پرش به محتوا

سید محمدحسین شهریار: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
حذف اشعار طولانی
imported>M.bahrami
جز (حذف اشعار طولانی)
خط ۴۵: خط ۴۵:
|امضا =
|امضا =
}}
}}
'''سید محمد حسین بهجت تبریزی'''(۱۲۸۵-۱۳۶۷ش)، مشهور به '''محمد حسین شهریار''' و متخلص به '''شهریار''' از شاعران قرن ۱۴ ش، مدفون در [[مقبرة الشعراء تبریز|مقبره الشعرای تبریز]]. شهریار، اشعاری درباره [[اهل بیت]] سروده است، «[[امام علی در دیوان شهریار#همای رحمت|علی‌ای همای رحمت]]» از مشهورترین اشعار او در وصف [[امیرالمومنین]] است. منظومه «حیدربابایه سلام» (به فارسی: سلام بر حیدربابا) از اشعار معروف وی به زبان ترکی آذری است.
'''سید محمد حسین بهجت تبریزی'''(۱۲۸۵-۱۳۶۷ش)، مشهور به '''محمد حسین شهریار''' و متخلص به '''شهریار''' از شاعران قرن ۱۴ ش، مدفون در [[مقبرة الشعراء تبریز|مقبره الشعرای تبریز]]. شهریار، اشعاری درباره [[اهل بیت]] سروده است، «[[امام علی در دیوان شهریار#همای رحمت|علی‌ای همای رحمت]]» از مشهورترین اشعار او در وصف [[امیرالمومنین]] است. منظومه «حیدربابایه سلام» (به فارسی: سلام بر حیدربابا) از اشعار معروف وی به زبان ترکی آذری است.
{{گاهشمار زندگی سیدمحمدحسین شهریار}}
{{گاهشمار زندگی سیدمحمدحسین شهریار}}


== زندگینامه==
== زندگی‌نامه==
سید محمد حسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار، فرزند حاج میرآقا خشگنابی (از وکلای درجه اول تبریز، دانشمند و اهل ادب) در سال ۱۲۸۳ش.<ref>البته در بیوگرافی وی به قلم لطف الله زاهدی که در همین دیوان (ص ۵۹) آمده، زادروزش ۱۲۸۵ش. یاد شده است.</ref> در تبریز متولد شد. خانواده وی اصالتا از روستای خشگناب بودند. دوران کودکی‌اش مصادف با انقلاب‌های تبریز بود. او این دوران را در روستاهای «شنگول‌آباد»، «قیش‌قرشاق»، و «خشگناب» گذراند.<ref>زهری، علی، مقدمه دیوان شهریار (۱)، ص۳۹.</ref>
سید محمد حسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار، فرزند حاج میرآقا خشگنابی (از وکلای درجه اول تبریز، دانشمند و اهل ادب) در سال ۱۲۸۳ش.<ref>البته در بیوگرافی وی به قلم لطف الله زاهدی که در همین دیوان (ص ۵۹) آمده، زادروزش ۱۲۸۵ش. یاد شده است.</ref> در تبریز متولد شد. خانواده وی اصالتا از روستای خشگناب بودند. دوران کودکی‌اش مصادف با انقلاب‌های تبریز بود. او این دوران را در روستاهای «شنگول‌آباد»، «قیش‌قرشاق»، و «خشگناب» گذراند.<ref>زهری، علی، مقدمه دیوان شهریار (۱)، ص۳۹.</ref>


خط ۶۱: خط ۶۰:
[[پرونده:مقبره الشعراء.jpg|بندانگشتی|راست|[[مقبرة الشعراء تبریز]] محل [[دفن]] سید محمد حسین شهریار و بسیاری دیگر از مشاهیر [[ایران]]]]
[[پرونده:مقبره الشعراء.jpg|بندانگشتی|راست|[[مقبرة الشعراء تبریز]] محل [[دفن]] سید محمد حسین شهریار و بسیاری دیگر از مشاهیر [[ایران]]]]
شهریار در سال ۱۳۶۷ ش در تهران درگذشت و جنازه‌اش به تبریز منتقل شد. وی آخرین شاعری بود که در [[مقبرة الشعراء تبریز|مقبرة الشعرای تبریز]] دفن شد. به گفته برقعی در کتاب سخنوران نامی معاصر ایران، او در آخرین لحظات حیات، اشعار زیر را زمزمه می‌کرد:<ref> سخنوران نامی معاصر، ج۳، ص۲۱۰۸</ref>
شهریار در سال ۱۳۶۷ ش در تهران درگذشت و جنازه‌اش به تبریز منتقل شد. وی آخرین شاعری بود که در [[مقبرة الشعراء تبریز|مقبرة الشعرای تبریز]] دفن شد. به گفته برقعی در کتاب سخنوران نامی معاصر ایران، او در آخرین لحظات حیات، اشعار زیر را زمزمه می‌کرد:<ref> سخنوران نامی معاصر، ج۳، ص۲۱۰۸</ref>
{{شعر|نستعلیق}}{{ب|ای مظهر جمال و جلال [[خدا]] علی| یا مظهر العجائب و یا مرتضی علی}}{{ب|از شهریار پیر زمین‌گیر دست‌گیر|‌ای دست‌گیر مردم بی‌دست و پا علی}}{{پایان شعر}}
{{شعر۲
|عرض=۶۰
|ای مظهر جمال و جلال [[خدا]] علی| یا مظهر العجائب و یا مرتضی علی
|از شهریار پیر زمین‌گیر دست‌گیر|‌ای دست‌گیر مردم بی‌دست و پا علی}}


== شعر==
== شعر==
وی در اوایل شاعری، «بهجت» تخلص می‌کرد و بعدا دو بار با فال حافظ، تخلص خواست که طبق دو بیت ذیل از دیوان حافظ، تخلصش را به «شهریار» تغییر داد؛<ref>زاهدی، لطف الله، بیوگرافی استاد شهریار، در دیوان شهریار (۱)، ص ۵۹.</ref>
وی در اوایل شاعری، «بهجت» تخلص می‌کرد و بعدا دو بار با فال حافظ، تخلص خواست که طبق دو بیت از دیوان حافظ، تخلصش را به «شهریار» تغییر داد.<ref>زاهدی، لطف الله، بیوگرافی استاد شهریار، در دیوان شهریار (۱)، ص۵۹.</ref>
 
{{شعر۲
{{شعر}}{{ب|دوام عمر و ملک او، بخواه از لطف حق حافظ|که چرخ این سکه  دولت، به نام '''شهریاران''' زد}}{{پایان شعر}}
|عرض=۴۰
 
|غم غریبی و غربت چو بر نمی‌تابم|روم به شهر خود و شهریار خود باشم}}
{{شعر}}{{ب|غم غریبی و غربت چو بر نمی‌تابم|روم به شهر خود و '''شهریار''' خود باشم}}{{پایان شعر}}


شهریار در انواع گونه‌های شعر فارسی مانند غزل، قصیده، قطعه، مثنوی، رباعی و نیمایی اشعاری سروده است.<ref>آرین پور، ج۳، ص۵۱۳</ref> از ویژگی‌های شعر او استفاده از اصطلاحات عامیانه است. او در شعر از حافظ و نیما تأثیر پذیرفته است.<ref>آرین پور، ج۳، ص۵۱۵-۵۱۴</ref>
شهریار در انواع گونه‌های شعر فارسی مانند غزل، قصیده، قطعه، مثنوی، رباعی و نیمایی اشعاری سروده است.<ref>آرین پور، ج۳، ص۵۱۳</ref> از ویژگی‌های شعر او استفاده از اصطلاحات عامیانه است. او در شعر از حافظ و نیما تأثیر پذیرفته است.<ref>آرین پور، ج۳، ص۵۱۵-۵۱۴</ref>
خط ۹۰: خط ۹۱:
شهریار اشعاری در وصف و مرثیه [[اهل بیت]] سروده است؛ او همای رحمت، یا علی، شب و علی و علی و دنیا را در وصف [[امام علی(ع)]] سروده است.
شهریار اشعاری در وصف و مرثیه [[اهل بیت]] سروده است؛ او همای رحمت، یا علی، شب و علی و علی و دنیا را در وصف [[امام علی(ع)]] سروده است.


{{شعر|نستعلیق}}{{ب|[[علی‌(ع‌)|علی‌]]‌ ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را|که به ماسوا فکندی همه سایه هما را}}{{ب|دل اگر خداشناسی همه در رخ علی بین|به علی شناختم من به خدا قسم خدا را}} {{پایان شعر}}
{{شعر۲
 
|عرض=۶۰
 
|[[علی‌(ع‌)|علی‌]]‌ ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را|که به ماسوا فکندی همه سایه هما را
{{شعر|نستعلیق}}{{ب|علی آن شیر [[خدا]] شاه عرب|الفتی داشته با این دل شب}}{{ب|شب ز اسرار علی آگاه است|دل شب محرم سرّالله است}} {{پایان شعر}}
|دل اگر خداشناسی همه در رخ علی بین|به علی شناختم من به خدا قسم خدا را}}
{{شعر۲
|عرض=۶۰
|علی آن شیر [[خدا]] شاه عرب|الفتی داشته با این دل شب
|شب ز اسرار علی آگاه است|دل شب محرم سرّالله است}}
او همچنین حماسه حسینی و قصیده کاروان کربلا را در مرثیه [[امام حسین]] و اهل بیتش سروده است.
او همچنین حماسه حسینی و قصیده کاروان کربلا را در مرثیه [[امام حسین]] و اهل بیتش سروده است.
{{شعر|نستعلیق}}{{ب|[[شیعیان]]! دیگر هوای [[نینوا]] دارد حسین|روح دل با کاروان [[کربلا]] دارد حسین}}{{پایان شعر}}
{{شعر۲
|عرض=۶۰
|[[شیعیان]]! دیگر هوای [[نینوا]] دارد حسین|روح دل با کاروان [[کربلا]] دارد حسین}}


=== شعری از سایه و پاسخ شهریار ===
== شهریار و انقلاب اسلامی ایران ==
{{جعبه نقل قول
|عنوان= سایه (هوشنگ ابتهاج)
|نقل‌قول= {{شعر}}{{ب|شهریارا تو بمان بر سر این خیل یتیم|پدرا، یارا، اندوه‌گسارا تو بمان}}{{ب|من بی‌برگ خزان دیده دگر رفتنی‌ام|تو همه بار و بری، تازه بهارا تو بمان}}{{ب|داغ و درد است همه نقش و نگار دل من|بنگر این نقش بخون شسته نگارا تو بمان}}{{ب|زین بیابان گذری نیست سواران را- لیک|دل ما خوش بفریبی است‌، غبارا تو بمان}}{{ب|هر دم از حلقه عشاق‌، پریشانی رفت|به سر زلف بتان! سلسله دارا تو بمان}}{{ب|شهریارا، تو بمان بر سر این خیل یتیم|پدرا، یارا، اندوه گسارا تو بمان}}{{ب|«سایه» در پای تو، چون موج، دمی زارگریست|که سر سبز تو خوش باد کنارا تو بمان}}{{پایان شعر}}
|منبع= دیوان شهریار (۳)، صص ۵-۶.
|تراز= راست
|عرض=۶۰%
|حاشیه=
|اندازه خط=
|رنگ پس‌زمینه = #ffeebb
|شکل‌بندی =
|پس‌زمینه عنوان =
|رنگ خط عنوان=
|شکل‌بندی عنوان=
|تراز نقل‌قول=
|شکل‌بندی نقل‌قول =
|گیومه نقل‌قول =
|تراز منبع = چپ
|شکل‌بندی منبع =
}}
{{جعبه نقل قول
|عنوان= شهریار
|نقل‌قول= {{شعر}}{{ب|سایه جان رفتنی استیم بمانیم که چه؟|زنده باشیم و همه روضه بخوانیم که چه؟}}{{ب|درس این زندگی از بهر ندانستن ماست|این همه درس بخوانیم و ندانیم که چه‌؟}}{{ب|خود رسیدیم بجان‌، نعش عزیزی هر روز|دوش گیریم و بخاکش برسانیم که چه‌؟}}{{ب|آری این زهر هلاهل به تشخص هر روز|بچشیم و به عزیزان بچشانیم که چه‌؟}}{{ب|دور سر هلهله و هاله‌ء شاهین اجل|ما به سرگیجه کبوتر بپرانیم که چه‌؟}}{{ب|کشتئی را که پی غرق شدن ساخته‌اند|هی به جان کندن از این ورطه برانیم که چه‌؟}}{{ب|قسمت خرس و شغال است خود این باغ مویز|بی ثمر غورۀ چشمی بچلانیم که چه‌؟}}{{ب|بدتر از خواستن این لطمه‌ء نتوانستن|هی بخواهیم و رسیدن نتوانیم که چه‌؟}}{{ب|ما طلسمی که قضا بسته ندانیم شکست|کاسه و کوزه سر هم بشکانیم که چه‌؟}}{{ب|گر رهائی است برای همه خواهید از غرق|ورنه تنها خودی از لجه رهانیم که چه‌؟}}{{ب|ما که در خانه ایمان خدا ننشستیم|کفر ابلیس بکرسی بنشانیم که چه؟}}{{ب|قاتل مرغ و خروسیم یکی‌مان کمتر|این همه جان گرامی بستانیم که چه‌؟}}{{ب|مرگ، یکبار مثل دیدم و شیون یکبار|اینقدر پای تعلل بکشانیم که چه؟}}{{ب|شهریارا دگران [[سوره فاتحه|فاتحه]] از ما خوانند|ما همه از دگران فاتحه خوانیم که چه‌؟}}{{پایان شعر}}
|منبع= دیوان شهریار (۲)، ص۹۳۸.
|تراز= راست
|عرض=۶۰%
|حاشیه=
|اندازه خط=
|رنگ پس‌زمینه = #ffeebb
|شکل‌بندی =
|پس‌زمینه عنوان =
|رنگ خط عنوان=
|شکل‌بندی عنوان=
|تراز نقل‌قول=
|شکل‌بندی نقل‌قول =
|گیومه نقل‌قول =
|تراز منبع = چپ
|شکل‌بندی منبع =
}}
{{-}}
[[پرونده:شهریار در کنار آیت الله خامنه ای.jpg|بندانگشتی|راست|شهریار در کنار [[آیت الله خامنه ای]]]]
[[پرونده:شهریار در کنار آیت الله خامنه ای.jpg|بندانگشتی|راست|شهریار در کنار [[آیت الله خامنه ای]]]]
== شهریار و انقلاب اسلامی ایران ==
شهریار حدود یک دهه از [[انقلاب اسلامی ایران]] را درک کرد و اشعاری در حمایت از انقلاب و رهبری آن [[امام خمینی]] سروده است. او با سرودن اشعاری چون سلام، مقام رهبری، نوروز انقلاب، طلیعه انقلاب، یوم الله ۲۲ بهمن و هفت تیر، احساسات خود را با زبان شعر نمایان ساخت. مجموعه اشعار او در این باره تحت عنوان انقلاب اسلامی و شهریار در جلد سوم دیوان او جمع‌آوری شده است.
شهریار حدود یک دهه از [[انقلاب اسلامی ایران]] را درک کرد و اشعاری در حمایت از انقلاب و رهبری آن [[امام خمینی]] سروده است. او با سرودن اشعاری چون سلام، مقام رهبری، نوروز انقلاب، طلیعه انقلاب، یوم الله ۲۲ بهمن و هفت تیر، احساسات خود را با زبان شعر نمایان ساخت. مجموعه اشعار او در این باره تحت عنوان انقلاب اسلامی و شهریار در جلد سوم دیوان او جمع‌آوری شده است.


خط ۱۵۷: خط ۱۲۳:


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس۲}}
{{پانویس اصلی}}
==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}