پرش به محتوا

زیارت‌نامه: تفاوت میان نسخه‌ها

۵٬۴۳۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۶ اوت ۲۰۱۷
افزدون مطلب به بخش محتوا، افزودن مطالب به بخش‌های دیگر
imported>Naimi
(←‏مفهوم: ویرایش و تصحیح (جزئی))
imported>Mohamadhaghani
(افزدون مطلب به بخش محتوا، افزودن مطالب به بخش‌های دیگر)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه نقل قول| عنوان = بخشی از زیارت‌نامه امین الله|{{عربی|اَلسَّلامُ عَلَیكَ یا امینَ اللَّهِ فی اَرْضِهِ وَحُجَّتَهُ عَلی عِبادِهِ{{سخ}}اَلسَّلامُ عَلَیكَ یا اَمیرَالْمُؤْمِنینَ{{سخ}}اَشْهَدُ اَنَّكَ جاهَدْتَ فِی اللَّهِ حَقَّ جِهادِهِ وَعَمِلْتَ بِكِتابِهِ وَاتَّبَعْتَ سُنَنَ نَبِیهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ{{سخ}}حَتّی دَعاكَ الله اِلی جِوارِهِ فَقَبَضَكَ اِلَیهِ بِاخْتِیارِهِ{{سخ}}وَاَلْزَمَ اَعْدائَكَ الْحُجَّةَ مَعَ مالَكَ مِنَ الْحُجَجِ الْبالِغَةِ عَلی جَمیعِ خَلْقِهِ{{سخ}}اَللّهُمَّ فَاجْعَلْ نَفْسی مُطْمَئِنَّةً بِقَدَرِكَ{{سخ}}راضِیةً بِقَضاَئِكَ مُولَعَةً بِذِكْرِكَ وَدُعاَئِكَ{{سخ}}مُحِبَّةً لِصَفْوَةِ اَوْلِیاَئِكَ مَحْبُوبَةً فی اَرْضِكَ وَسَماَئِكَ{{سخ}}صابِرَةً عَلی نُزُولِ بَلاَّئِكَ شاكِرَةً لِفَواضِلِ نَعْماَئِكَ{{سخ}}ذاكِرَةً لِسَوابِغِ آلا ئِكَ مُشْتاقَةً اِلی فَرْحَةِ لِقاَئِكَ{{سخ}}مُتَزَوِّدَةً التَّقْوی لِیوْمِ جَزاَئِكَ{{سخ}}مُسْتَنَّةً بِسُنَنِ اَوْلِیاَئِكَ مُفارِقَةً لِاَخْلاقِ اَعْدائِكَ{{سخ}}مَشْغُولَةً عَنِ الدُّنْیا بِحَمْدِكَ وَثَناَئِكَ...}}|منبع = <small> نک: قمی، عباس، مفاتیح الجنان(۱۳۸۷ش)، ص۴۸۵.</small>| تراز = چپ|تراز نقل‌قول=وسط| عرض = ۲5۰px| رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| اندازه خط = 14px| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
{{جعبه نقل قول| عنوان = بخشی از زیارت‌نامه امین الله|{{عربی|اَلسَّلامُ عَلَیكَ یا امینَ اللَّهِ فی اَرْضِهِ وَحُجَّتَهُ عَلی عِبادِهِ{{سخ}}اَلسَّلامُ عَلَیكَ یا اَمیرَالْمُؤْمِنینَ{{سخ}}اَشْهَدُ اَنَّكَ جاهَدْتَ فِی اللَّهِ حَقَّ جِهادِهِ وَعَمِلْتَ بِكِتابِهِ وَاتَّبَعْتَ سُنَنَ نَبِیهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ{{سخ}}حَتّی دَعاكَ الله اِلی جِوارِهِ فَقَبَضَكَ اِلَیهِ بِاخْتِیارِهِ{{سخ}}وَاَلْزَمَ اَعْدائَكَ الْحُجَّةَ مَعَ مالَكَ مِنَ الْحُجَجِ الْبالِغَةِ عَلی جَمیعِ خَلْقِهِ{{سخ}}اَللّهُمَّ فَاجْعَلْ نَفْسی مُطْمَئِنَّةً بِقَدَرِكَ{{سخ}}راضِیةً بِقَضاَئِكَ مُولَعَةً بِذِكْرِكَ وَدُعاَئِكَ{{سخ}}مُحِبَّةً لِصَفْوَةِ اَوْلِیاَئِكَ مَحْبُوبَةً فی اَرْضِكَ وَسَماَئِكَ{{سخ}}صابِرَةً عَلی نُزُولِ بَلاَّئِكَ شاكِرَةً لِفَواضِلِ نَعْماَئِكَ{{سخ}}ذاكِرَةً لِسَوابِغِ آلا ئِكَ مُشْتاقَةً اِلی فَرْحَةِ لِقاَئِكَ{{سخ}}مُتَزَوِّدَةً التَّقْوی لِیوْمِ جَزاَئِكَ{{سخ}}مُسْتَنَّةً بِسُنَنِ اَوْلِیاَئِكَ مُفارِقَةً لِاَخْلاقِ اَعْدائِكَ{{سخ}}مَشْغُولَةً عَنِ الدُّنْیا بِحَمْدِكَ وَثَناَئِكَ...}}|منبع = <small> نک: قمی، عباس، مفاتیح الجنان(۱۳۸۷ش)، ص۴۸۵.</small>| تراز = چپ|تراز نقل‌قول=وسط| عرض = ۲5۰px| رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| اندازه خط = 14px| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
'''زیارت‌نامه'''، متنی که هنگام [[زیارت]] مرقد یکی از [[معصومان]]، [[امامزاده|امامزادگان]] و یا برخی بزرگان دین خوانده می‌شود. این متن بیشتر جنبه دعایی دارد و دربردارنده سلام و احترام بر صاحب قبر است. متون زیارت‌نامه‌ای که از جانب معصومان رسیده باشد، یکی از منابع معارف [[شیعه|شیعی]] به شمار می‌آید.
'''زیارت‌نامه'''، متنی که هنگام [[زیارت]] مرقد یکی از [[معصومان]]، [[امامزاده|امامزادگان]] و یا برخی بزرگان دین خوانده می‌شود. این متن بیشتر جنبه دعایی دارد و دربردارنده سلام و احترام بر صاحب قبر است. [[زیارتنامه]]‌های رسیده از [[اهل بیت]] عمدتا دارای محتوایی غنی از معارف و عقائد صحیح اسلامی هستند و یکی از منابع معارف [[شیعه|شیعی]] به شمار می‌آید. بعضی از این زیارتنامه‌ها به دلیل سند یا محتوای خاص خود اهمیت و شهرت بیشتری دارند؛ مانند [[زیارت عاشورا]]، [[زیارت جامعه کبیره]]، [[زیارت امین الله]]، [[زیارت وارث]]، [[زیارت آل یس]]، [[زیارت جامعه ائمة المؤمنین]].


== مفهوم==
== زیارت‌نامه بخشی از اداب زیارت ==
{{اصلی|زیارت}}
{{اصلی|زیارت}}
زیارت، عملی عبادی به معنای حضور در پیشگاه پیشوایان دینی یا نزد قبور آنان یا دیدار از مکانی محترم برای اظهار ارادت و کسب فیض معنوی است. هنگام زیارت قبور معصومان، امام‎زادگان و دیگر بزرگان دینی متونی خوانده می‌شود که به آن زیارت‌نامه می‌گویند.
زیارت، عملی عبادی به معنای حضور در پیشگاه پیشوایان دینی یا نزد قبور آنان یا دیدار از مکانی محترم برای اظهار ارادت و کسب فیض معنوی است. در احادیث و روایات شیعی، علاوه بر آموزش آداب زیارت، متونی نیز بیان شده است تا هنگامی که فرد به زیارت مزار ائمه (ع) می‌رود، آن متن را بخواند، این متون را زیارت‌نامه می‌نامند. بسیاری از زیارت‌نامه‌ها به دلیل آنکه برای خوانده‌شدن در زمان یا مکان خاصی توصیه شده‌اند یا آنکه ویژگی خاصی داشته‌اند نام مخصوصی دارند، مانند زیارت عاشورا، زیارت امین‌الله یا زیارت امام حسین در اول رجب.  


==مأثوره و غیر مأثوره==
==مأثوره و غیر مأثوره==
خط ۱۸: خط ۱۸:


زیارت‌نامه غالبا با سلام و [[صلوات]] بر صاحب قبر و پیشوایان دینی آغاز می‌گردد.<ref>طوسی، تهذیب (۱۴۰۷ق)، ج۶، ص۱۱۳</ref> و در آن به جایگاه صاحب قبر و مفاهیمی مانند محبت، مودت، موالات، اطاعت، [[شفاعت]]، [[توسل]]، وفا، دعوت، تسلیم، تصدیق، [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[جهاد]]، [[تولی]]، [[تبری]] و [[لعن]]<ref>طوسی، تهذیب (۱۴۰۷ق)، ج۶، ص۱۱۳</ref> اشاره می‌شود.
زیارت‌نامه غالبا با سلام و [[صلوات]] بر صاحب قبر و پیشوایان دینی آغاز می‌گردد.<ref>طوسی، تهذیب (۱۴۰۷ق)، ج۶، ص۱۱۳</ref> و در آن به جایگاه صاحب قبر و مفاهیمی مانند محبت، مودت، موالات، اطاعت، [[شفاعت]]، [[توسل]]، وفا، دعوت، تسلیم، تصدیق، [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[جهاد]]، [[تولی]]، [[تبری]] و [[لعن]]<ref>طوسی، تهذیب (۱۴۰۷ق)، ج۶، ص۱۱۳</ref> اشاره می‌شود.
[[زیارتنامه]]‌هایی که از جانب معصومان رسیده دو دسته‌اند، برخی مخصوص بعضی امامان هستند و بعضی مشترک بوده و می‌توان با آنها هر امامی را زیارت نمود. با دقت در محتوای زیارتنامه‌ها می‌توان چند محور مشترک را در همه یا بیشتر آنها مشاهده نمود:
# تعلیم معارف دینی و الهی: در زیارتنامه، [[خدا]] و [[اسما و صفات الهی|صفات او]] به طور صحیح معرفی می‌شود و نیز مقام ولایت پیامبر و ائمه تبیین می‌گردد و این خود نوعی آموزش و تعلیم عقائد و معارف صحیح به شیعیان است.
# مطالبی که به زائر می‌آموزد چه بگوید، چه بخواهد و چگونه باشد:
## از بار گناهانم به شما پناه آورده‌ام<ref>[[مفاتیح الجنان]]، زیارتنامه [[امام رضا]] علیه‌السلام</ref> «یا مولای أتیتک زائراً وافداً، عائذاً ممّا جنیت علی نفسی و احتطبت علی ظهری»؛
## آرزوی همراهی با امام؛ «یا لیتنی کنت معکم»<ref>فرازی از [[زیارت عاشورا]]</ref>
## [[دعا]] برای برخورداری از [[شفاعت]] امام: «اللهم ارزقنی شفاعة الحسین یوم الورود»<ref>فرازی از [[زیارت عاشورا]]</ref>
# بیان ارزش‌ها و ضد ارزش‌ها: در زیارتنامه‌ها اصول جهت گیری صحیح و بایسته در غالب ارزش (در توصیف امامان) و ضد ارزش(در توصیف دشمنان امامان) مطرح می‌گردد تا راه صحیح از باطل شناخته شود. چند نمونه از این ارزشها عبارتند از:
## اقامه [[نماز]]؛ (اشهد أنک قد اقمت الصلوة) گواهی می‌دهم که تو نماز را به پا داشتی
## [[زکات]]؛ اشهد أنک آتیت الزکوة؛ گواهی می‌دهم که تو زکات را ادا نمودی
## [[امر به معروف]] و [[نهی از منکر]]؛ اشهد انک آمرت بالمعروف و نهیت عن المنکر
## [[جهاد]] در راه خدا؛ (أشهد أنک جاهدت فی الله حقّ جهاده)؛ شهادت می‌دهم تو حق [[جهاد]] را انجام دادی
## پیروی از [[سنت]] پیامبر(ص)؛ (واتبعت سنن نبیک)؛ افتخار تو‌ای امام معصوم این است که تابع سنت‌های رسول الله بودی
## دعوت به سوی خدا؛ (السلام علی الدعاة إلی الله)؛ سلام بر شما‌ای دعوت کنندگان به سوی خدا<ref>برای جزئیات بیشتر رجوع کنید به [[زیارت جامعه]]، زیارت امین الله و زیارات دیگر امامان</ref>
چند نمونه از ضد ارزش‌های اشاره شده در [[زیارت عاشورا]] عبارت‌اند از:
# ظلم به اهل بیت: (لعن الله أمة قتلتکم)، کمک به ظالمان اهل بیت: (لعن الله الممهدین لهم بالتمکین من قتالکم)، وحتی رضایت داشتن به ظلم به اهل بیت: (لعن الله أمة سمعت بذلک فرضیت به)
# همراهی و همراز بودن با دشمنان اهل بیت: «و من کل ولیجة دونکم»<ref>فرازی از [[زیارت عاشورا]]</ref>


== کتاب‌ها==
== کتاب‌ها==
اهمیت زیارت و گستردگی آداب آن موجب شده است تا بحث زیارات یا «مَزار» به عنوان یکی از مباحث مهم مذهبی، موضوع تألیف آثار زیادی باشد.<ref>برای فهرستی از این آثار، نک: آقابزرگ، الذریعة، ج۱۲، ص۷۷-۸۰.</ref> کتاب ''[[کامل الزیارات]]'' [[ابن قولویه]] قمی از معتبرترین این کتابهاست. همچنین است کتاب المزار [[شیخ مفید]]، ''[[مصباح المتهجد]]'' [[شیخ طوسی]]، ''[[مهج الدعوات]]'' [[سید بن طاووس]]، '' [[المزار الکبیر]] '' [[ابن مشهدی]]، ''[[تحفة الزائر]]'' [[علامه مجلسی]] و نیز [[مفاتیح الجنان]].
کتاب‌های ذیل از منابع زیارت‌نامه‌ها به شمار می‌روند:
کتاب‌های ذیل از منابع زیارت‌نامه‌ها به شمار می‌روند:
* [[کامل الزیارات (کتاب)|کامل الزیارات]] (قرن چهارم)
* [[کامل الزیارات (کتاب)|کامل الزیارات]] (قرن چهارم)
کاربر ناشناس