سوره جاثیه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سوره جاثیه''' چهل و پنجمین [[سوره]] و از [[سوره‌های مکی|سوره‌های مکی]] [[قرآن]] که در [[جزء قرآن|جزء]] ۲۵ قرآن جای گرفته است. این سوره را جاثیه می‌نامند، زیرا در آیه ۲۸ آن از به زانو درآمدن هر امتی در [[قیامت]] برای گرفتن نامه‌های اعمالش اشاره شده است. بحث حقانیت قرآن، وحدانیت خداوند و تهدید گمراهانی که اصرار بر عقاید انحرافی خود دارند و همچنین دعوت مؤمنان به عفو کافران و توصیف صحنه‌هایی از [[قیامت]] از موضوعات مطرح شده در این سوره است. این سوره از نظر حجم از [[سوره‌های مثانی]] و بیست و ششمین سوره‌ای است که با [[حروف مقطعه]] آغاز می‌گردد. در فضیلت تلاوت این سوره از [[پیامبر(ص)]] آمده هر كس سوره جاثیه را قرائت كند خداوند عیب های او را می‌پوشاند و حالت ترس و نگرانی او را هنگام حسابرسی آرام می‌كند.

به ترتیب مصحف چهل و پنجمین، و به ترتیب نزول شصت و پنجمین سوره قرآن، و [[مکی و مدنی|مکی]] است. از نظر حجم از [[سوره‌های مثانی]] و کمی کمتر از یک [[حزب]] است.

این سوره بیست و ششمین سوره‌ای است که با [[حروف مقطعه]] [در اینجا حم: حا. میم] آغاز می‌گردد. و ششمین سوره از [[سوره‌های حامیمات]] هفتگانه به شمار می‌رود.<ref>طباطبایی، الميزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۸، ص۱۶۰.</ref>

پس از آن، قولِ گروهی از منکران [[معاد]] و پاسخ به آن‌ها می‌آید و در آیات انتهایی، صحنه‌هایی از [[قیامت]] و گوشه‌هایی از حالات مجرمان در پیشگاه الهی ترسیم می‌شود، سوره با حمد و تسبیح خداوند پایان می‌یابد.<ref>طباطبائی، تفسیر المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۸، ص۱۶۳.</ref>  

* '''اللَّـهُ الَّذِي سَخَّرَ‌ لَكُمُ الْبَحْرَ‌ لِتَجْرِ‌يَ الْفُلْكُ فِيهِ بِأَمْرِ‌هِ وَلِتَبْتَغُوا مِن فَضْلِهِ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُ‌ونَ''' ﴿١٢﴾'''وَسَخَّرَ‌ لَكُم مَّا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْ‌ضِ جَمِيعًا مِّنْهُ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يَتَفَكَّرُ‌ونَ''' ﴿١٣﴾

ترجمه: خدا همان كسى است كه دريا را به سود شما رام گردانيد، تا كشتيها در آن به فرمانش روان شوند، و تا از فزون بخشى او [روزى خويش را] طلب نماييد، و باشد كه سپاس داريد.﴿١٢﴾ و آنچه را در آسمانها و آنچه را در زمين است به سود شما رام كرد؛ همه از اوست. قطعاً در اين [امر] براى مردمى كه مى‌انديشند نشانه‌هايى است.

این آیات همواره مورد توجه خُطبا و اهل ادب بوده و از آن درس‌هاى مهمی از توحید و خداشناسى استخراج کرده‌اند. این آیات، خداوندی را معرفی می‌کند كه دریا و آسمان و هر آنچه در زمین است را براى انسان مُسخر کرده تا انسان بتواند از فضل او بهره گیرد شاید شکرگذار نعمت‌های خداوند باشد. خداوند در آیه ۱۳ از عواطف انسان‌ها استفاده می‌کند و در آیه بعدی اندیشه آن‌ها را خطاب قرار می‌دهد. ابیات زیر از گلستان سعدی اشاره‌ای است به همین آیات:<ref>سعدی، گلستان، دیباچه، تصحیح: حسین استادولی، ۱۳۹۳ش، ص۳.</ref>

{{ب|ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند|تا تو نانی به کف آریّ و به غفلت نخوری}}

* '''مَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِنَفْسِهِ ۖ وَمَنْ أَسَاءَ فَعَلَيْهَا ۖ ثُمَّ إِلَىٰ رَ‌بِّكُمْ تُرْ‌جَعُونَ''' ﴿١٥﴾

ترجمه: هر كه كارى شايسته كند، به سود خود اوست، و هر كه بدى كند به زيانش باشد. سپس به سوى پروردگارتان برگردانيده مى‌شويد.

ضرب المثل «هرچه کنی به خود کنی گر همه نيک و بد کنی" اشاره به مفهوم همین آیه است که در اصطلاحات عمومی مردم کاربرد دارد.

* '''أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ اجْتَرَ‌حُوا السَّيِّئَاتِ أَن نَّجْعَلَهُمْ كَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَوَاءً مَّحْيَاهُمْ وَمَمَاتُهُمْ ۚ سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ'''﴿٢١﴾

ترجمه: آيا كسانى كه مرتكب كارهاى بد شده‌اند پنداشته‌اند كه آنان را مانند كسانى قرار مى‌دهيم كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‌اند [به طورى كه‌] زندگى آنها و مرگشان يكسان باشد؟ چه بد داورى مى‌كنند.

از [[عبدالله بن عباس|ابن عباس]] نقل شده این آیه درباره [[امام على]] (ع) و [[حمزة بن عبدالمطلب|حمزه]] و عبیده بن حارث نازل شده که [[ایمان]] آورده بودند و نیز درباره سه نفر از مشرکین به نام [[عتبه بن ربیعه|عتبه]] و شیبه پسران ربیعه و [[ولید بن عتبه]] نازل گردیده که ایمان نیاورده و مرتکب معصیت شده بودند.<ref>محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی، ۱۳۶۱ش، ص۷۰۹.</ref>

در فضیلت این سوره از [[پیامبر]](ص) نقل شده هر كس سوره جاثیه را قرائت كند، خداوند عیب‌های او را می‌پوشاند و حالت ترس و نگرانی او را هنگام حسابرسی آرام می‌كند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۹۰ش، ج۹، ص۱۱۸.</ref>

از [[امام باقر]] (ع) نیز روایت شده هر كس سوره جاثیه را قرائت نماید پاداشش این است كه هرگز آتش به او نمی‌رسد و صدای زوزه آتش جهنم را نمی‌شنود و با پیامبر همراه خواهد بود.<ref>ابن بابویه، ثواب الاعمال، ۱۳۸۲ش، ص۱۱۴.</ref>