کاربر ناشناس
خیمه‌گاه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویرایش کل مدخل
imported>Mahdiemadi جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Mahdiemadi جز (ویرایش کل مدخل) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:واقعه طف.jpg|300px|بندانگشتی|نمایی از موقعیت استقرار خیمه‌ها و صف آرایی لشکر عمرسعد]] | [[پرونده:واقعه طف.jpg|300px|بندانگشتی|نمایی از موقعیت استقرار خیمه‌ها و صف آرایی لشکر عمرسعد]] | ||
'''خیمه‌گاه''' (به عربی: '''مُخَیَّم''') محلی است که کاروان [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]] پس از ورود به سرزمین [[کربلا]] در آنجا توقف و اقدام به برپایی خیمه کردند. | '''خیمه‌گاه''' (به عربی: '''مُخَیَّم''') محلی است که کاروان [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]] پس از ورود به سرزمین [[کربلا]] در آنجا توقف و اقدام به برپایی خیمه کردند. موقعیت خیمه‌گاه به گونه‌ای بوده از ناحیه شمال شرقی تا جنوب و غرب آن را تبه هایی در برگرفته و از برخی. آرایش خیمه‌ها به گونه‌ای بود که مجموعه آنها یک نيم دايره را تشكيل مى‌داد. فاصله خیمه‌ها تا ميدان درگيرى و نيروهاى دشمن به اندازه‌ای بود که تیرهای دشمن به آن نرسد. برخى از خيمه‌ها محل اسكان نفرات و برخى خيمه آذوقه و امداد بود. پس از [[شهادت]] امام حسين (ع) دشمن به خیمه‌ها حمله آورد، آنها را غارت نمود و به آتش كشيد. | ||
منطقه خیمه‌گاه یکی از مکان‌های زیارتی شیعیان به شمار می‌رود. ساخت بنای زیارتی و گنبد در محل خیمه‌گاه به قرن سیزدهم هجری برمی‌گردد. اگرچه پیش از آن نیز محل زیارت شیعیان بوده است. پس از سقوط رژیم بعث خیمه‌گاه نیز مانند دیگر اماکن زیارتی مشمول طرح بازسازی و توسعه عتبات عالیات قرار گرفت. | منطقه خیمه‌گاه یکی از مکان‌های زیارتی شیعیان به شمار می‌رود. ساخت بنای زیارتی و گنبد در محل خیمه‌گاه به قرن سیزدهم هجری برمی‌گردد. اگرچه پیش از آن نیز محل زیارت شیعیان بوده است. پس از سقوط رژیم بعث خیمه‌گاه نیز مانند دیگر اماکن زیارتی مشمول طرح بازسازی و توسعه عتبات عالیات قرار گرفت. | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
==تاریخچه زیارت خیمه‌گاه== | ==تاریخچه زیارت خیمه‌گاه== | ||
[[پرونده:قدیمی ترین تصویر خیمه‌گاه- 1909 میلادی.jpg|بندانگشتی|250px|<small>تصویری منسوب به خیمه‌گاه که مراسم عزاداری در آن برگزار شده است. این تصویر متعلق به سال ۱۹۰۹م/۱۳۲۷ق است که در صورت صحت انتساب آن یکی از قدیمی‌ترین تصاویر خیمه‌گاه است.</small>]] | [[پرونده:قدیمی ترین تصویر خیمه‌گاه- 1909 میلادی.jpg|بندانگشتی|250px|<small>تصویری منسوب به خیمه‌گاه که مراسم عزاداری در آن برگزار شده است. این تصویر متعلق به سال ۱۹۰۹م/۱۳۲۷ق است که در صورت صحت انتساب آن یکی از قدیمی‌ترین تصاویر خیمه‌گاه است.</small>]] | ||
در جنوب غربی [[حرم امام حسین (ع)]] بنایی به نام خیمه‌گاه وجود دارد که شیعیان از دیرباز به زیارت آن می‌روند. در مورد بنای ساخته شده در منابع | در جنوب غربی [[حرم امام حسین (ع)]] بنایی به نام خیمه‌گاه وجود دارد که شیعیان از دیرباز به زیارت آن می‌روند. در مورد بنای ساخته شده در منابع تاریخی قرون نخستین و میانه گزارشی یافت نشده است. منطقه مخیم در سال‌های دور به نام محله آل‌عیسی معروف بوده است.<ref>جعفر خلیلی، موسوعة العتبات المقدسه، ترجمه جعفر الخیاط، ج۲، ص۲۶۶؛انصاری، معماری کربلا در گذر تاربخ،۱۳۸۹ش، ص۱۳۸.</ref> آل‌عیسی را طایفه‌ای از علویان معرفی کرده‌اند که نسبشان به [[زید بن علی|زید]] فرزند [[امام سجاد علیه السلام|امام سجاد(ع)]] می‌رسد.<ref>[http://atabat.appandmap.ir/?page_id=74 خیمه‌گاه، پایگاه اینترنتی آستان خوبان، تاریخ مراجعه:۹ آبان ۱۳۹۶ ش.]</ref> | ||
*'''نخستین بنا در خیمه‌گاه''' | |||
بر اساس منابع نخستین شخصی که بنایی کوچک در محل خیمه‌گاه ساخت سید عبدالمؤمن دَدِه از نسل [[سید ابراهیم مجاب|سیدابراهیم مُجابْ]] و از متصوفه قرن دهم هجری است. او تعدادی نهال درخت خرما کنار این بنا کاشت كه بعدها به نخلستان دده شهرت یافت.<ref>مقدس، راهنمای اماكن زیارتی و سیاحتی در عراق، تهران، ص۲۴۳.</ref> پس از وی نیز فردی به نام جهان كلامی کربلایی شاعر و صوفی قرن دهم در سال ۹۹۶ق این بنا را مرمت و گسترش داد که تاریخ مرمت آن در سنگ مرمری محراب خیمه‌گاه منقوش است. | |||
*'''خیمه‌گاه در سفرنامه جهانگرد آلمانی''' | *'''خیمه‌گاه در سفرنامه جهانگرد آلمانی''' | ||
قدیمی | از جمله گزارش‌های قدیمی مربوط به «کارستن نیبور» جهانگرد آلمانی در قرن دوازده هجری است. او در سال ۱۷۶۵م/[[سال ۱۱۷۹ قمری|۱۱۷۹ق]] در سفری به منطقه غرب [[آسیا]] وارد [[عراق]] شد و از شهر [[کربلا]] دیدن کرد. او در گزارش خود از شهر کربلا به منطقه خیمه‌گاه اشاره کرده است. بر اساس گزارش وی منطقه خیمه‌گاه در خروجی کربلا به [[کوفه]] واقع شده است. خیمه‌گاه در این دوره بوستانی در حومه شهر کربلا(شهر قدیمی کربلا) بوده است که در آن چاهی پرآب قرار داشته است. به گفته این جهانگرد در محل خیمه‌گاه بنای ویرانه وجود داشته است و بنای قدیمی کوچک که قبر [[قاسم بن حسن]] و برخی از [[شهدای کربلا]] بوده نزدیک خیمه‌گاه قرار داشته است.<ref>کارستن نیبور، رحلة الى شبه الجزیرة العربیة و الى بلاد اخری مجاورة لها، ترجمه منذر عبیر، ۲۰۰۷م، ص۲۲۰و ۲۲۱.</ref> | ||
*'''خیمه‌گاه پس از حمله وهابیت''' | *'''خیمه‌گاه پس از حمله وهابیت''' | ||
پس از حمله [[وهابیت]] به کربلا در سال [[سال ۱۲۱۶هجری قمری|۱۲۱۶ق]] [[ | پس از حمله [[وهابیت]] به کربلا در سال [[سال ۱۲۱۶هجری قمری|۱۲۱۶ق]] [[سید علی طباطبایی]] مشهور به صاحب ریاض در [[سال ۱۲۱۷ هجری قمری|سال ۱۲۱۷ق]] دور شهر کربلا را دیوار کشید و شش دروازه در جهت‌های مختلف شهر احداث نمود.<ref>امین، أعیان الشیعة، بیروت، ۱۴۰۶ق، ج۸، ص۳۱۵.</ref> پس از احداث دیوار، خیمه‌گاه که در حاشیه و بیرون شهر قدیم قرار گرفت بنایی به دستور صاحب ریاض در آن ساخته شد و این مکان به عنوان قبرستان قرار گرفت.<ref>[http://holykarbala.net/karbalacity/mash/holy/camp/camp.html المخيم الحسينی، پایگاه شبكة كربلاء المقدسة؛ صفحة مدينة كربلاء، تاریخ مراجعه:۰۴-۰۸-۱۳۹۵ش.]</ref> از سوی دیگر میرزا ابوطالب خان، از جهانگردان، در سفرنامه خود، به ساخت بنا در خیمه‌گاه در سال ۱۲۱۷ق اشاره کرده و سفارش بنای خیمه‌گاه را به همسر آصف‌الدوله، نسبت داده و گفته در کنار این بنا رواقی در حال احداث بود که به سبب فوت آصف‌الدوله ناتمام ماند.<ref>اصفهانی، مسیر طالبی، به کوشش خدیوجم، ۱۳۷۳ش، ج۲، ص۴۰۸.</ref> برخی نیز گفته‌اند این بنا توسط همسر آصف الدوله و زیر نظر صاحب ریاض در این تاریخ صورت گرفته است.<ref>[https://forums.alkafeel.net/showthread.php?t=22466 المخیم الحسینی بین الحریق والخلود، سید حسین هاشم آل طعمة، پایگاه آستان مقدس ابوالفضل العباس(ع)، تاریخ درج مقاله: ۲۶-۱۲-۲۰۱۰م تاریخ مراجعه:۰۹-۰۸-۱۳۹۶ش.]</ref> | ||
*'''محل اقامت ناصرالدین شاه قاجار''' | *'''محل اقامت ناصرالدین شاه قاجار''' | ||
در سفر [[ناصرالدین شاه قاجار]] به عتبات در سال ۱۲۸۷ قمری | در سفر [[ناصرالدین شاه قاجار]] به عتبات در سال ۱۲۸۷ هجری قمری|سال۱۲۸۷ق]]، [[مدحت پاشا]] والی [[عثمانیه|عثمانی]] [[بغداد]] بنایی را در این منطقه جهت اقامت شاه [[ایران]] و هیئت همراهش ساخت.<ref>سلمان هادی طعمة، تراث كربلاء، ص۱۱۲؛ رسول عربخانی، عتبات عالیات در روابط ایران و عثمانی در قرن نوزدهم، قم،۱۳۹۳ش، ص۱۱۸.</ref> | ||
*'''احداث دروازه جدید نزدیک خیمه‌گاه''' | *'''احداث دروازه جدید نزدیک خیمه‌گاه''' | ||
مدحت پاشا همچنین بخشی از دیوار شهر کربلا در منطقه خیمه‌گاه را تخریب کرد و منطقه خیمه‌گاه و اطراف آن را که حومه شهر به شمار می‌رفت را به شهر کربلا اضافه کرد و دروازه‌ای را در این منطقه احداث کرد. این دروازه به عنوان نقطه خروج به سمت [[نجف]] به شمار می‌رفت. پس از الحاق خیمه‌گاه و مناطق اطراف آن به شهر کربلا خیمه‌گاه با عنوان محله مُخَیَّم مشهور شد و اطراف آن منطقه عَبّاسِیِّه نامیده می‌شد.<ref>[http://holykarbala.net/karbalacity/mash/holy/camp/camp.html المخيم الحسيني، پایگاه شبكة كربلاء المقدسة؛ صفحة مدينة كربلاء، تاریخ مراجعه:۰۴-۰۸-۱۳۹۵ش.]</ref> | مدحت پاشا همچنین بخشی از دیوار شهر کربلا در منطقه خیمه‌گاه را تخریب کرد و منطقه خیمه‌گاه و اطراف آن را که حومه شهر به شمار می‌رفت را به شهر کربلا اضافه کرد و دروازه‌ای را در این منطقه احداث کرد. این دروازه به عنوان نقطه خروج به سمت [[نجف]] به شمار می‌رفت. پس از الحاق خیمه‌گاه و مناطق اطراف آن به شهر کربلا خیمه‌گاه با عنوان محله مُخَیَّم مشهور شد و اطراف آن منطقه عَبّاسِیِّه نامیده می‌شد.<ref>[http://holykarbala.net/karbalacity/mash/holy/camp/camp.html المخيم الحسيني، پایگاه شبكة كربلاء المقدسة؛ صفحة مدينة كربلاء، تاریخ مراجعه:۰۴-۰۸-۱۳۹۵ش.]</ref> | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۲: | ||
وسط ساختمان، سمت قبله، جایگاه امام سجاد (ع) و محل عبادت آن حضرت است. در قسمت ورودی، در بزرگی است که با چند پله به سطح خیمه‌گاه می‌رسد. بعد از در ورودی، سمت راست و چپ شانزده فرو رفتگی قوسی شکل همانند کجاوه در دو طرف با آجر ساخته اند که نشان از شانزده کجاوه ای است که خانواده های [[شهیدان کربلا]] را از آن جا به سوی [[کوفه]] بردند. در قسمت پایانی و سمت راست ساختمان، که حدود ۵/ ۱ متر گودتر است، غرفه ای حدود بیست متر قرار دارد که محل عبادت اهل بیت بود. بر سر در و آستان ورودی خیمه گاه شعرهایی از [[سید حسین علوی کربلایی]] روی سنگ مرمر نقش بسته است.<ref>سید سلمان هادی آل طعمه، تراث کربلا، ص۱۱۲</ref> در زیر خیمه گاه چاهی است که به چاه [[حضرت عباس علیه السلام|حضرت عباس (ع)]] «بئر العباس» مشهور است و به زیر ساختمان منتهی می‌شود و زیر زمین آن آب دارد.<ref>سید سلمان هادی آل طعمه، تراث کربلا، ص۱۵۷</ref> | وسط ساختمان، سمت قبله، جایگاه امام سجاد (ع) و محل عبادت آن حضرت است. در قسمت ورودی، در بزرگی است که با چند پله به سطح خیمه‌گاه می‌رسد. بعد از در ورودی، سمت راست و چپ شانزده فرو رفتگی قوسی شکل همانند کجاوه در دو طرف با آجر ساخته اند که نشان از شانزده کجاوه ای است که خانواده های [[شهیدان کربلا]] را از آن جا به سوی [[کوفه]] بردند. در قسمت پایانی و سمت راست ساختمان، که حدود ۵/ ۱ متر گودتر است، غرفه ای حدود بیست متر قرار دارد که محل عبادت اهل بیت بود. بر سر در و آستان ورودی خیمه گاه شعرهایی از [[سید حسین علوی کربلایی]] روی سنگ مرمر نقش بسته است.<ref>سید سلمان هادی آل طعمه، تراث کربلا، ص۱۱۲</ref> در زیر خیمه گاه چاهی است که به چاه [[حضرت عباس علیه السلام|حضرت عباس (ع)]] «بئر العباس» مشهور است و به زیر ساختمان منتهی می‌شود و زیر زمین آن آب دارد.<ref>سید سلمان هادی آل طعمه، تراث کربلا، ص۱۵۷</ref> | ||
[[پرونده:آتش زدن خیمه.jpg|بندانگشتی|مراسم نمادین آتش زدن خیمه در عزاداری ظهر عاشورا]] | [[پرونده:آتش زدن خیمه.jpg|بندانگشتی|مراسم نمادین آتش زدن خیمه در عزاداری ظهر عاشورا]] | ||
==مقام امام زین العابدین== | |||
بر اساس برخی منابع منطقه مخیم تا پیش از آنکه به این نام شهرت یابد مقام امام زین العابدین نام داشته است.<ref>مدرس، شهر حسین، ۱۴۱۴ق، ص۳۳۳.</ref> | |||
==مراسم آتش زدن خیمه‌ها== | ==مراسم آتش زدن خیمه‌ها== | ||
یکی از آیین‌های سوگواری محرم در [[ایران]] و [[عراق]] برپایی خیمه‌های نمادین امام حسین (ع) و یارانش است. این خیمه‌ها قبل از روز عاشورا برپا شده و در ظهر یا عصر عاشورا به آتش کشیده می‌شود. این مراسم به یاد آتش زدن خیمه‌های حسینی پس از شهادت امام حسین(ع) در روز عاشورا و مصیبت اهل بیت امام حسین(ع) برگزار می‌شود.<ref> پایگاه اطلاع رسانی آستان امام حسین ، قصة حرق المخيم الحسيني في نهار العاشر من محرم الحرام.</ref> | یکی از آیین‌های سوگواری محرم در [[ایران]] و [[عراق]] برپایی خیمه‌های نمادین امام حسین (ع) و یارانش است. این خیمه‌ها قبل از روز عاشورا برپا شده و در ظهر یا عصر عاشورا به آتش کشیده می‌شود. این مراسم به یاد آتش زدن خیمه‌های حسینی پس از شهادت امام حسین(ع) در روز عاشورا و مصیبت اهل بیت امام حسین(ع) برگزار می‌شود.<ref> پایگاه اطلاع رسانی آستان امام حسین ، قصة حرق المخيم الحسيني في نهار العاشر من محرم الحرام.</ref> | ||