مفصلات: تفاوت میان نسخهها
اصلاح پانویسها و منابع بر اساس شیوهنامه
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) جز (←منابع) |
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) (اصلاح پانویسها و منابع بر اساس شیوهنامه) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''مُفَصَّلات'''، سورههایی کوتاه | '''مُفَصَّلات'''، سورههایی کوتاه در انتهای [[قرآن]]. به این سورهها '''ریاض القرآن''' نیز گفته میشود. در این سورهها آیات [[ناسخ و منسوخ|منسوخ]] کمتر دیده میشود؛ از این رو [[محکم و متشابه|محکمات]] نیز خوانده میشوند. سورههای مفصلات با [[سوره ناس]] به پایان می رسد، اما در مورد نخستین سوره از مفصلات، دیدگاههای مختلفی وجود دارد. | ||
مفصلات از جهت تعداد آیات به سه گروه تقسیم میشوند: سورههای مُفَصَّل طوال (طولانی)، اوساط (میانه) و قصار (کوتاه). | |||
==مفهوم== | ==مفهوم== | ||
مفصّلات در اصطلاح به سورههایی گفته میشود که در آخر قرآن قرار گرفته، کوتاه هستند و به صورت مکرر با [[بسم الله الرحمن الرحیم]] از یکدیگر جدا میشوند.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۲۶؛ راميار، تاريخ قرآن، ۱۳۸۷ش، ص۵۹۵.</ref> | |||
==نامهای دیگر== | ==نامهای دیگر== | ||
از آنجا که آیات [[ناسخ و منسوخ|منسوخ]] در این سورهها کم | از آنجا که آیات [[ناسخ و منسوخ|منسوخ]] در این سورهها کم است، محکم نیز به آنها گفته شده است؛ چنانکه [[عبدالله بن عباس|ابن عباس]] در روایتی در پاسخ به سؤالی درباره محکم، آن را مفصل معنا کرده است.<ref>احمد بن حنبل، مسند، ۱۳۶۸-۱۳۷۵ق، ج۴، ص۳۴۳.</ref> در برخی روایات از سورههای مفصلات با عنوان ریاض القرآن یاد شده است.<ref>سخاوی، جمال القراء وكمال الاقراء، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۸۹.</ref> | ||
==مفصلات در روایات پیامبر(ص)== | ==مفصلات در روایات پیامبر(ص)== | ||
اصطلاح مفصل در | اصطلاح مفصل در روایتی منسوب به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر (ص)]] نیز وجود دارد: «أُعْطِيتُ السُّوَرَ الطِّوَالَ مَكَانَ التَّوْرَاةِ، وَ السُّنَنَ مَكَانَ الإنْجِيلِ، وَالْمَثَانِيَ مَكَانَ الزَّبُورِ؛ وَ فُضِّلْتُ بِالْمُفَصَّلِ: ثَمَانٍ وَ سِتِّينَ سُورَةً؛ وَ هُوَ مُهَيْمِنٌ عَلَي سَآئِرِ الْكُتُبِ؛<ref>جرجانی، جلاء الاذهان، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۵؛ سیوطی، الدرالمنثور فی التفسیر بالماثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۱۰۱.</ref> به من سورههای طوال بهجای کتاب تورات داده شده، و سورههای سُنَن بهجای انجیل، و مَثانی بهجای زبور؛ و من تفضیل داده شدم بر آنها به سورههای مفصّل که ۶۸ سوره است. و قرآن سیطره دارد بر سایر کتب انبیای گذشته». | ||
روایات دیگری نظیر روایت واثلة بن اسقع نیز درباره مفصلات از پیامبر نقل شده که مضمون آنها این است که خداوند پیامبر(ص) را به سبب سورههای مفصّل بر دیگر [[نبوت|انبیاء]] برتری داده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۲۵.</ref> | |||
روایات دیگری نظیر روایت واثلة بن اسقع نیز درباره مفصلات از پیامبر نقل شده است | |||
==ویژگی مفصلات== | ==ویژگی مفصلات== | ||
* فاصله افتادن سورهها با بسم الله الرحمن الرحیم به صورت مکرر که این ناشی از کوتاه بودن آیات این سورهها میباشد.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر | * فاصله افتادن سورهها با بسم الله الرحمن الرحیم به صورت مکرر که این ناشی از کوتاه بودن آیات این سورهها میباشد.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۲۵.</ref> | ||
* [[سورههای مکی و مدنی|مکی بودن]] که ویژگی غالب مفصلات است؛<ref>معرفت، علوم قرآنی، ۱۳۸۰ش، ص۸۳.</ref> | * [[سورههای مکی و مدنی|مکی بودن]] که ویژگی غالب مفصلات است؛<ref>معرفت، علوم قرآنی، ۱۳۸۰ش، ص۸۳.</ref> | ||
خط ۲۵: | خط ۲۶: | ||
| مفصلات میانه || [[سوره طارق|طارق]]، [[سوره اعلی|اعلی]]، [[سوره غاشیه|غاشیه]]، [[سوره فجر|فجر]]، [[سوره بلد|بلد]]، [[سوره شمس|شمس]]، [[سوره لیل|لیل]]، [[سوره ضحی|ضحی]]، [[سوره شرح|شرح]]، [[سوره تین|تین]]، [[سوره علق|علق]]، [[سوره قدر|قدر]] و [[سوره بینه|بینه]] | | مفصلات میانه || [[سوره طارق|طارق]]، [[سوره اعلی|اعلی]]، [[سوره غاشیه|غاشیه]]، [[سوره فجر|فجر]]، [[سوره بلد|بلد]]، [[سوره شمس|شمس]]، [[سوره لیل|لیل]]، [[سوره ضحی|ضحی]]، [[سوره شرح|شرح]]، [[سوره تین|تین]]، [[سوره علق|علق]]، [[سوره قدر|قدر]] و [[سوره بینه|بینه]] | ||
|- | |- | ||
| مفصلات کوتاه || | | مفصلات کوتاه || [[سوره زلزله|زلزله]]، [[سوره عادیات|عادیات]]، [[سوره قارعه|قارعه]]، [[سوره تکاثر|تکاثر]]، [[سوره عصر|عصر]]، [[سوره همزه|همزه]]، [[سوره فیل|فیل]]، [[سوره قریش|قریش]]، [[سوره ماعون|ماعون]]، [[سوره کوثر|کوثر]]، [[سوره کافرون|کافرون]]، [[سوره نصر|نصر]]، [[سوره مسد|مسد]]، [[سوره اخلاص|اخلاص]]، [[سوره فلق|فلق]] و [[سوره ناس|ناس]]<ref>فرهنگنامه علوم قرآن، ۱۳۹۴ش، ص۲۴۱۲.</ref> | ||
|} | |} | ||
==دیدگاه مفسران درباره نخستین سوره از مفصّلات== | ==دیدگاه مفسران درباره نخستین سوره از مفصّلات== | ||
آخرین سوره از گروه مفصلات بدون اختلاف [[سوره ناس]] است اما درباره نخستين سوره از گروه مفصّلات دوازده دیدگاه وجود دارد: [[سوره صافات|صافات]]، [[سوره جاثیه|جاثيه]]، [[سوره محمد|محمد(ص)]]، [[سوره فتح|فتح]]، [[سوره حجرات|حجرات]]، [[سوره ق|ق]]، [[سوره الرحمن|الرحمن]]، [[سوره صف|صف]]، [[سوره فرقان|فرقان]]، [[سوره انسان|انسان]]، [[سوره اعلی|اعلی]] و [[سوره ضحی|ضحی]].<ref> سخاوی، جمال القراء وكمال الاقراء، | آخرین سوره از گروه مفصلات بدون اختلاف [[سوره ناس]] است اما درباره نخستين سوره از گروه مفصّلات دوازده دیدگاه وجود دارد: [[سوره صافات|صافات]]، [[سوره جاثیه|جاثيه]]، [[سوره محمد|محمد(ص)]]، [[سوره فتح|فتح]]، [[سوره حجرات|حجرات]]، [[سوره ق|ق]]، [[سوره الرحمن|الرحمن]]، [[سوره صف|صف]]، [[سوره فرقان|فرقان]]، [[سوره انسان|انسان]]، [[سوره اعلی|اعلی]] و [[سوره ضحی|ضحی]].<ref>سخاوی، جمال القراء وكمال الاقراء، ۱۴۱۸ق، ج۱، ص۸۹؛ خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۲۱۳۱.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس2}} | {{پانویس2}} |