سوره توبه: تفاوت میان نسخه‌ها

===تنها سوره بدون بسم الله===

این سوره برخلاف سوره‌های دیگر [[قرآن]] بدون «‌بسم الله الرحمن الرحیم‌» شروع شده است. مفسران برای این موضوع چند دلیل گفته‌‌اند:

* «بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ» آیه رحمت و امان، ولى سوره برائت براى برداشتن امان و رفع آن است؛ به همین دلیل بسم اللَّه در آغاز اين سوره نیامده است.<ref>رازی، روض الجنان و روح الجنان، ۱۳۷۶ش، ج۹، ص۱۶۳.</ref>

* در روایت [[ابن عباس]] آمده است [[عثمان]] گفت پیامبر درباره جای این دو سوره سخن نگفت و ما این دو را به این دلیل پشت سر هم آوردیم که هر دو در مدینه نازل شده بودند و موضوعشان یکی بود.<ref>طبرسی، مجمع البيان، ۱۳۹۰ش، ج‌۱۱، ص۵و۶.</ref>{{یادداشت|[[ابن عباس]] می‌گوید به [[عثمان]] گفتم چرا سوره برائت را كه از [[سوره‌های مئين|مئين]] است با سوره انفال كه از [[سوره های مثانى|مَثانى]] است هر دو را در میان هفت سوره [[سبع طوال|طِوال]] قرار داديد، و ميان آنها «بسم اللَّه» ننوشتيد؟ عثمان گفت: شيوه [[پیامبر(ص)]] چنان بود كه چون آيات قرآن بر او [[نزول قرآن|نازل]] می‌شد به يكى از نويسندگان وحى می‌گفت: اين آيات را در فلان سوره بگذار، و سوره انفال از نخستين سوره‌هايى بود كه در [[مدينه]] نازل شد، و سوره برائت از آخرين سوره‌هايى بود كه در آن شهر نازل گشت، و چون داستان اين دو سوره شبيه به هم بود ما گمان كرديم كه سوره برائت دنباله سوره انفال است، و خود آن حضرت نيز تا روزى كه از دنيا رفت، در اين باره چيزى نفرمود؛ از اين رو ما اين سوره را در ضمن سبع طوال قرار داديم، و ميان آن دو «بسم اللَّه» ننوشتيم (طبرسی، مجمع البيان، ۱۳۹۰ش، ج‌۱۱، ص۵و۶).}}

==محتوا==

سوره توبه دستور قطعی برای قطع ارتباط با [[مشرک|مشرکان]] و [[منافق|منافقان]] است؛ ولی در عین حال درِ [[توبه]] را برای آنان باز می‌گذارد. این سوره به [[مؤمن|مؤمنان]] دستور می‌دهد اگر خویشان مشرکی دارند از خویشی چشم بپوشند و به [[محمد(ص)|پیامبر]] فرمان می‌رسد که برای آنان طلب آمرزش نکند، همان گونه که [[حضرت ابراهیم|ابراهیم(ع)]]، چون دانست که پدرش بر راه راست نیست، از او تبری جُست. از مضامین دیگر این سوره اشاره به [[مسجد ضرار]] ساخته منافقان است آیات ۱۰۷ و ۱۰۸ این سوره در این باره نازل شده است.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۳۹ـ۱۲۳۸</ref> از دیگر موضوعات مطرح در این سوره، تخلف برخی از مسلمان از شرکت در جهاد و مسئله زکات است.<ref>طباطبایی، المیزان، ترجمه، ۱۳۷۴ش، ج۹، ص۱۹۶.</ref>