پرش به محتوا

قبرستان تخت فولاد: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mahboobi
جزبدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mahboobi
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵: خط ۵:


===تخت فولاد===
===تخت فولاد===
در سبب نامگذاری این گورستان به تخت فولاد، اقوال گوناگونی هست، از جمله آنکه امام حسن علیه السلام تختی از فولاد برای بی اثر کردن جادوی یهودیان در آن ساخت ، این قول مورد مناقشه قرار گرفته است (گزی برخواری ، ص 34ـ 35قول دیگر آنکه در اوایل قرن پنجم ، در ری پسر پولاد، از اتباع بُوَیهیان (آل بویه)، یاغی شد و تولیت اصفهان را به او دادند و تخت فولاد منسوب به پدر اوست که تخته سنگی ساخته بود و بر روی آن می نشست (جابری انصاری ، 1378ش ، ج 2، ص 122). محل این سنگ و قبر فولاد در غرب غسالخانه ای قرار داشت که در 1366ش به منظور ایجاد میدان میوه ویران شد (مهدوی ، ص 21). به گفتة جمشید مظاهری ، تخته سنگ مذکور منسوب به استاد فولادِ حلوایی است که سنگ گور وی با تاریخ محرّم 959 هم اکنون در حیاط مرکز تلفن تخت فولاد واقع است . استاد فولاد ظاهراً از فِتیان روزگار خود بوده است و مردم او را از اولیا می دانند و از کرامات او حکایت می کنند (جابری انصاری ، 1378 ش ، ج 2، یادداشتهای مظاهری ، ص 211ـ212).
در سبب نامگذاری این گورستان به تخت فولاد، اقوال گوناگونی هست، از جمله آنکه امام حسن علیه السلام تختی از فولاد برای بی اثر کردن جادوی یهودیان در آن ساخت ، این قول مورد مناقشه قرار گرفته است؛<ref>گزی برخواری ، ص 34ـ 35</ref> قول دیگر آنکه در اوایل قرن پنجم ، در ری پسر پولاد، از اتباع بُوَیهیان (آل بویه)، یاغی شد و تولیت اصفهان را به او دادند و تخت فولاد منسوب به پدر اوست که تخته سنگی ساخته بود و بر روی آن می نشست.<ref>جابری انصاری ، 1378ش ، ج 2، ص 122</ref> محل این سنگ و قبر فولاد در غرب غسالخانه ای قرار داشت که در 1366ش به منظور ایجاد میدان میوه ویران شد.<ref>مهدوی ، ص 21</ref> به گفته جمشید مظاهری ، تخته سنگ مذکور منسوب به استاد فولادِ حلوایی است که سنگ گور وی با تاریخ محرّم 959 هم اکنون در حیاط مرکز تلفن تخت فولاد واقع است . استاد فولاد ظاهراً از فِتیان روزگار خود بوده است و مردم او را از اولیا می دانند و از کرامات او حکایت می کنند.<ref>جابری انصاری ، 1378 ش ، ج 2، یادداشتهای مظاهری ، ص 211ـ212</ref>


===مزار بابا رکن الدین===
===مزار بابا رکن الدین===
[[پرونده:مزار بابا رکن الدین.jpg|بندانگشتی|تصویری از مزار بابا رکن الدین در تخت فولاد]]
[[پرونده:مزار بابا رکن الدین.jpg|بندانگشتی|تصویری از مزار بابا رکن الدین در تخت فولاد]]
وجه نامگذاری تخت فولاد به مزار بابا رکن الدین ، وجود مدفن این عارف و صوفی سدة هشتم در غرب این گورستان است (هنرفر، همانجا؛ نیز رجوع کنید به شاردن ، ص 69ـ70؛ بهشتیان ، ص 44). اگرچه آغاز تاریخ تخت فولاد را دورة الجایتو دانسته اند، شهرت وجود مقبره ای به نام لسان الارض در شمال شرقی آن ، تاریخش را به گذشته های بسیار دور پیوند می زند. لسان الارض را متعلق به یوشع ، از پیامبران بنی اسرائیل ، دانسته اند (جابری انصاری ، 1378ش ، ج 2، ص 173، ج 4، ص 444؛ خوانساری ، ج 1، ص 19 آن را متعلق به اشعیا می داند) و از قدیم مردم در شبهای جمعه برای عبادت و دعا در آنجا گرد می آمده اند (ارباب اصفهانی ، ص 47). برخی ، تاریخ بنای مقبرة لسان الارض را به دورة دیالمه بازمی گردانند. این ناحیه در روزگار دیلمیان و آل زیار محل رخدادهای مهمی بوده است ، از جمله آتش بازی معروف مرداویچ ، پسر زیار، در جشن سدة 323 که به کشته شدن وی انجامید (مهدوی ، ص 29؛ جابری انصاری ، 1321ش ، ص 77؛ بزرگزاد، ص 106ـ 108). عارفان و زاهدان سده های پنجم تا نهم ، در این ناحیه زوایا و عبادتگاههایی ساخته بودند (مهدوی ، ص 24؛ نیز رجوع کنید به ادامة مقاله )؛ چنانکه کمال الدین اسماعیل اصفهانی (متوفی 635)، شاعر معروف ، در یکی از همین تکایای تخت فولاد به دست مغولان کشته شد (ظل السلطان ، ج 1، ص 380ـ381). در سده های هفتم وهشتم شماری از عرفای بزرگ ــ که در آن عصر معمولاً به «بابا» یا «عمو» شهرت داشتند ــ در تخت فولاد ساکن شدند که مشهورترین آنان بابا رکن الدین بود. در مجاورت قبر بابا رکن الدین اتاقهایی متصل به هم وجود داشته است که در یکی از آنها، معروف به چله خانه ، سابقاً مرتاضان چله نشینی می کرده اند (هنرفر، ص 500).
وجه نامگذاری تخت فولاد به مزار بابا رکن الدین ، وجود مدفن این عارف و صوفی سدة هشتم در غرب این گورستان است.<ref>هنرفر، همانجا؛ نیز رجوع کنید به شاردن ، ص 69ـ70؛ بهشتیان ، ص 44</ref>
 
==مدفونان در تخت فولاد==
 
===لسان الارض===
اگرچه آغاز تاریخ تخت فولاد را دورة الجایتو دانسته اند، شهرت وجود مقبره ای به نام لسان الارض در شمال شرقی آن، تاریخش را به گذشته های بسیار دور پیوند می زند. لسان الارض را متعلق به یوشع ، از پیامبران بنی اسرائیل ، دانسته اند<ref>جابری انصاری ، 1378ش ، ج 2، ص 173، ج 4، ص 444؛ خوانساری ، ج 1، ص 19 آن را متعلق به اشعیا می داند</ref> و از قدیم مردم در شبهای جمعه برای عبادت و دعا در آنجا گرد می آمده اند.<ref>ارباب اصفهانی ، ص 47</ref> برخی، تاریخ بنای مقبره لسان الارض را به دوره دیالمه بازمی گردانند. این ناحیه در روزگار دیلمیان و آل زیار محل رخدادهای مهمی بوده است، از جمله آتش بازی معروف مرداویچ ، پسر زیار، در جشن سده 323 که به کشته شدن وی انجامید.<ref>مهدوی، ص 29؛ جابری انصاری ، 1321ش ، ص 77؛ بزرگزاد، ص 106ـ 108</ref>
 
===سایر عارفان و زاهدان===
 
عارفان و زاهدان سده های پنجم تا نهم، در این ناحیه زوایا و عبادتگاه هایی ساخته بودند<ref>مهدوی ، ص 24</ref> چنانکه کمال الدین اسماعیل اصفهانی (متوفی 635)، شاعر معروف، در یکی از همین تکایای تخت فولاد به دست مغولان کشته شد.<ref>ظل السلطان ، ج 1، ص 380ـ381</ref>
 
در سده های هفتم وهشتم شماری از عرفای بزرگ ـ که در آن عصر معمولاً به «بابا» یا «عمو» شهرت داشتند ـ در تخت فولاد ساکن شدند که مشهورترین آنان بابا رکن الدین بود. در مجاورت قبر بابا رکن الدین اتاقهایی متصل به هم وجود داشته است که در یکی از آنها، معروف به چله خانه ، سابقاً مرتاضان چله نشینی می کرده اند.<ref>هنرفر، ص 500</ref>


==تاریخچه==
==تاریخچه==
کاربر ناشناس