مهج الدعوات و منهج العبادات (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

'''مُهَجُ الدّعَوات وَ مَنهَجُ العِبادات‏''' کتابی در نقل دعاها و حرزها، از تألیفات [[سید بن طاووس]] (متوفای ۶۶۴ ق) است. وی در این کتاب از [[پیامبر اکرم]](ص) شروع کرده و به [[امام زمان]] (عج) ختم نموده و پس از آن، از غیر [[ائمه]](ع) هم مواردی نقل می‌کند. مهج الدعوات، یکی از کتاب‌های دعایی است که مورد اعتنا و اعتماد علمای شیعه می‌باشد.

'''سید رضی الدین ، علی بن موسی بن جعفر بن طاووس''' ، از نوادگان [[امام حسن مجتبی(ع)]] و [[امام سجاد(ع)]] از بزرگترین عالمان [[شیعه]] و نویسنده کتابهایی همچون [[المهمات و التتمات]] ، [[کشف المحجة لثمرة المهجة]] ، [[مصباح الزائر و جناح المسافر]] ، [[الملهوف علی قتلی الطفوف]]. وی استاد بزرگانی همچون [[علامه حلی]] و پدر او ( شیخ یوسف سدیدالدین ) است.

{{اصلی|سید بن طاووس}}

از تألیفات مهم سید ابن طاووس ، کتاب « مهج الدعوات و منهج العبادات‏ » است. این کتاب مشتمل بر موضوعاتی همچون دعاها ، حرزها ، قنوت‌ها ، [[تعقیبات نماز]] و ... معصومین است.

سید بن طاووس ، خود درباره این کتاب می‌گوید:

:: « من در اوقاتی که به مداومت و مواظبت دعاها ، انواع [[ریاضت|ریاضات]] بر خود قرار داده بودم از جمله حرزها ، قنوت‌ها ، حجب‌ها و دعاهای دیگر که از حضرت پیامبر و [[ائمه اثناعشر]] به سندهای معتبر روایت شده بود و همچنین از جمله مناجات‌ها و دعاهای متفرّقه در کتاب‌ها قدری را که نخبه و خلاصه آنها بود و کمال اعتماد بر آن داشتم ، نقل‏ نمودم و چون این قدر منتخب ، همگی در رساله‌ها و کاغذهای متعدد نقل شده بود و پراکنده بودند و کسانی که جویای آنها هستند را چندان سود و بهره‏‌ای به آسانی حاصل و میسّر نمی‌شود ، به خواست و یاری خدای تعالی همه آنها را در رساله‌ای جمع نمایم ؛ زیرا هرگاه همگی در کتابی مجتمع و محفوظ باشند ، از برای راغبانش سودمند و بهتر خواهد بود و دسترسی به آن آسان‌تر و نیکوتر. و چون دعاهای انتخاب شده و جمع شده در این رساله به منزله حیات و روح نسبت به سایر دعاها و به منزله راه راست برای جویندگان دعا است ، این رساله را به « '''مهج الدّعوات و منهج العبادات''' » نامیدم و حرزها ، قنوت‌ها ، حجب و سایر دعاها را به ابواب و فصول از یکدیگر جدا و ممتاز نساخته ، بلکه همگی آنها را ایراد نمودم به منزله یک بوستان که مشتمل باشد بر شکوفه‌های رنگارنگ و میوه‌های گوناگون و به منزله یک باغ باشد جهت رسیدن به محصول و ظفر یافتن به مقصود » <ref> ترجمه مهج الدعوات‏ ، ص 12 و 13.</ref>::

ابن طاووس در این کتاب ، بر خلاف کتبی همچون [[جمال الاسبوع]] و [[اقبال الاعمال]] ، تنها ادعیه مطلقه را نقل کرده که اختصاص به زمانی خاص یا مکانی خاص ندارند.

ابن طاووس در هر موضوع ، از [[پیامبر(ص)]] شروع کرده و به [[امام زمان]] ( عج ) ختم نموده و پس از آن از غیر [[ائمه]](ع) هم مواردی نقل می‌‏کند.

ابتدای کتاب ، حرزهای وارده از [[معصومین]](ع) است و بعد از آن ، ادعیه و حرزهای هر یک از ائمه به صورت مفصل ذکر شده است. سپس ادعیه پیامبران گذشته به ترتیب آمده است.

سید در جای جای این کتاب شریف ، دعاها و حرزهایی از خود با عنوان « دعاء وَرَدَ عَلی خاطِری » نقل نموده است. همچنین دعاهایی به عنوان ادعیه متفرقه از کتب مختلف آورده است. در پایان کتاب نیز ، چند فصل پیرامون اوقات استجابت دعا و صفات داعی ( دعاکننده ) و... را بیان کرده است.

*[[حرز|حرزهای]] [[پیامبر اکرم|پیغمبر اکرم]] ص

*حرزهای [[حضرت فاطمه]] س

*حرزهای [[امیرالمؤمنین|امیرالمؤمنین]] ع

*حرزهای امام [[زین العابدین]] ع

*حرزهای [[امام محمد باقر]] ع

*حرزهای [[امام صادق]] ع

*حرزهای امام [[موسی بن جعفر|موسی بن جعفر]] ع

*حرزهای [[امام رضا]] ع

*حرزهای [[امام محمدتقی|امام محمد تقی]] ع

*حرزهای [[امام هادی|امام علی النقی]] ع

*حرزهای [[امام حسن عسکری]] ع

*[[قنوت|قنوتهای]] امام حسن ع

*قنوتهای امام حسین ع

*قنوتهای امام زین العابدین ع

*قنوتهای امام ابو جعفر محمد باقر ع

*قنوتهای امام جعفر صادق ع

*قنوتهای امام موسی بن جعفر ع

*قنوت حضرت علی بن موسی ع

*قنوتهای امام محمّد بن علی التقی ع

*قنوتهای امام علی بن محمّد بن علی نقی ع

*قنوتهای حضرت امام حسن بن علی عسکری ع

*دعاهای رسول خدا ص

*دعاهای حضرت علی بن ابی طالب ع

*دعاهای حضرت فاطمه ع

*دعاهای انتخابی از امام حسن مجتبی ع

*دعاهای انتخابی از امام حسین ع

*دعاهای امام زین العابدین علی بن الحسین ع

*دعاهای امام ابو جعفر محمد بن علی ع

*دعاهای امام جعفر صادق ع

*دعاهای امام موسی ع

*دعاهای امام علی بن موسی الرضا ع

*دعاهای حضرت امام محمّد تقی ع

*[[مناجات]] جهت [[استخاره]] در کارها

*مناجات برای طلب درگذشتن از گناهان

*مناجات در طلب کردن رزق

*مناجات به پناه بردن ( به خدای تعالی )

*مناجات به طلبیدن قبول [[توبه]]

*مناجات به شکرگزاری خدای تعالی

*مناجات برای طلب کردن حاجتها

*دعاهای امام علی نقی ع

*دعاهای امام حسن عسکری ع

*دعاهای حضرت مهدی ع

*حجاب امیرالمؤمنین ع

*حجاب امام حسن بن علی ع

*حجاب امام حسین بن علی ع

*حجاب امام زین العابدین علی بن الحسین ع

*حجاب امام موسی کاظم ع

*حجاب امام علی بن موسی الرّضا ع

*حجاب امام محمّد تقی ع

*حجاب امام علی نقی ع

*حجاب امام حسن عسکری ع

*ادعیه پراکنده

*دعای [[آدم]] ع

*دعای [[نوح]] ع

*دعای [[ادریس]] ع

*دعای [[ابراهیم]] ع

*دعای [[یوسف]] ع

*دعای [[یعقوب]] ع

*دعای [[ایوب]] ع

*دعای [[موسی]] ع

*دعای [[یوشع]] ع

*دعای [[خضر]] و [[الیاس]] ع

*دعای [[یونس]] ع

*دعای [[داوود]] ع

*دعای [[آصف بن برخیا]] ع

*دعای [[عیسی]] ع

*دعای [[سلمان فارسی]]

*دعای اسیری

*ادعیه [[اسم اعظم]]

*ادعیه فرج و عافیت

*یادآوری

*شرایط [[دعا]] کردن

*وقت اجابت دعا.<ref> ترجمه مهج الدعوات ، ص ، 551.</ref>

سید بن طاووس ، که قصدش تنها تهیه کتابی در ادعیه بوده ، تمام سندهای ادعیه و روایات را حذف کرده و تنها به ذکر نام راوی از معصوم(ع) اکتفا نموده و البته در بسیاری موارد نام مأخذ دعا را هم آورده است.

این کتاب توسط محمدتقی طبسی از عالمان قرن ۱۲ هجری به درخواست شاه [[سلطان حسین صفوی]] ترجمه و کتابت و تصحیح شده و در روز جمعه ۱۱ [[رجب]] سال ۱۱۱۷ق کتابت آن اتمام یافته و از جمله نفایس کتب خطی در خزانه [[آستان قدس رضوی]] است‏.<ref>ترجمه مهج الدعوات، ص، ۸.</ref>

مهج الدعوات بارها به چاپ رسیده از جمله:

# در [[بمبئی]] سال ۱۲۹۹ هجری و در همان سال در [[ایران]].

# در سال ۱۳۳۴ هجری در تبریز، در این چاپ، مقدمه ‏ای با عنوان طاووسیه، از سید محمود حسینی طباطبائی تبریزی در ابتدای آن آمده که شرح حال [[آل ابن طاووس|خاندان ابن طاووس]] است.

# چاپ کتاب همراه با ترجمه صدرالمعالی در حاشیه کتاب در سال ۱۳۲۳ هجری.

# چاپ کتاب توسط انتشارات دارالذخائر [[قم]] از روی نسخه سال ۱۳۲۳ هجری عکس برداری شده است. در این چاپ، ترجمه و حواشی و رساله طاووسیه همراه کتاب هستند.

* ابن طاووس، علی بن موسی، مهج الدعوات و منهج العبادات‏، قم، دار الذخائر، ۱۴۱۱ ق.

* ابن طاووس، علی بن موسی، مهج الدعوات و منهج العبادات‏، ترجمه محمد تقی طبسی‏، تهران، رایحه، ۱۳۷۹ ش.