نیابت خاصه: تفاوت میان نسخه‌ها

به کار بردن عنوان '''وکیل''' برای عثمان بن سعید در دوره امام حسن عسکری و عنوان '''نائب''' برای او در دوره امام زمان توسط [[قطب الدین راوندی]] محدث، مفسر، متکلم، فقیه، فیلسوف و مورخ شیعه در [[قرن ششم هجری قمری|قرن ششم هجری]] شاهدی بر این نظریه است.<ref>قطب راوندی، خرائج و الجرائح، ج۳، ص۱۱۱۴.</ref>   

ابوطاهر [[محمد بن‌ علی‌ بن‌ بلال]] فقیه، متکلّم و محدّث شیعی، از اصحاب [[امام هادی(ع)]] و وکیل امام یازدهم بوده است. موقعیت علمی ابوطاهر تا حدی بوده که [[حسین بن روح نوبختى]] سفیر سوم امام زمان در برخی از مسائل کلامی به او رجوع می‎کرده و از شاگردان او به شمار می‎آمده است. علاوه بر او [[علی بن ابراهیم قمی]] نیز نزد وی شاگردی کرده است. او نیابت محمّد بن عثمان بن سعید را نپذیرفت و خود ادعای نیابت از امام کرد.<ref>محمد بن علی بن بلال، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.</ref><ref>شیخ طوسی، الغیبة، ص۲۴۸.</ref>

[[حسین‌ بن‌ منصور حلاج]] صوفی مشهور [[قرن سوم هجری قمری|قرن سوم]] و [[قرن چهارم هجری قمری|چهارم هجری]] است. برخی درگیری حلاج با خلافت عباسی و قتل او به فتوای فقیهان سنی حکایت از [[امامیه|امامی]] بودن یا دست کم تمایل او به شیعه دارد.<ref>محمد هانی ملازاده، دانشنامه جهان اسلام، ذیل مدخل «حلاج، حسین بن منصور»، ج۱۳، ص۸۴۲.</ref>او تلاش می‎کرد شیعیان را دور خود جمع کند و با پیوستن شماری از شیعیان متمایل به تصوف تا حدودی موفق شد<ref>محسن‌ بن على تنوخى، نشوار المحاضرة و اخبار المذاکرة، تحقیق: مصطفی حسین عبدالهادی، ج۱، ص۱۱۶ و ۱۱۷.</ref> اما علمای امامیه در قم و بغداد دعوت وی را به شدت رد کردند.<ref>محسن‌ بن على تنوخى، نشوار المحاضرة و اخبار المذاکرة، ج۱، ص۱۰۸.</ref>

ادعای حلاج بر وکالت و نیابت از امام زمان، موجب شد [[علی‌ بن حسین بن موسی بن بابویه|ابوالحسن علی‌ بن حسین بن بابویه]]، پدر [[شیخ صدوق]] و مرجع مردم [[قم]] در [[قرن چهارم هجری قمری|قرن چهارم هجری]] به هنگام اقامت حلاج در قم و فرستادن نامه برای اطاعت مردم قم از سوی حلاج، موجب شد این فقیه قمی نامه او را پاره و حلاج را به شدت طرد کند و در نهایت دستور داد او را از قم اخراج کنند.<ref>شیخ طوسی، الغیبة، ص۲۵۱.</ref>