸. | * ابن‌جوزی، کتاب الموضوعات، چاپ عبدالرحمان محمدعثمان، مدینه ۱۳۸۶ـ ۱۳۸۸/ ۱۹۶۶ـ۱۹۶۸. | ||
| خط ۷۷: | خط ۶۶: | ||
* ابن‌حنبل، مسندالامام احمدبن حنبل، بیروت: دارصادر، بی‌تا. | * ابن‌حنبل، مسندالامام احمدبن حنبل، بیروت: دارصادر، بی‌تا. | ||
* ابن‌طاووس، اقبال‌الاعمال، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم ۱۴۱۴ـ۱۴۱۶. | * ابن‌طاووس، اقبال‌الاعمال، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم ۱۴۱۴ـ۱۴۱۶. | ||
* | * ابن‌طاووس، الامان من اخطار الاسفار و الازمان، قم ۱۴۰۹. | ||
* | * ابن‌طاووس، مهج‌الدعوات و منهج‌العبادات، قدم‌له و علق‌علیه حسین اعلمی، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۴. | ||
* ابن‌عربی، العبادلة، ویلیه ساعة الخبر، چاپ عاصم ابراهیم کیالی، بیروت ۱۴۲۵/۲۰۰۴. | * ابن‌عربی، العبادلة، ویلیه ساعة الخبر، چاپ عاصم ابراهیم کیالی، بیروت ۱۴۲۵/۲۰۰۴. | ||
* ابن‌قولویه، کامل الزیارات، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم ۱۴۱۷. | * ابن‌قولویه، کامل الزیارات، چاپ جواد قیومی اصفهانی، قم ۱۴۱۷. | ||