کاربر ناشناس
خیمه‌گاه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
تاریخچه بنای خیمه گاه ، ویرایش، شناسه، مراسم آتش زدن خیمه‌ها، عملیات تروریستی در خیمه گاه، غارت کردن خیمه ها، رده بندی ، الگوی واقعه کربلا
imported>Alikhosravi |
imported>Mahdiemadi جز (تاریخچه بنای خیمه گاه ، ویرایش، شناسه، مراسم آتش زدن خیمه‌ها، عملیات تروریستی در خیمه گاه، غارت کردن خیمه ها، رده بندی ، الگوی واقعه کربلا) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:واقعه طف.jpg|300px|بندانگشتی|نمایی از موقعیت استقرار خیمه‌ها و صف آرایی لشکر عمرسعد]] | [[پرونده:واقعه طف.jpg|300px|بندانگشتی|نمایی از موقعیت استقرار خیمه‌ها و صف آرایی لشکر عمرسعد]] | ||
'''خیمه‌گاه''' | '''خیمه‌گاه''' (به عربی: مُخَیَّم) محلی است که کاروان [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]] پس از ورود به سرزمین [[کربلا]] در آنجا توقف و اقدام به برپایی خیمه کردند. منطقه خیمه‌گاه پوشیده از نیزار و بوته‌زار بود و تپه‌هایی نواحی شمال شرقی تا جنوب و غرب آن را در برگرفته بودند. آرایش خیمه‌ها به گونه‌ای بود که مجموعه آنها یک نيم دايره را تشكيل مى‌داد. فاصله خیمه‌ها تا ميدان درگيرى و نيروهاى دشمن به اندازه‌ای بود که تیرهای دشمن به آن نرسد. برخى از خيمه‌ها محل اسكان نفرات و برخى خيمه آذوقه و امداد بود. پس از [[شهادت]] امام حسين (ع) دشمن به خیمه‌ها حمله آورد، آنها را غارت نمود و به آتش كشيد. | ||
منطقه خیمه‌گاه یکی از مکان‌های زیارتی شیعیان به شمار می‌رود. ساخت بنای زیارتی و گنبد در محل خیمه‌گاه به قرن سیزدهم هجری برمی‌گردد. اگرچه پیش از آن نیز محل زیارت شیعیان بوده است. پس از سقوط رژیم بعث خیمه‌گاه نیز مانند دیگر اماکن زیارتی مشمول طرح بازسازی و توسعه عتبات عالیات قرار گرفت. | |||
مراسم آتش زدن خیمه‌ها یکی از آیین‌های عزاداری در محرم به شمار می‌رود. این مراسم علاوه بر منطقه خیمه‌گاه در برخی از شهرهای عراق و ایران برگزار می‌شود. | |||
==ترتیب و چگونگی چینش خیمه‌ها== | ==ترتیب و چگونگی چینش خیمه‌ها== | ||
آرايش خيمه‌ها حالت نعل اسبى داشت تا قابل حفاظت بيشترى باشد. در پشت اين خيمه‌ها خندق حفر شده بود تا از آن سمت، مورد تهاجم قرار نگيرند.<ref>عوالم (امام حسين علیه السلام)، ص ۲۴۵</ref> | آرايش خيمه‌ها حالت نعل اسبى داشت تا قابل حفاظت بيشترى باشد. در پشت اين خيمه‌ها خندق حفر شده بود تا از آن سمت، مورد تهاجم قرار نگيرند.<ref>عوالم (امام حسين علیه السلام)، ص ۲۴۵</ref> | ||
اولین خیمه‌ای که نصب شده خیمه امام حسین (ع) بود. این خیمه بزرگ‌ترین خیمه بود؛ چون محل گردهمایی و جلسات به شمار می‌رفت.<ref>محمدبن جریر طبری، تاریخ طبری، ۱۳۶۵ش، ج۵، ص۳۸۹</ref> | اولین خیمه‌ای که نصب شده خیمه امام حسین (ع) بود. این خیمه بزرگ‌ترین خیمه بود؛ چون محل گردهمایی و جلسات به شمار می‌رفت.<ref>محمدبن جریر طبری، تاریخ طبری، ۱۳۶۵ش، ج۵، ص۳۸۹</ref> | ||
خیمه‌های بانوان را در غرب خیمه امام (ع) برپا کردند. اما خيمه [[حضرت زینب سلام الله علیها|حضرت زينب]] را پشت خيمه امام حسين (ع) نصب كردند و خيمه [[بنی‌هاشم]] اطراف خيمه زنان و کودکان و همگی در پشت خیمه امام حسین (ع) قرار داشت.<ref>عمادزاده، زندگانى سيدالشهدا، ۱۳۶۸ش، ص ۳۲۹</ref> | خیمه‌های بانوان را در غرب خیمه امام (ع) برپا کردند. اما خيمه [[حضرت زینب سلام الله علیها|حضرت زينب]] را پشت خيمه امام حسين (ع) نصب كردند و خيمه [[بنی‌هاشم]] اطراف خيمه زنان و کودکان و همگی در پشت خیمه امام حسین (ع) قرار داشت.<ref>عمادزاده، زندگانى سيدالشهدا، ۱۳۶۸ش، ص ۳۲۹.</ref> | ||
خیمه‌های اصحاب و یاران در قسمت شرقی و در کنار خیمه‌های بنی‌هاشم نصب شد، به طوری که تمامی خیمه‌ها چون نیم دایره‌ای بود و در نقطه محور و مرکز آن، خیمه بزرگ امام حسین (ع) قرار داشت.<ref>قرشی، حياة الامام الحسين، ج۳، ص۹۳</ref> | خیمه‌های اصحاب و یاران در قسمت شرقی و در کنار خیمه‌های بنی‌هاشم نصب شد، به طوری که تمامی خیمه‌ها چون نیم دایره‌ای بود و در نقطه محور و مرکز آن، خیمه بزرگ امام حسین (ع) قرار داشت.<ref>قرشی، حياة الامام الحسين، ج۳، ص۹۳</ref> | ||
| خط ۲۹: | خط ۳۱: | ||
==تعداد خیمه‌ها== | ==تعداد خیمه‌ها== | ||
تعداد خیمه‌های کاروان امام حسین (ع) حدود ۶۰ خیمه و فاصله میان هر خیمه در حدود دومتر و محیطی که خیمه‌های امام در آن قرار گرفت یک صدو هشتاد متر بوده است.<ref>سنگری، آینه داران آفتاب، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۱۹۷</ref> | تعداد خیمه‌های کاروان امام حسین (ع) حدود ۶۰ خیمه و فاصله میان هر خیمه در حدود دومتر و محیطی که خیمه‌های امام در آن قرار گرفت یک صدو هشتاد متر بوده است.<ref>سنگری، آینه داران آفتاب، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۱۹۷</ref> | ||
==غارت و آتش زدن خیمه‌ها== | |||
پس از شهادت امام حسین(ع)، سپاه دشمن به خیمه‌ها هجوم آورد و اسب، شتر، اثاث، جامه‌ها و زینت‌های زنان را به غنیمت گرفتند. آنان در این کار بر یکدیگر سبقت گرفتند.<ref>قمی، نفس المهموم، ص۴۷۹.</ref> عمر سعد دستور داد زنان حرم را در چادری جمع کردند و تعدادی را بر محافظت آنان گماشت.<ref>قمی، نفس المهموم، ص۴۸۲.</ref> بر اساس گزارش های تاریخی همه خیمه‌ها به آتش کشیده شد و خیمه‌ای که امام زین العابدین و زنان حرم را در آن جمع کرده بودند به عنوان آخرین خیمه توسط سپاه عمر سعد به آتش کشیده شد.<ref>کوفی، فتوح، ج۵، ص۱۳۸؛سید طاووس، لهوف، ص۱۸۰.</ref> روایتی از امام رضا(ع) نیز وجود دارد که در مورد خیمه‌ها فرمودند: «وأُضرمت فی مضاربنا النّار» (ترجمه: خیمه‌های ما را به آتش کشیدند.)<ref>ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ج۲، ۲۰۶.</ref> | |||
==زیارت‌گاه شیعیان== | |||
امروزه مکانی در جنوب غربی حرم امام حسین با نام خیمه‌گاه وجود دارد که شیعیان به زیارت آن می‌روند. در مورد بنای ساخته شده در منابع کهن تاریخی گزارشی یافت نشده است. | |||
===خیمه‌گاه در طول تاریخ=== | |||
*'''خیمه‌گاه در سفرنامه جهانگرد آلمانی''' | |||
قدیمی ترین گزارش مربوط به کارستن نیبور جهانگرد آلمانی در قرن هیجده میلادی است. او در سال ۱۷۶۵م/۱۱۷۹ق در سفری به منطقه غرب آسیا وارد عراق شد و از شهر کربلا دیدن کرد. او در گزارش خود از شهر کربلا به منطقه خیمه‌گاه اشاره کرده است. بر اساس گزارش وی منطقه خیمه‌گاه در جهت راه کربلا به کوفه واقع شده است. خیمه‌گاه در این دوره بوستانی در حومه شهر کربلا(شهر قدیمی کربلا) بوده است که در آن برکه‌ای پرآب قرار داشته است. به گفته این جهانگرد در محل خیمه‌گاه بنای ویرانه وجود داشته است و بنای قدیمی کوچک که قبر [[قاسم بن حسن]] و برخی از [[شهدای کربلا]] بوده نزدیک خیمه‌گاه قرار داشته است.<ref>کارستن نیبور، رحلة الى شبه الجزیرة العربیة و الى بلاد اخری مجاورة لها، ترجمه منذر عبیر، ۲۰۰۷م، ص۲۲۰و ۲۲۱.</ref> | |||
*'''ساخت بنا در قرن دوازدهم''' | |||
در سال [[سال ۱۲۱۷هجری قمری|۱۲۱۷ق]] میرزا ابوطالب خان، جهانگرد معروف، به خیمه‌گاه اشاره می‌کند که همسر میرزا محمدشفیع بندپی مازندرانی ملقب به آصف‌الدوله، صدراعظم [[فتحعلی شاه]] [[قاجاریه|قاجار]] بنایی روی آن احداث کرده بود. در کنار آن نیز رواقی در حال احداث بود که به سبب فوت آصف‌الدوله ناتمام ماند. | |||
*'''موقعیت خیمه گاه در دوره زعامت صاحب ریاض''' | |||
پس از حمله وهابیت به کربلا در سال ۱۲۱۶ق سیدعلی طباطبایی مشهور به صاحب ریاض در سال ۱۲۱۷ق برای مقابله با هجوم مجدد وهابیان دور شهر کربلا را دیوار کشید و شش دروازه در جهت‌های مختلف شهر احداث نمود.<ref>امین، أعیان الشیعة، بیروت، ۱۴۰۶ق، ج۸، ص۳۱۵.</ref> پس از احداث دیوار دور، خیمه‌گاه در حاشیه و بیرون شهر قدیم به عنوان قبرستان قرار گرفت.<ref>[http://holykarbala.net/karbalacity/mash/holy/camp/camp.html المخيم الحسيني، پایگاه شبكة كربلاء المقدسة؛ صفحة مدينة كربلاء، تاریخ مراجعه:۰۴-۰۸-۱۳۹۵ش.]</ref> | |||
*'''محل اقامت ناصرالدین شاه قاجار''' | |||
در سفر ناصرالدین شاه قاجار به عتبات در سال ۱۲۸۷ق، مدحت پاشا والی [[عثمانیه|عثمانی]] [[بغداد]] بنایی را در این منطقه جهت اقامت شاه ایران و هیئت همراهش ساخت.<ref>سلمان هادی طعمة، تراث كربلاء، ص۱۱۲؛ رسول عربخانی، عتبات عالیات در روابط ایران و عثمانی در قرن نوزدهم، قم،۱۳۹۳ش، ص۱۱۸.</ref> | |||
*'''احداث دروازه جدید نزدیک خیمه‌گاه''' | |||
او همچنین بخشی از دیوار شهر کربلا در منطقه خیمه‌گاه را تخریب کرد و منطقه خیمه‌گاه و اطراف آن را که حومه شهر به شمار می‌رفت را به شهر کربلا اضافه کرد و دروازه‌ای را در این منطقه احداث کرد. این دروازه به عنوان نقطه خروج به سمت نجف به شمار می‌رفت. پس از الحاق خیمه‌گاه و مناطق اطراف آن به شهر کربلا خیمه‌گاه با عنوان محله مُخَیَّم مشهور شد و اطراف آن منطقه عَبّاسِیِّه نامیده می‌شد.<ref>[http://holykarbala.net/karbalacity/mash/holy/camp/camp.html المخيم الحسيني، پایگاه شبكة كربلاء المقدسة؛ صفحة مدينة كربلاء، تاریخ مراجعه:۰۴-۰۸-۱۳۹۵ش.]</ref> | |||
عباسیه در دوره کنونی نیز به عنوان محله‌ای در کنار محله خیمه‌گاه موجود است. | |||
<ref>[http://fk-news.com/16617-محلة%20العباسية.html سيف عبد الخالق، محلة العباسية، پایگاه خبری کربلا نیوز، تاریخ نمایش: ۱۶-۰۹-۲۰۱۴م، تاریخ مراجعه:۰۴-۰۸-۱۳۹۵ش.]</ref> | |||
*'''اقدامات گسترده عمرانی در خیمه‌گاه''' | |||
پس از سقوط رژیم بعث در عراق همزمان با بازسازی اماکن زیارتی در کربلا، بنای قدیمی که در طول قرن‌های سیزدهم و چهارم ایجاد شده بود، بازسازی و توسعه یافت. ساخت گنبد بزرگ و چند گنبد کوچک که هر کدام نشانه یک خیمه است و احداث صحن مسقف در این خیمه‌گاه از جمله این اقدامات است. قرار است در خیمه‌گاه ۴ ضریح کوچک در چند نقطه خیمه‌گاه ساخته شود. این چهار ضریح مربوط به خیمه‌گاه امام حسین(ع)، امام زین العابدین(ع)، حضرت زینب(س) و قاسم بن الحسن(ع) است. | |||
== | ==وضعیت کنونی خیمه‌گاه== | ||
[[پرونده:خیمه گاه-1.jpg|بندانگشتی|نمای ساختمان خيمه‌گاه در جنوب غربی حرم امام حسین(ع)]] | |||
امروزه، در جنوب غربی [[حرم]] و ۲۵۰ متری صحن، مکانی را به مساحت دو هزار متر مربع دیوار کشی کرده‌اند و در وسط آن ساختمانی شبیه خیمه‌ای بزرگ ساخته‌اند که چهار صد متر مربع مساحت دارد. | |||
===قسمت‌های مختلف در خیمه‌گاه=== | |||
وسط ساختمان، سمت قبله، جایگاه امام سجاد (ع) و محل عبادت آن حضرت است. در قسمت ورودی، در بزرگی است که با چند پله به سطح خیمه‌گاه می‌رسد. بعد از در ورودی، سمت راست و چپ شانزده فرو رفتگی قوسی شکل همانند کجاوه در دو طرف با آجر ساخته اند که نشان از شانزده کجاوه ای است که خانواده های [[شهیدان کربلا]] را از آن جا به سوی [[کوفه]] بردند. در قسمت پایانی و سمت راست ساختمان، که حدود ۵/ ۱ متر گودتر است، غرفه ای حدود بیست متر قرار دارد که محل عبادت اهل بیت بود. بر سر در و آستان ورودی خیمه گاه شعرهایی از [[سید حسین علوی کربلایی]] روی سنگ مرمر نقش بسته است.<ref>سید سلمان هادی آل طعمه، تراث کربلا، ص۱۱۲</ref> در زیر خیمه گاه چاهی است که به چاه [[حضرت عباس علیه السلام|حضرت عباس (ع)]] «بئر العباس» مشهور است و به زیر ساختمان منتهی می‌شود و زیر زمین آن آب دارد.<ref>سید سلمان هادی آل طعمه، تراث کربلا، ص۱۵۷</ref> | |||
==مراسم آتش زدن خیمه‌ها== | |||
یکی از آیین‌های سوگواری محرم در [[ایران]] و [[عراق]] برپایی خیمه‌های نمادین امام حسین و یارانش است. این خیمه‌ها قبل از روز عاشورا برپا شده و در عصر عاشورا به آتش کشیده می‌شود. این مراسم به یاد آتش زدن خیمه‌های حسینی پس از شهادت امام حسین در روز عاشورا و مصیبت اهل بیت امام حسین برگزار می‌شود. | |||
==عملیات تروریستی در خیمه‌گاه== | |||
در ۲۷ اسفند ۱۳۸۶ یک زن تروریست در اقدامی انتحاری در خیمه‌گاه خود را منفجر کرد که براثر این انفجار ۴۳ تن كشته و ۷۳ نفر زخمی شدند. در این حادثه تروریستی ۵ ایرانی شهید و ۸ ایرانی نفر دیگر زخمی شدند.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=8612280012 خبرگزاری فارس، شمار شهدای انفجار کربلا به۴۳ شهید و۷۳ مجروح افزایش یافت.]</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس۲}} | {{پانویس۲}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{واقعه کربلا}} | |||
{{عزاداری محرم}} | {{عزاداری محرم}} | ||
{{زیارتگاه‌های شیعیان}} | {{زیارتگاه‌های شیعیان}} | ||
[[رده:واقعه کربلا]] | [[رده:واقعه کربلا]] | ||
[[رده:زیارتگاه‌های شیعیان در کربلا]] | |||