کاربر ناشناس
تاجیکستان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Fayaz جز (←جغرافیا و جمعیت) |
imported>Fayaz جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
| نام رسمی = | | نام رسمی = | ||
| دین رسمی = | | دین رسمی = | ||
| جمعیت کل = | | جمعیت کل = ۹،۳۰۰،۰۰۰ نفر (۱۳۹۸ش/۲۰۱۹م) | ||
| مساحت =۱۴۳.۱۰۰ کیلومتر مربع | | مساحت =۱۴۳.۱۰۰ کیلومتر مربع | ||
| حکومت = پارلمانی | | حکومت = پارلمانی | ||
| واحد پول = | | واحد پول = سامانی | ||
| پایتخت = | | پایتخت = دوشنبه | ||
| شهرهای مهم = | | شهرهای مهم =خجند | ||
| ادیان(درصد) = اسلام (۷۷ درصد) | | ادیان(درصد) = اسلام (۷۷ درصد) | ||
| زبان رسمی = تاجیکی | | زبان رسمی = تاجیکی | ||
| سایت = | | سایت = | ||
| پیشینه اسلام = انتهای قرن اول | | پیشینه اسلام = انتهای قرن اول | ||
| جمعیت مسلمانان = | | جمعیت مسلمانان = | ||
| جمعیت = | | جمعیت = | ||
| درصد به جمعیت کشور = ۵ درصد | | درصد به جمعیت کشور = ۵ درصد | ||
| درصد به جمعیت مسلمانان= ۷ درصد | | درصد به جمعیت مسلمانان= ۷ درصد | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
| اجتماعی = | | اجتماعی = | ||
}} | }} | ||
'''تاجیکستان'''، یکی از پنج جمهوری [[آسیای مرکزی]]، به پایتختی شهر دوشنبه. این کشور تا قبل از استقلال در سال ۱۹۹۱م یکی از جمهوری‌های پانزده‌گانه شوروی بود. | '''تاجیکستان'''، یکی از پنج جمهوری [[آسیای مرکزی]]، به پایتختی شهر دوشنبه. بیشتر مردم تاجیکستان [[اهل سنت|سنی]] [[حنفی]] هستند. شیعیان تاجیکستان به دو دسته [[امامیه]] و [[اسماعیلیه]] تقسیم می‌شوند. حدود ۹۰ درصد شیعیان تاجیکستان ساکن بدخشان در شرق و جنوب شرقی تاجیکستان در کوهپایه‌های پامیر، پیرو مذهب [[اسماعیلیه]]، و ۱۰ درصد از آنها [[شیعه دوازده امامی]] هستند. این کشور تا قبل از استقلال در سال ۱۳۷۰ش/۱۹۹۱م یکی از جمهوری‌های پانزده‌گانه شوروی بود. | ||
==جغرافیا و تقسیمات== | |||
[[افغانستان]] در جنوب، [[چین]] در شرق، [[قرقیزستان]] در شمال و [[ازبکستان]] در شمال غرب و غرب تاجیکستان قرار دارند. تاجیکستان با ۱۴۳،۰۰۰ کیلومتر مربع مساحت در [[آسیای مرکزی]] واقع است. بیشتر سرزمین تاجیکستان را کوه‌های مرتفع پوشانده است.<ref>مدخل «تاجیکستان»، دانشنامه (آنلاین) بریتانیکا.</ref> | |||
[[پرونده:تاجیکستان.gif|بندانگشتی|موقعیت تاجیکستان و شهرهای مهم آن]] | |||
تاجیکستان به چهار ولایت تقسیم می‌شود: | |||
#دوشنبه و نواحی تابعه مركز. | |||
#ولایت سُغد در شمال، شهر مرکزی: خجند. شهرهای مهم: كانی بادام، پنجكنت، اوراتپه. | |||
#ولایت خَتلان در جنوب، شهر مرکزی: قُرقان تپه. شهرهای مهم: كولاب و دنغره. | |||
#ولایت خودمختار بدخشان کوهستانی در نیمه شرقی، شهر مرکزی: خاروق.<ref>[http://fa.dushanbe.icro.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=185&pageid=7944 ساختار سیاسی تاجیکستان]</ref> | |||
پایتخت تاجیکستان شهر دوشنبه است. علت نام این شهر به سبب تشکیل (دوشنبه بازار) در این محل است. دومین شهر بزرگ تاجیکستان، خُجَند در شمال این کشور است. زبان ملی، فارسی تاجیکی است. در اکثر مدارس تاجیکستان، زبان تاجیکی تدریس می‌شود و دوره کامل تحصیلی با این زبان صورت می‌گیرد. | |||
==مردم و فرهنگ== | |||
جمعیت تاجیکستان در ۱۳۹۸ش/۲۰۱۹م حدود ۹،۳۰۰،۰۰۰ نفر است.<ref>[https://parstoday.com/tajiki/news/tajikistan-i44312 «سر شماری جمعیت تاجیکستان در سال 2020»، سایت parstoday]</ref> بیشتر مردم تاجیکستان(بیش از ۸۰٪ در آمار ۲۰۱۰م) از قوم تاجیک بوده و ازبک‌ها با حدود ۱۲٪ جمعیت، بزرگترین اقلیت قومی هستند. روس و قرقیز از دیگر اقلیت‌های قومی مقیم تاجیک هستند.<ref>مدخل «تاجیکستان»، دانشنامه (آنلاین) بریتانیکا.</ref> | |||
رسم الخط مردم تاجیک تا سال ۱۹۳۰ عربی بود و در این سال رسم‌الخط لاتین جانشین رسم‌الخط عربی شد.<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3262A43205.html نگاهی به موقعیت مسلمانان تاجیکستان]</ref> | رسم الخط مردم تاجیک تا سال ۱۹۳۰ عربی بود و در این سال رسم‌الخط لاتین جانشین رسم‌الخط عربی شد.<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3262A43205.html نگاهی به موقعیت مسلمانان تاجیکستان]</ref> | ||
== | ==ساختار سیاسی و اقتصادی== | ||
اوضاع اقتصادی تاجیکستان تا قبل از استقلال مبتنی بر برنامه‌ریزی متمرکز از مسکو بوده و در واقع نقش محدودی در اقتصاد شوروی داشته است. تاجیکستان فقیر‌ترین جمهوری شوروی به شمار می‌آمد. تاجیکستان به شدت به بودجه اتحادیه وابسته بود و بعد از قطع شدن آن در سال ۱۹۹۱ و همچنین جنگ‌های داخلی که منجر به مهاجرت گروهی از متخصصین روسی و متوقف شدن فعالیت واحدهای تولیدی صنعتی و کشاورزی شد، صدمات زیادی دید. جنگ داخلی سبب شد کشاورزی که رکن اقتصادی این جمهوری بود، با افت شدید محصولات روبرو شود. از عوامل دیگر نابسامانی اقتصادی و تورم، سیستم پولی این کشور بود که به واسطه افزایش بی‌رویه روبل‌های خارج شده از گردش در روسیه و سایر جمهوری‌های آسیای مرکزی، با مشکل روبه رو شده بود.<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3262A43205.html نگاهی به موقعیت مسلمانان تاجیکستان]</ref> | اوضاع اقتصادی تاجیکستان تا قبل از استقلال مبتنی بر برنامه‌ریزی متمرکز از مسکو بوده و در واقع نقش محدودی در اقتصاد شوروی داشته است. تاجیکستان فقیر‌ترین جمهوری شوروی به شمار می‌آمد. تاجیکستان به شدت به بودجه اتحادیه وابسته بود و بعد از قطع شدن آن در سال ۱۹۹۱ و همچنین جنگ‌های داخلی که منجر به مهاجرت گروهی از متخصصین روسی و متوقف شدن فعالیت واحدهای تولیدی صنعتی و کشاورزی شد، صدمات زیادی دید. جنگ داخلی سبب شد کشاورزی که رکن اقتصادی این جمهوری بود، با افت شدید محصولات روبرو شود. از عوامل دیگر نابسامانی اقتصادی و تورم، سیستم پولی این کشور بود که به واسطه افزایش بی‌رویه روبل‌های خارج شده از گردش در روسیه و سایر جمهوری‌های آسیای مرکزی، با مشکل روبه رو شده بود.<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3262A43205.html نگاهی به موقعیت مسلمانان تاجیکستان]</ref> | ||
| خط ۷۶: | خط ۷۶: | ||
==ادیان و مذاهب== | ==ادیان و مذاهب== | ||
در قانون اساسی تاجیکستان، نظام سیاسی این کشور، جمهوری یکپارچه، غیردینی، دمکراتیک و مبتنی بر قانون | در قانون اساسی تاجیکستان، نظام سیاسی این کشور، جمهوری یکپارچه، غیردینی، دمکراتیک و مبتنی بر قانون است. در ماده هشتم قانون اساسی تصریح شده که هیچ باوری حتی باورهای دینی جنبه دولتی ندارد و تشکیلات دینی بایستی جدا از دولت فعالیت کنند.<ref> افشار، جغرافیای تاریخی تاجیکستان، ص ۱۱۳ ـ ۱۱۲ </ref> | ||
مذهب اکثر مردم تاجیکستان [[اهل سنت و جماعت|سنی]] و از شاخه [[حنفیان|حنفی]] است. گروه کوچکی از [[اسماعیلیه|شیعیان اسماعیلی]] در کوه‌های پامیر در منطقه بدخشان زندگی می‌کنند | مذهب اکثر مردم تاجیکستان [[اهل سنت و جماعت|سنی]] و از شاخه [[حنفیان|حنفی]] است. گروه کوچکی از [[اسماعیلیه|شیعیان اسماعیلی]] در کوه‌های پامیر در منطقه بدخشان زندگی می‌کنند. گروهی از اقلیت‌های [[مسیحیت|مسیحی]]، [[زرتشت|زرتشتی]] و [[یهودیت|یهودی]] و نیز اندکی از طرفداران [[سلفیه]] و [[وهابیت]] .<ref>[http://www.ahlulbaytportal.com/fa.php/page,3262A53149.html ره آورد سفر به تاجیکستان]</ref> | ||
===آمار شیعیان تاجيكستان=== | ===آمار شیعیان تاجيكستان=== | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۱۰۳: | ||
===شیعیان اسماعیلی=== | ===شیعیان اسماعیلی=== | ||
{{اصلی|اسماعیلیه}} | {{اصلی|اسماعیلیه}} | ||
اسماعیلیان تاجیکستان اضافه بر دوشنبه، بیشتر در منطقه بدخشان بخصوص | اسماعیلیان تاجیکستان اضافه بر دوشنبه، بیشتر در منطقه بدخشان بخصوص شهرهای شیغَنان، واخان، لَغمان و دره‌های اطراف آن ساکن هستند. در ارتفاعات پامیر، نزدیک مرز چین و منطقه اشکاشم نیز جمعیت قابل توجهی از اسماعیلیه سکونت دارند. این گروه از نظر قومی عموما تاجیک هستند. اسماعیلیان تاجیکستان و [[افغانستان]]، از اسماعیلیان نزاری محسوب می‌شوند.<ref>بهمن، ژئوپلتیک تشیع در آسیای مرکزی، ص ۱۴۰</ref> | ||
بنای مرکز اسماعیلیان در سال ۱۳۸۸ش/۲۰۰۹م در شهر دوشنبه افتتاح شد. درباره تعداد افراد دارای این مذهب در تاجیکستان اطلاعات زیادی در دست نیست، اما جمعیت آنها را حدود ۲۰۰ هزار نفر تخمین می‌زنند.<ref>مشکور، تاریخ شیعه و فرقه‌های اسلام، ۱۳۷۲؛ دفتری، تاریخ و عقاید اسماعیلیه، ۱۳۷۵ش؛ اشرافی، گفتگو با مطراب مطراب‌اف، ۱۳۹۴ش.</ref> | بنای مرکز اسماعیلیان در سال ۱۳۸۸ش/۲۰۰۹م در شهر دوشنبه افتتاح شد. درباره تعداد افراد دارای این مذهب در تاجیکستان اطلاعات زیادی در دست نیست، اما جمعیت آنها را حدود ۲۰۰ هزار نفر تخمین می‌زنند.<ref>مشکور، تاریخ شیعه و فرقه‌های اسلام، ۱۳۷۲؛ دفتری، تاریخ و عقاید اسماعیلیه، ۱۳۷۵ش؛ اشرافی، گفتگو با مطراب مطراب‌اف، ۱۳۹۴ش.</ref> | ||