نماز: تفاوت میان نسخه‌ها

نماز، عمل عبادی مسلمانان است که در [[قرآن]] ۹۸ بار<ref>نوروزی، مقدمه‌ای بر فلسفه نماز، انتشارات یادآوران، ص۱۱۶.</ref> از آن یاد شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به سوره حج، آیه ۴۱؛ سوره بقره، آیه ۳؛ سوره نساء۱۰۳و۱۶۲؛ سوره مائده۶؛ سوره انفال آیات ۲،۳و۴؛ سوره ابراهیم آیه۳۱؛ سوره مومنون آیه ۲؛ سوره نمل آیات ۲و۳.</ref> همچنین بنا بر آیات قرآن، نماز عامل بازدارندۀ از گناه،<ref>سوره عنکبوت، آیه ۴۵.</ref> وسیلۀ رستگاری،<ref> سوره اعلی، آیه ۱۵و۱۴.</ref> یاری‌کننده انسان در مشکلات،<ref> سوره بقره، آیه ۴۵.</ref> و از سفارشات مهم [[خدا]] به [[پیامبران]]<ref>سوره مریم، آیه ۳۱.</ref> و از دغدغه‌های [[پیامبران|پیامبران الهی]] به‌ویژه درباره خانواده‌شان<ref> سوره مریم، آیه ۵۵.</ref> است. ترک نماز نیز از [[گناهان کبیره]]<ref>طیب، اطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۱۴، ص۱۶۸.</ref> و نشانه [[کفر]] و [[منافق|نفاق]]<ref>پاینده، نهج الفصاحه، ص۲۷۹.</ref> دانسته شده است.

در کتاب [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسایل الشیعه]] و [[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرک آن]] بیش از ۱۱۶۰۰ [[حدیث]]{{مدرک}} در موضوع نماز نقل شده است.<ref>نگاه کنید به حر عاملی، وسائل الشيعه، ۱۴۱۲ق، کتاب الصلاه، ج۴، ص۷-۱۰۵؛ محدث نوری، مستدرک الوسائل، ۱۳۶۶ش، ج۳، ص۹-۱۶۶.</ref> همچنین در کتاب‌های فقهی بابی با عنوان کتاب الصلاة است به احکام و آداب نماز اختصاص دارد.{{مدرک}} درباره این موضوع آثاری به صورت مستقل نیز نوشته شده است که آمار آنها را تا سال ۱۳۷۶ش حدود دوهزار کتاب و رساله و نیز صدها غزل و قصیده گفته‌اند.<ref>صحتی سردرودی، «کتاب‌شناسی گزینشی و توصیفی نماز»، ص۴۲.</ref> تا سال ۲۰۱۹م در جهان حدود سه میلیون ششصد هزار [[مسجد]] برای نمازخواندن احداث شده است.<ref>[https://mawdoo3.com/كم_عدد_المساجد_في_العالم «كم عدد المساجد في العالم»]، اکبر موقع عربی بالعالم.</ref> همچنین در اماکن عمومی و نیز جاده‌ها مکانی به خواندن نماز اختصاص دارد که به آن نمازخانه می‌گویند.{{مدرک}}

در روایات از نماز با تعابیر مختلفی یاد شده است از جمله:

رو به [[قبله]] ایستاده و [[نیت]]{{یادداشت|برای مثال: "دو رکعت نماز صبح به جا می‌آورم برای رضای خدا قُربةً  اِلَی الله}} می‌کنیم. سپس [[تکبیرة الاحرام]] می‌گوییم یعنی دست‌ها را تا مقابل گوش بالا برده و می‌گوییم: اَللهُ اَکبَر. پس از آن [[سوره فاتحه|سوره حمد]] و سپس سوره دیگری می‌خوانیم. سپس به [[رکوع]] رفته و یک بار ذکر {{عربی|«سُبْحانَ رَبّیَ الْعَظیمِ وَ بِحَمْدِه»}} یا سه مرتبه {{عربی|"سُبْحانَ الله"}} را می‌گوییم. سر از رکوع برمی‌داریم و می‌ایستیم و سپس به [[سجده]] می‌رویم. در سجده یک بار {{عربی|«سُبْحانَ رَبّیَ الْاَعلی وَ بِحَمْدِه»}} یا سه مرتبه {{عربی|"سُبْحانَ الله"}} می‌گوییم. سپس روی دو زانو می‌نشینیم و دوباره به سجده رفته و ذکر سجده را می‌خوانیم.<ref>خمینی، رساله توضیح المسائل، ۱۳۹۱ش، ص۱۴۹-۱۷۶.</ref>

* طهارت: واجب است برای نمازهای واجب، [[وضو]] گرفته شود.<ref>خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۱۸۵.</ref> در مواردی به جای وضو، [[تیمم]] باید کرد مانند پیدا نکردن آب، ضرر داشتن آب، تنگی وقت.<ref>خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۳۶۵.</ref>

* [[مکان نمازگزار]]: برای مکان نمازگزار چند شرط بیان شده است از جمله اینکه [[مباح]] باشد([[غصب|غصبی]] نباشد)، بی حرکت باشد، [[نجس]] نباشد، جای پیشانی از جای زانوها بیش از چهار انگشت بالاتر یا پایین‌تر نباشد.<ref>نگاه کنید به: طباطبایی یزدی، العروة الوثقی (محشی)، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۳۶۲-۳۸۵؛ خمینی، توضیح المسائل(محشی)، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۴۸۲-۲۹۷.</ref>

در روایتی که از امام رضا(ع) نقل شده است فلسفه وجوب نماز، اقرار به ربوبیت پروردگار، مبارزه با شرک و بت‌پرستی، اظهار تذلل بنده در برابر عظمت خدا، غفلت‌زدایی، یاد خدا، جلوگیری از فساد، گناه و سرکشی و.. بیان شده است.<ref>حرعاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۴.</ref> همچنین در [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]]، تقویت روح انضباط، دعوت به پاکسازی، پرورش فضایل اخلاقی، ارزش‌دهی به دیگر اعمال و آمرزش گناهان از حکمت‌های وجوب نماز شمرده شده است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۶، ص۲۹۰-۲۹۴.</ref>  

همچنین در آیه «وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي»<ref>سوره طه، آیه۱۴.</ref> هدف از نماز یاد خدا شمرده شده است.<ref>نگاه کنید به مطهری، «فلسفه عبادت»، ص۱۵-۱۷.</ref> از [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه]] نقل شده است که خدا نماز را واجب کرد تا بندگان از [[تکبر]] دور باشند.{{مدرک}} در نهج‌البلاغه نیز آمده است که نماز، خودبینی و [[تکبر|کبر]] را درهم می‌شکند.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، کلمات قصار ۲۵۲، ص۵۱۲.</ref>  

نماز از [[عبادت|عباداتی]] است که در تمام [[شریعت‌ها]] وجود داشته هرچند که شیوه آن بر حسب شریعت‌های مختلف متفاوت بوده است.<ref>راغب اصفهانی، مفردات، ۱۴۱۲ق، ص۴۹۱.</ref> در [[قرآن]] از نماز [[ابراهیم (پیامبر)|حضرت ابراهیم(ع)]]،<ref> سوره ابراهیم، آیه ۴۰.</ref> [[اسماعیل (پیامبر)|اسماعیل]]،<ref>سوره مریم، آیه ۵۵؛ سوره انبیا، آیه ۷۳.</ref> [[اسحاق (پیامبر)|اسحاق]]، [[موسی (پیامبر)|موسی]]،<ref>سوره طه، آیه ۱۴.</ref> [[زکریا (پیامبر)|زکریا]]،<ref>سوره آل عمران، آیه۳۹.</ref> [[حضرت عیسی|عیسی]]،<ref> سوره مریم، آیه ۳۱؛ طباطبایی، المیزان، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۱۴، ص۴۷.</ref> [[شعیب (پیامبر)|شعیب]]<ref>سوره هود، آیه ۸۷.</ref> و [[لقمان حکیم]]<ref>سوره لقمان، آیه ۱۷.</ref> و در روایات از نماز [[آدم (پیامبر)|حضرت آدم]]<ref>حرعاملی، وسایل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۱۵ و ج۵، ص۲۹۶.</ref> حضرت موسی(ع)<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۴۵.</ref> و بسیاری دیگر از [[پیامبران|انبیا]] یاد شده است.

نماز در [[مسیحیت]] برای ارتباط با خداوند (پدر) یا دیگر اشخاصِ [[تثلیث]] (پسر یا [[روح القدس]]) برگزار می‌شود. در میان فرقه‌های مختلف مسیحی نماز به صورت‌های مختلف گزارده می‌شود. نمازها می‌تواند به صورت جمعی (نیایش سرایی) باشد مانند مراسم عِشای رَبّانی و یا به صورت فردی برگزار شود.<ref>نگاه کنید به: فاطمه، [http://intjz.net/maqalat/ak-namaz.htm#_Toc280784367 «نگاهی به اشکال مختلف نماز در برخی ادیان الهی»].</ref>

* اسرار نماز اثر امام خمینی. تفسیر عرفانی نماز از اذان تا تشهد و سلام

* رازهای نماز [[عبدالله جوادی آملی]] نگاهی فلسفی به نماز و احکام آن