Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor
۵٬۶۸۹
ویرایش
کتب ضاله: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
==جایگاه== | ==جایگاه== | ||
[[فقهای شیعه]] در آثار خود، بحث مستقلی درباره کتب ضاله و احکام مربوط به آن، مطرح نکرده‌اند و به صورت پراکنده در خلال بحث‌هایی در ابواب [[تجارت]]، [[وقف]]، [[اجاره]]، [[وصیت]] و [[عاریه]] سخن گفته‌اند. بنا به گفته برخی محققان، تعبیر «کتب ضلال» نخستین بار توسط [[شیخ مفید]] در کتاب [[المقنعة]]<ref>شیخ مفید، المقنعة، ص۵۸۸-۵۸۹.</ref> با دو عنوان «کتب کفر» و «کتب ضلال» مطرح شده است.<ref>صانعی، «حریة الاعلام الفکر و الثقافی: مطالعة فقهیة فی الموقف من کتب الضلال»، ص۵۹.</ref> پس از شیخ مفید، [[شیخ طوسی]] در کتاب [[النهایة]]،<ref>شیخ طوسی، النهایه، ص۳۶۷.</ref> [[ابن براج]] در [[المهذب]]<ref>ابن براج، المهذب، ج۱، ص۳۱۴ و ۳۴۵.</ref> و [[ابن ادریس]] در [[السرائر]]<ref>ابن ادریس، السرائر، ج۲، ص۲۲۵.</ref> این دو عنوان را به کار برده‌اند. [[سلار]] در کتاب [[المراسم]]<ref>سلار، المراسم، ج۱، ص۱۷۲.</ref> فقط عنوان «کتب کفر» را نام برده است. [[علامه حلی]] در کتاب‌های [[تذکرة الفقهاء (کتاب)|تذکرة الفقهاء]]<ref>علامه حلی، تذکرة الفقهاء، ج۹، ص۱۲۷ و جلد۱۲، ص۱۴۳.</ref> و [[منتهی]]،<ref>علامه حلی، منتهی المطلب، ج۲، ص۱۰۲۰.</ref> دو عنوان «کتب کفر» و «کتب ضلال» را به کار برده و نخستین فقیهی است که در موضوع «حرمت حفظ کتب ضاله» غیر اختلافی بودن آن را ادعا کرده است.<ref>صانعی، «حریة الاعلام الفکر و الثقافی: مطالعة فقهیة فی الموقف من کتب الضلال»، ص۵۹.</ref> [[شهید اول]] در کتاب [[الدروس الشرعیه]]<ref>شهید اول، الدروس الشرعیه، ج۳، ص۱۶۳.</ref> دو عنوان «کتب اهل بدعت» و «کتب منسوخة» را به عنوان «کتب ضاله» افزود.<ref>سلطانی، «حکم فقهی کتب ضاله در گذر زمان»، ص۲۶.</ref> | [[فقهای شیعه]] در آثار خود، بحث مستقلی درباره کتب ضاله و احکام مربوط به آن، مطرح نکرده‌اند و به صورت پراکنده در خلال بحث‌هایی در ابواب [[تجارت]]، [[وقف]]، [[اجاره]]، [[وصیت]] و [[عاریه]] سخن گفته‌اند. بنا به گفته برخی محققان، تعبیر «کتب ضلال» نخستین بار توسط [[شیخ مفید]] در کتاب [[المقنعة]]<ref>شیخ مفید، المقنعة، ۱۴۱۰ق، ص۵۸۸-۵۸۹.</ref> با دو عنوان «کتب کفر» و «کتب ضلال» مطرح شده است.<ref>صانعی، «حریة الاعلام الفکر و الثقافی: مطالعة فقهیة فی الموقف من کتب الضلال»، ص۵۹.</ref> پس از شیخ مفید، [[شیخ طوسی]] در کتاب [[النهایة]]،<ref>شیخ طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۳۶۷.</ref> [[ابن براج]] در [[المهذب]]<ref>ابن براج، المهذب، ۱۴۰۶ق، ج۱، ص۳۱۴ و ۳۴۵.</ref> و [[ابن ادریس]] در [[السرائر]]<ref>ابن ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۲، ص۲۲۵.</ref> این دو عنوان را به کار برده‌اند. [[سلار]] در کتاب [[المراسم]]<ref>سلار، المراسم، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۱۷۲.</ref> فقط عنوان «کتب کفر» را نام برده است. [[علامه حلی]] در کتاب‌های [[تذکرة الفقهاء (کتاب)|تذکرة الفقهاء]]<ref>علامه حلی، تذکرة الفقهاء، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۱۲۷ و جلد۱۲، ص۱۴۳.</ref> و [[منتهی]]،<ref>علامه حلی، منتهی المطلب، ۱۳۱۶ق، ج۲، ص۱۰۲۰.</ref> دو عنوان «کتب کفر» و «کتب ضلال» را به کار برده و نخستین فقیهی است که در موضوع «حرمت حفظ کتب ضاله» غیر اختلافی بودن آن را ادعا کرده است.<ref>صانعی، «حریة الاعلام الفکر و الثقافی: مطالعة فقهیة فی الموقف من کتب الضلال»، ص۵۹.</ref> [[شهید اول]] در کتاب [[الدروس الشرعیه]]<ref>شهید اول، الدروس الشرعیه، ۱۴۱۷ق، ج۳، ص۱۶۳.</ref> دو عنوان «کتب اهل بدعت» و «کتب منسوخة» را به عنوان «کتب ضاله» افزود.<ref>سلطانی، «حکم فقهی کتب ضاله در گذر زمان»، ص۲۶.</ref> | ||
[[شیخ انصاری]] در کتاب [[مکاسب (کتاب)|المکاسب]] ذیل عنوان «چیز‌هایی که به سبب حرام بودنشان، اکتساب با آنها حرام است» بخشی را با عنوان «حفظ کتب ضاله» مطرح کرده و به بحث درباره این موضوع اختصاص داده است.<ref>شیخ انصاری، المکاسب، ج۱، ص۲۳۳.</ref> «کتب ضلال» و «کتب ضاله» دو عنوانی هستند که به جهت کاربرد بیشتر آنها،<ref>صانعی، «حریة الاعلام الفکر و الثقافی: مطالعة فقهیة فی الموقف من کتب الضلال»، ص۵۹.</ref> به تدریج در آثار فقهی و بویژه آثار فقهی معاصر، جا افتاده است.<ref>خویی، استفتائات، ج۱، ص۲۶۰؛ سیستانی، منهاج الصالحین، ج۲، ص۱۴؛ فیاض، منهاج الصالحین، ج۲، ص۱۱۳؛ فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ج۱، ص۵۹۲؛ طباطبایی قمی، مبانی منهاج الصالحین، ج۷، ص۲۸۸.</ref> | [[شیخ انصاری]] در کتاب [[مکاسب (کتاب)|المکاسب]] ذیل عنوان «چیز‌هایی که به سبب حرام بودنشان، اکتساب با آنها حرام است» بخشی را با عنوان «حفظ کتب ضاله» مطرح کرده و به بحث درباره این موضوع اختصاص داده است.<ref>شیخ انصاری، المکاسب، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۳۳.</ref> «کتب ضلال» و «کتب ضاله» دو عنوانی هستند که به جهت کاربرد بیشتر آنها،<ref>صانعی، «حریة الاعلام الفکر و الثقافی: مطالعة فقهیة فی الموقف من کتب الضلال»، ص۵۹.</ref> به تدریج در آثار فقهی و بویژه آثار فقهی معاصر، جا افتاده است.<ref>خویی، استفتائات، مؤسسة الخوئي الإسلامية، ج۱، ص۲۶۰؛ سیستانی، منهاج الصالحین، ۱۴۱۴ق، ج۲، ص۱۴؛ فیاض، منهاج الصالحین، مکتب سماحة آیت الله حاج شیخ محمداسحاق فیاض، ج۲، ص۱۱۳؛ فاضل لنکرانی، جامع المسائل، ۱۳۸۳ش، ج۱، ص۵۹۲؛ طباطبایی قمی، مبانی منهاج الصالحین، ۱۴۲۶ق، ج۷، ص۲۸۸.</ref> | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
| خط ۸۵: | خط ۸۵: | ||
*صانعی، یوسف، «حریة الاعلام الفکر و الثقافی: مطالعة فقهیة فی الموقف من کتب الضلال»، مجله الاجتهاد و التقلید، شماره ۹و۱۰، شتاء و ربیع ۱۴۲۹ق. | *صانعی، یوسف، «حریة الاعلام الفکر و الثقافی: مطالعة فقهیة فی الموقف من کتب الضلال»، مجله الاجتهاد و التقلید، شماره ۹و۱۰، شتاء و ربیع ۱۴۲۹ق. | ||
*شیخ طوسی، محمد بن حسن، النهایه، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۰۰ق. | *شیخ طوسی، محمد بن حسن، النهایه، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۰۰ق. | ||
*ابن براج، عبدالعزیز، المهذب، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، | *ابن براج، عبدالعزیز، المهذب، قم، مؤسسة النشر الإسلامی، ۱۴۰۶ق. | ||
*ابن ادریس، محمد بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق. | *ابن ادریس، محمد بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق. | ||
*سلار، حمزه بن عبدالعزیز، المراسم فی الفقه الامامی، قم، منشورات الحرمین، ۱۴۰۴ق. | *سلار، حمزه بن عبدالعزیز، المراسم فی الفقه الامامی، قم، منشورات الحرمین، ۱۴۰۴ق. | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
*خویی، ابوالقاسم، استفتائات، قم، مؤسسة الخوئي الإسلامية، بی‌تا. | *خویی، ابوالقاسم، استفتائات، قم، مؤسسة الخوئي الإسلامية، بی‌تا. | ||
*سیستانی، سیدعلی، منهاج الصالحین، قم، مكتب آية الله العظمى السيد السيستانی، ۱۴۱۴ق. | *سیستانی، سیدعلی، منهاج الصالحین، قم، مكتب آية الله العظمى السيد السيستانی، ۱۴۱۴ق. | ||
*فیاض، محمد اسحاق، منهاج الصالحین، قم، مکتب | *فیاض، محمد اسحاق، منهاج الصالحین، قم، مکتب سماحة آیه الله العظمی الحاج الشیخ محمداسحاق الفیاض، بی‌تا. | ||
*فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، قم، انتشارت امیر، چاپ یازدهم، ۱۳۸۳ش. | *فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، قم، انتشارت امیر، چاپ یازدهم، ۱۳۸۳ش. | ||
*طباطبایی قمی، سیدتقی، مبانی منهاج الصالحین، قم، قلم‌الشرق، ۱۴۲۶ق. | *طباطبایی قمی، سیدتقی، مبانی منهاج الصالحین، قم، قلم‌الشرق، ۱۴۲۶ق. | ||