سید علی حسینی سیستانی: تفاوت میان نسخه‌ها

| استادان          =[[آیت الله حجت]] • [[آیت‌الله بروجردی]] • [[آیت‌الله خویی]] • [[شیخ حسین حلی]]

'''سیّد علی سیستانی''' (زاده [[سال ۱۳۰۹ هجری شمسی|۱۳۰۹ش]]) از [[مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید شیعیان]] و استاد درس [[خارج فقه]] و [[اصول]] در [[نجف]] است. تحصیلات حوزوی را در [[مشهد]]، [[قم]] و نجف آموخت و در درس [[سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای]] ، [[آیت الله بروجردی]] و [[آیت الله خویی]] حاضر شد. او پس از درگذشت آیت الله خویی در سال ۱۴۱۳ قمری به [[مرجعیت]] رسید و در جریان تغییر نظام و تصویب قانون اساسی جدید [[عراق]] پس از [[صدام حسین]]، نقش جدی ایفا کرد.  

سیستانی در جریان حمله گروه [[داعش]] به عراق و پیشروی آنان به سمت مرکز و جنوب عراق، دفاع از کشور را [[واجب کفایی]] خواند. برخی از آثار فقهی وی مانند «قاعدة لا ضرر و لا ضرار»، در قالب تقریر منتشر شده است. بسیاری از مراکز علمی و آموزشی، کتابخانه‌ها و مراکز خدمات اجتماعی در نقاط مختلف جهان از جمله [[ایران]]، [[ترکیه]]، عراق، [[بریتانیا]] و [[لبنان]]، با مدیریت دفتر آیت الله سیستانی راه‌اندازی شده است.

سید علی حسینی سیستانی، [[۱۳ مرداد]] [[سال ۱۳۰۹ هجری شمسی|۱۳۰۹ش]] ([[۹ ربیع‌الاول]] ۱۳۴۹ قمری) در [[مشهد]] زاده شد. پدرش سید محمدباقر، از عالمان شیعه و مادرش فرزند سید رضا مهربانی سرابی بود. جدّ او سید علی سیستانی، از شاگردان [[میرزای شیرازی]] در [[نجف]] بود که در سال ۱۳۱۸ قمری به مشهد بازگشت.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه حضرت آیت الله سید علی حسینی سیستانی».]</ref>

سیستانی، تحصیلات ابتدایی و مقدماتی را در [[مشهد]] گذراند و از آغاز سال ۱۳۶۰ قمری، آموختن مقدمات علوم حوزوی را آغاز کرد. ادبیات عرب را از ادیب نیشابوری، [[شرح لمعه]] و قوانین را از سید احمد مدرس یزدی، کتاب‌های سطوح عالی فقه و [[اصول فقه]] را از میرزا هاشم قزوینی، دروس فلسفی را از [[سیف الله ایسی میانجی]]، [[شیخ مجتبی قزوینی]] و [[میرزا مهدی اصفهانی]] آموخت. سید علی سیستانی، همچنین در [[درس خارج]] [[میرزا مهدی آشتیانی]] و [[میرزا هاشم قزوینی]] نیز حضور می‌یافت.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه حضرت آیت الله سید علی حسینی سیستانی».]</ref>

سید علی سیستانی، در سال ۱۳۶۸ قمری وارد [[قم]] شد و در درس [[خارج فقه]] و [[اصول]] [[آیت الله بروجردی]] حاضر شد. او همچنین در درس [[سید محمد حجت کوه‌کمره‌ای]] هم شرکت می‌کرد.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه حضرت آیت الله سید علی حسینی سیستانی».]</ref>  

او در این دوران با سید علی بهبهانی از پیروان مکتب فقهی محقق تهرانی، نامه‌نگاری‌هایی درباره [[قبله‌]]شناسی داشت و سرانجام سید علی بهبهانی در نامه‌ای که [[۷ رجب]] ۱۳۷۰ق به سید علی سیستانی (که در آن زمان ۲۱ ساله بود) نوشت، او را «عمدة العلماء و نخبة الفقهاء المدققین» خواند و ادامه بحث را به دیدار حضوری موکول کرد.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه حضرت آیت الله سید علی حسینی سیستانی».]</ref>

سید علی سیستانی در سال ۱۳۷۱ قمری به [[نجف]] رفت و در مدرسه بخارایی ساکن شد و در [[درس خارج]] [[آیت الله خویی]] و [[شیخ حسین حلی]] حضور یافت و علاوه بر حضور طولانی در درس این دو، از مباحث [[سید محسن حکیم]] و [[سید محمود حسینی شاهرودی]] نیز استفاده می‌کرد.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه حضرت آیت الله سید علی حسینی سیستانی».]</ref>

[[پرونده:Shahrodi- khoei-sistani.jpg|بندانگشتی|[[آیت الله سیستانی]] در کنار [[آیت الله خوئی]] و [[آیت الله سید محمد شاهرودی]] ]]

سید علی سیستانی در سال ۱۳۸۰ قمری، در ۳۱ سالگی، از دو استاد خود [[آیت الله خویی]] و [[شیخ حسین حلی]]، [[گواهی اجتهاد]] مطلق دریافت کرد. او تنها کسی بود که از شیخ حسین حلی، [[اجازه اجتهاد]] مطلق دریافت کرد.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه حضرت آیت الله سید علی حسینی سیستانی».]</ref> [[آقابزرگ تهرانی]] هم در نوشته‌ای در تاریخ ۱۳۸۰ قمری، توانمندی سید علی سیستانی در علم رجال و حدیث را گواهی کرده است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه حضرت آیت الله سید علی حسینی سیستانی».]</ref>

آیت الله سیستانی، از [[۵ جمادی‌الثانی]] ۱۴۰۹ قمری، به خواست استاد خود [[آیت الله خویی]]، [[امام جماعت]] [[مسجد خضرا]] شد؛ تا پیش از آن، آیت الله خویی امام جماعت مسجد خضرا بود و به دلیل بیماری، آن را به شاگرد خود واگذار کرد. سید علی سیستانی، تا آخرین [[جمعه]] [[ذی الحجه]] [[سال ۱۴۱۴ هجری قمری|۱۴۱۴ قمری]]، و تا پیش از بسته شدن این مسجد از سوی دولت عراق (در زمان [[صدام حسین]])، امام جماعت این مسجد بود.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه حضرت آیت الله سید علی حسینی سیستانی».]</ref>

سید علی سیستانی، پس از درگذشت [[آیت الله خویی]] در [[۸ صفر]] ۱۴۱۳ قمری، به [[مرجعیت]] رسید. درگذشت [[سید عبدالاعلی سبزواری]] و [[سید محمدرضا گلپایگانی]] در سال ۱۴۱۴ قمری، و درگذشت [[محمدعلی اراکی]] و [[سید محمد روحانی]]، بر مقلدان او افزود.<ref>[http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه حضرت آیت الله سید علی حسینی سیستانی».]</ref>

از آیت الله سیستانی، آثاری منتشر شده و برخی از آثار و تالیفات او همچنان انتشار نیافته است. برخی از این موارد که بیشتر فتاوا و تقریرات درس اوست، عبارتند از:

#منهاج الصالحین، حاوی فتاوای سید علی سیستانی، در سه جلد، سال ۱۳۱۵ قمری در [[قم]] چاپ شد. منهاج الصالحین، کتاب [[سید محسن حکیم]] است که [[آیت الله خویی]]، فتاوای خود را بر اساس آن و با افزودن ابواب و فصولی به آن منتشر کرد و پس از او، شاگردش سید علی سیستانی هم همین رویه را ادامه داد. تاریخ نگارش مقدمه این کتاب از سوی آیت الله سیستانی، [[۲۰ ذی‌الحجه]] ۱۴۱۳ قمری است.<ref>سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۵.</ref>  

#قاعدة لا ضرر و لا ضرار، تقریر درس فقه آیت الله سیستانی که توسط سید محمدرضا سیستانی نوشته و در [[سال ۱۴۱۴ قمری]] چاپ شده است.<ref>سیستانی، قاعدة لا ضرر و لا ضرار، قم، ۱۴۱۴ق.</ref>

#اختلاف الحدیث، تقریرات درس حدیثی آیت الله سیستانی در سال ۱۳۹۶ قمری که به قلم سید هاشم هاشمی از شاگردان او نوشته شده و به صورت غیر رسمی در ۱۹۵ صفحه منتشر شده است. این جزوه نشان می‌دهد که رویکرد سید علی سیستانی در رفع اختلاف احادیث، بیش و پیش از آنکه مبتنی بر تعادل و تراجیح باشد، بازشناسی منشأ پیدایش اختلاف در احادیث است.<ref>[http://mobahesat.ir/5470 «آیت الله العظمی سیستانی و اختلاف الحدیث».]</ref>

#الرافد فی علم الاصول، تالیف سید منیر سید عدنان القطیفی، تقریر درس [[اصول]] آیت الله سیستانی است که در یک جلد به زبان عربی منتشر شده و حاوی ارزش و جایگاه [[علم اصول]] در مکتب [[امامیه]]، ادوار فکر اصولی و مواردی از این دست است.<ref>سیستانی، الرافد فی علم الاصول، ۱۴۱۴ق.</ref>

==موسسات وابسته==

موسسات و مراکز علمی و فرهنگی وابسته به آیت الله سیستانی، در نقاط مختلفی برپا شده است؛ از جمله [[قم]]، [[لندن]]، [[بیروت]]، [[استانبول]] و ایلام. برخی از این مراکز عبارتند از:

#'''کتابخانه‌های تخصصی''' در قم، یکی دیگر از مراکز مورد حمایت آیت الله سیستانی است که در موضوعات مختلفی فعالیت می‌کنند:

دفتر آیت الله سیستانی، همچنین مراکزی را برای ارائه خدمات اجتماعی، در نقاط مختلف راه‌اندازی کرده است:

#'''مجتمع فرهنگی مسکونی مدینة العلم''' در [[نجف]]، با هدف اسکان طلاب حوزه علمیه راه‌اندازی شده و شامل واحدهای مسکونی، مهد کودک، مدارس ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان، مراکز بهداشتی و تجاری و همچنین خدمات فرهنگی مانند کتابخانه است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1420/ «مجتمع فرهنگی مسکونی مدینة العلم ـ نجف اشرف».]</ref> مجتمع فرهنگی مسکونی آیت الله سیستانی در [[قم]] نیز با هدف اسکان طلاب [[حوزه علمیه قم]]، در سال ۱۴۱۶ قمری راه‌اندازی شد.<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1421/ «مجتمع فرهنگی مسکونی حضرت آیت الله العظمی سیستانی (دام ظله) ـ قم».]</ref> دفتر آیت الله سیستانی همچنین در ساخت مجتمع مسکونی مهدیه قم که یکی دیگر از محل‌های سکونت طلاب [[حوزه علمیه قم]] است، مشارکت داشته است.<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1422/ «مجتمع مسکونی مهدیه - قم».]</ref> مجتمع مسکونی ثامن الحجج (ع)در مشهد<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1423/ «مجتمع مسکونی ثامن الحجج (علیه السلام) ـ مشهد».]</ref> و مجتمع مسکونی امام هادی (ع) در قم<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1424/ «مجتمع مسکونی امام هادی (ع) - قم».]</ref> هم از همین نمونه‌اند.

#'''مدرسه‌های علمیه''' بلاغی<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/24539/ «مدرسه علامه بلاغی - نجف اشرف».]</ref> و نجم الائمه<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1434/ «مدرسه دینی نجم الائمه - نجف اشرف».]</ref> در نجف، مدرسه قرآنی کربلا<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1431/ «مدرسه قرآنی ـ کربلا».]</ref> و همچنین مدرسه حضرت رقیه (س) در [[کربلا]] برای یتیمان<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1432/ «مدرسه حضرت رقیه (علیها السلام) برای ایتام ـ کربلا».]</ref>، زیر نظر دفتر آیت الله سیستانی ساخته شده و اداره می‌شود.

#'''درمانگاه‌های خیریه''' امام صادق (ع) در قم<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1426/ «درمانگاه خیریه امام صادق (علیه السلام) - قم».]</ref>، درمانگاه خیریه امام حسن مجتبی (ع) در ایلام<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1427/ «درمانگاه خیریه امام حسن مجتبی (علیه السلام) ـ ایلام».]</ref>، درمانگاه تخصصی امام حسین (ع) در کربلا<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1428/ «درمانگاه تخصصی امام حسین (علیه السلام) ـ کربلا».]</ref>، مرکز تخصصی و فوق تخصصی چشم‌پزشکی جواد الائمه (ع) در [[قم]]<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1429/ «مرکز تخصصی و فوق تخصصی چشم پزشکی جواد الائمه (علیه السلام) ـ قم».]</ref>، و همچنین موسسه رفاه اجتماعی العین که با هدف حمایت از یتیمان و مراقبت از آنها تاسیس شده<ref>[http://www.sistani.org/persian/social-service/1430/ «مؤسسه رفاه اجتماعی العین».]</ref>، بخشی دیگر از اقدامات اجتماعی دفتر آیت الله سیستانی است.

[[پرونده:Namaze Sistani bar Khoei.jpg|بندانگشتی|300px|[[نماز میت|نماز]] آیت الله سیستانی بر جنازه [[آیت الله خویی]]]]

'''اقامه نماز بر پیکر آیت الله خویی''': پس از درگذشت [[آیت الله خویی]]، سید علی سیستانی که از مهمترین شاگردان وی بود، [[نماز میت]] را اقامه کرد. بر اساس سنت‌های حوزوی، کسی که بر پیکر مرجع درگذشته نماز می‌گزارد، جانشین اوست.<ref>[http://www.dinonline.com/doc/news/fa/3816/ فتحی، «فقیهی برای همه اعصار».]</ref> گرچه به دلیل شرایط پیچیده و سخت [[شیعیان]] و [[حوزه علمیه نجف]] در دوران [[صدام]] و همچنین زنده بودن [[سید عبدالاعلی سبزواری]] تا [[۲۵ مرداد]] ۱۳۷۲ش، مرجعیت آیت الله سیستانی در خاموشی آغاز شد.<ref>[http://www.dinonline.com/doc/interview/fa/4564/ «شیعه با وجود آیت الله سیستانی احساس عزت می‌کند».]</ref> با این حال جعفر نطنزی، یکی از شاگردان [[آیت الله خویی]]، معتقد است که نماز آیت الله سیستانی بر پیکر استاد خود، نمی‌تواند حاوی معنای مذکور باشد؛ چرا که به گفته او «در نجف کسی نمانده بود.» نطنزی همچنین درباره [[تشییع]] آیت الله خویی و [[نماز میت|نماز]] آیت الله سیستانی بر پیکر او گفته است که «تشییعی نبود که سر و صدا باشد. جنازه آقای خویی را آوردند و ایشان نماز خواند و رفت. بعد هم حرکتی که دلالت بر [[مرجعیت]] ایشان بکند نداشت. چون مرد عاقلی است و بعد از ایشان هم آقا [[سید عبدالاعلی سبزواری|سید عبدالاعلی]] مرجع بود.»<ref>[http://www.dinonline.com/doc/interview/fa/4564/ «شیعه با وجود آیت الله سیستانی احساس عزت می‌کند».]</ref>

'''مشارکت در تغییر نظام و قوانین عراق''': آیت الله سیستانی، پس از حمله نیروهای امریکایی به [[عراق]] و برانداختن دولت [[صدام حسین]]، هیچ گاه خواهان مقاومت در برابر سقوط صدام نشد. گرچه همواره از پذیرفتن مقامات امریکایی مانند جی گارنر و پل برمر پرهیز می‌کرد. او همچنین نقش کلیدی در تشویق مردم برای شرکت در انتخابات‌های مختلف برای تاسیس نظام جدید و تدوین قوانین جدید حاکم بر [[عراق]] داشت.<ref>[http://www.dinonline.com/doc/news/fa/3816 فتحی، «فقیهی برای همه اعصار».]</ref>

'''حل نزاع مقتدا صدر و نیروهای امریکایی و عراقی''': توقیف روزنامه الحوزه که مواضع اسلامی و ضدامریکایی [[مقتدی صدر]] در آن منتشر می‌شد<ref>[http://www.snn.ir/mobile/mobiledetail/News/468725/179 صالح، «ستارگان علمی و جهادی در عراق چه کسانی هستند؟».]</ref>، در سال ۱۳۸۳ش، منجر به آغاز درگیری نظامی شبه‌نظامیان [[جیش المهدی]] با نیروهای امریکایی حاضر در عراق شد.<ref>[http://www.irdiplomacy.ir/fa/page/1928768/ «خداحافظی مقتدا صدر از سیاست؛ نگاهی به زندگی وی».]</ref> این بحران منجر به ورود تانک‌های ارتش امریکا به [[کربلا]]، و درگیری بین نیروهای امریکایی و طرفداران مقتدی صدر در شهرهای [[کربلا]]، [[نجف]] و [[کوفه]] شد و ده‌ها تن در جریان این درگیری‌ها کشته شدند.<ref>[http://www.aviny.com/news/83/02/19/03.aspx «درگیری خونین در نجف، ورود تانک‌های ارتش امریکا به کربلا».]</ref> درگیری‌های متعدد بین سپاه مهدی، نیروهای امریکایی و همچنین نیروهای عراقی، در اردیبهشت تا مرداد ۱۳۸۳ ادامه یافت و منجر به محاصره شهر نجف، وارد شدن آسیب به [[حرم امام علی(ع)]]، کشته شدن ده‌ها تن از ساکنان شهرهای شیعه‌نشین [[عراق]]، و سنگر گرفتن نیروهای جیش المهدی در [[حرم امام علی (ع)]] شد.<ref>[http://www.military.ir/forums/topic/27417-%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B9-%D9%88-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AC%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C%D8%8C-%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%B5%D8%AF%D8%B1/ «شروع و پایان جیش المهدی، گروه نظامی جریان صدر...».]</ref><ref>[http://www.snn.ir/mobile/mobiledetail/News/468725/179 «ستارگان علمی و جهادی در عراق چه کسانی هستند؟».]</ref> این بحران، سرانجام با ورود آیت الله سیستانی و طرح او برای حل مسالمت‌آمیز مسئله، [[۶ شهریور]] ۱۳۸۳ش پایان یافت. در این جریان، مسئولیت اداره [[حرم امام علی (ع)]] و [[مسجد کوفه]]، به مرجعیت واگذار شد.<ref>[http://shafaqna.com/persian/services/biography-elders/medical-travel/item/43020-%D8%B3%D9%81%D8%B1-%D8%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%A2%D9%8A%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%B3%D9%8A%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%9B-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D8%A8%D9%87-%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D9%82-%D9%88-%D8%AD%D9%84-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%AC%D9%81-%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C «سفر درمانی حضرت آیت الله سیستانی؛ بازگشت به عراق و حل بحران نجف - بخش پایانی».]</ref>

'''[[فتوای جهاد علیه داعش]]''': آیت الله سیستانی، پس از سقوط موصل در عراق و پیشروی گروه [[داعش]] به سوی مرکز و جنوب [[عراق]]، دفاع از کشور، ملت و مقدسات را واجب کفایی خواند و از شهروندانی که توانایی حمل سلاح و مبارزه با تروریست‌ها را دارند خواست به نیروهای امنیتی بپیوندند.<ref>[http://www.mehrnews.com/news/2780657/ «نقش فتوای جهادی آیت الله سیستانی در جلوگیری از تجریه عراق».]</ref> این خواسته آیت الله سیستانی که از سوی [[عبدالمهدی کربلایی]]، امام جمعه [[کربلا]] و نماینده سید علی سیستانی اعلام شد، گرچه یک فتوا نبود<ref>[http://www.bbc.com/persian/blogs/2016/05/160526_l44_nazeran_sistani_iraq_falluja معموری، «نقش آیت الله سیستانی در افزایش مسئولیت اخلاقی در جنگ با داعش».]</ref>، اما بنابر تحلیل‌ها، کارکرد فتوا را داشت و موجب شد بسیاری به صفوف مبارزه با داعش بپیوندند.<ref>[http://www.mehrnews.com/news/2780657/ «نقش فتوای [[جهاد]]ی آیت الله سیستانی در جلوگیری از تجریه عراق».]</ref><ref>[http://www.rasanews.ir/textversion/detail/news/209461/23 «آیت الله سیستانی فتوای جهاد صادر کرد».]</ref>

* [http://mobahesat.ir/5470 «آیت الله العظمی سیستانی و اختلاف الحدیث»، سایت مباحثات، تاریخ درج مطلب: ۲۴ آبان ۱۳۹۳ش،‌ تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.rasanews.ir/textversion/detail/news/209461/23 «آیت الله سیستانی فتوای جهاد صادر کرد»، خبرگزاری رسا، تاریخ درج مطلب: ۲۳ خرداد ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۷ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/social-service/1428/ «درمانگاه تخصصی امام حسین (علیه‌السلام) کربلا»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۵ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/social-service/1427/ «درمانگاه خیریه امام حسن مجتبی (علیه‌السلام) ایلام»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۵ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/social-service/1426/ «درمانگاه خیریه امام صادق (علیه‌السلام) - قم»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۵ خرداد ۱۳۹۶ش.]

* [http://www.sistani.org/persian/data/3/ «زندگی‌نامه حضرت آیت الله سید علی حسینی سیستانی»، سایت رسمی دفتر آیت الله سیستانی،‌ تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*سیستانی، سید علی، منهاج الصالحین، ج۱، قم، مکتب آیة الله العظمی السید السیستانی، ۱۴۱۵ق.

*سیستانی، سید علی، قاعدة لا ضرر و لا ضرار، قم، مکتب سماحة آیة الله العظمی السید السیستانی، ۱۴۱۴ق.

*سیستانی، سید علی، الرافد فی علم الاصول، قم، مکتب آیة الله العظمی السید السیستانی، ۱۴۱۴ق.

*[http://www.dinonline.com/doc/interview/fa/4564/ «شیعه با وجود آیت الله سیستانی احساس عزت می‌کند»، گفتگو با جعفر نطنزی، سایت دین‌آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۱۷ دی ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۱۷ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/institute/556/ «کتابخانه تخصصی ادبیات - قم»، پایگاه اینترنتی آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/institute/558/ «کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران - قم»، پایگاه اینترنتی آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/institute/552/ «کتابخانه تخصصی تفسیر و علوم قرآنی - قم»، پایگاه اینترنتی آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/institute/553/ «کتابخانه تخصصی علوم حدیث - قم»، پایگاه اینترنتی آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/institute/554/ «کتابخانه تخصصی فقه و اصول - قم»، پایگاه اینترنتی آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/institute/555/ «کتابخانه تخصصی فلسفه و کلام - قم»، پایگاه اینترنتی آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/social-service/1424/ «مجتمع مسکونی امام هادی(ع) - قم»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/social-service/1421/ «مجتمع فرهنگی مسکونی حضرت آیت الله العظمی سیستانی (دام ظله) قم»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/social-service/1420/ «مجتمع فرهنگی مسکونی مدینة العلم نجف اشرف»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/social-service/1423/ «مجتمع مسکونی ثامن الحجج (علیه‌السلام) مشهد»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/social-service/1422/ «مجتمع مسکونی مهدیه - قم»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/social-service/1432/ «مدرسه حضرت رقیه (علیها السلام) برای ایتام کربلا»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۵ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/social-service/1434/ «مدرسه دینی نجم الائمه - نجف اشرف»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۵ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/social-service/24539/ «مدرسه علامه بلاغی - نجف اشرف»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/social-service/1431/ «مدرسه قرآنی کربلا»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۵ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/institute/ «مراکز و موسسات»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/institute/568/ «مرکز اطلاع‌رسانی آل البیت(ع) - شبکه کاظمین»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/institute/567/ «مرکز اطلاع‌رسانی آل البیت(ع)- شبکه کربلا»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/institute/566/ «مرکز اطلاع‌رسانی آل البیت(ع) - شبکه نجف اشرف»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/social-service/1429/ «مرکز تخصصی و فوق تخصصی چشم پزشکی جواد الائمه (علیه‌السلام) قم»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۵ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/institute/565/ «مرکز جهانی اطلاع‌رسانی آل البیت(ع) - قم»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی،‌ بازدید شده در ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/institute/564/ «مجتمع فرهنگی امام صادق(ع) - بیروت»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/institute/561/ «مرکز احیای میراث اسلامی - قم»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/institute/559/ «مرکز پژوهش‌های اعتقادی - قم»، پایگاه اینترنتی آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/institute/563/ «مرکز پژوهش‌های فلکی - نجومی - قم»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/institute/560/ «مرکز تحقیقات اسلامی المصطفی(ص) - قم»، پایگاه اینترنتی آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.bbc.com/persian/blogs/2016/05/160526_l44_nazeran_sistani_iraq_falluja معموری، علی، «نقش آیت الله سیستانی در افزایش مسئولیت اخلاقی در جنگ با داعش»، سایت بی‌بی‌سی فارسی، تاریخ درج مطلب: ۱۰ خرداد ۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۱۷ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/institute/547/ «موسسه امام علی(ع) - قم»، پایگاه اینترنتی آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/social-service/1430/ «مؤسسه رفاه اجتماعی العین»، پایگاه اینترنتی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۵ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/institute/550/ «موسسه فرهنگی آل البیت(ع) - استانبول»، پایگاه اینترنتی آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.sistani.org/persian/institute/551/ «موسسه فرهنگی آل البیت(ع) - برلین»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۳۹۶ش.]

*[http://www.mehrnews.com/news/2780657/ «نقش فتوای جهادی آیت الله سیستانی در جلوگیری از تجریه عراق»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۲۶ خرداد ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۱۷ خرداد ۱۳۹۶ش.]