سوره بروج: تفاوت میان نسخه‌ها

بروج جمع بُرج و به معنای قصرهاست.<ref>[http://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/image/13743/1/2 راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن، ذیل واژه برج.]</ref> این سوره را به این مناسبت بروج می‌نامند که با سوگند به آسمانی شروع می‌شود که دارای برج‌هاست: «وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْبُرُوجِ».<ref>دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۲، ص۱۲۶۲ـ۱۲۶۳.</ref>

سوره بروج ۲۲ آیه، ۱۰۹ کلمه و ۴۶۸ حرف دارد. این سوره از [[مفصلات|سوره‌های مُفَصلات]] (درای آیات متعدد و کوتاه) و از جمله سوره‌هایی است که با سوگند آغاز می‌شوند.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، ج۲، ص۱۲۶۲ـ۱۲۶۳.</ref>

این سوره با سوگند به آسمان و روز قیامت و تاکید بر وقوع آن به عنوان روز موعود آغاز می‌شود و با بیان سرگذشت [[اصحاب اخدود]] که [[مومن|مومنان]] را می‌آزردند و خود هلاک شدند و اشاره به سرنوشت سعادت‌آمیز مومنان و پاداش آنان در [[قیامت|روز جزا]]، ذکر [[صفات ذات و صفات فعل|صفات]] و افعال خداوند، شمه‌ای از داستان [[فرعون]] و [[ثمود]]، اشاره به [[علم خدا]] و احاطه علمی او به اعمال و حرکات و نیات انسان‌ها و با بیان عظمت [[قرآن]]، اصالت و اعتبار آن، پایان می‌پذیرد.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج ۲، ص ۱۲۶۳و۱۲۶۲.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در [[المیزان فی تفسیر القرآن|تفسیر المیزان]]، سوره بروج را حاوی انذار و بشارت دانسته؛ انذار به کسانی که مردان و زنان مسلمان را به جرم [[ایمان]] شکنجه می‌کنند و بشارت به مومنان و وعده نصرت و پیروزی آنها در برابر مشرکان.<ref>طباطبایی، المیزان، ترجمه، ج۲۰، ص۴۱۲و۴۱۳.</ref>

آیات چهارم تا هشتم سوره بروج درباره اصحاب اخدود سخن می‌گوید. «اخدود» به معناى گودال بزرگ یا خندق است.<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ قرآن، ذیل واژه «خد».</ref> منظور از این واژه در این سوره، گودال‌هایی است که مملو از آتش بود تا مؤمنان را در آنها بیندازند و بسوزانند.<ref>قمی، تفسیر قمی، ۱۳۶۷ش، ج۲، ص۴۱۴.</ref> درباره اینکه این ماجرا مربوط به چه زمان و چه قومى است، در میان مفسران و مورخان اختلاف وجود دارد. معروف ترین نظر آن است که این داستان مربوط به «ذو نواس» یهودی آخرین پادشاه «حمیر» در سرزمین [[یمن]] است. این پادشاه یهودی، مسیحیان [[نجران]] را به آیین یهودیت فرا خواند؛ اما آنان نپذیرفتند و ذونواس دستور داد گودال‌هایی پر از آتش آماده کنند و مؤمنان مسیحی را زنده زنده در آن بیندازند. عده‌ای را نیز با شمشیر کشتند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۲۶، ص۳۳۸.</ref> قرآن درباره این مؤمنان می‌گوید هيچ ايرادى بر آنان (مؤمنان) نداشتند جز اينكه به خداوند عزيز و حميد ايمان آورده بودند.<ref>آیه ۸.</ref>

آیه پایانی سوره بروج، [[قرآن]] را در لوح محفوظ می‌داند. این لوح صفحه‌ای است که تمام اتفاقات عالم، همراه با جزئیات کامل در آن ثبت است و به هیچ وجه قابل تغییر و دگرگونی نیست.<ref>رجوع کنید به: سبحانی، مع الشیعه الامامیه، ص۱۲۳.</ref> [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] در [[تفسیر قرآن|تفسیر]] این آیات می‌نویسد [[خدا|خداوند]] بیان می‌کند علت اینکه [[کفر|کفار]] موعظه نمی‌پذیرند، در واقع اصرارشان بر تکذیب قرآن نیست، بلکه این است که کفار، قرآن را از ناحیه خدا نمی‌دانند و حال آنکه چنین نیست، بلکه قرآن کتابی خواندنی و دارای معانی والا و در لوح محفوظ است؛ لوحی که از دستبرد باطل و [[شیطان|شیاطین]] محفوظ است.<ref>طباطبایی، المیزان، ترجمه، ج۲۰، ص۴۲۲.</ref>

در فضیلت این سوره از پیامبر اسلام (ص) نقل شده هر کس سوره بروج را قرائت کند ده برابر روزهای جمعه و روزهای عرفه ای که او درک کرده است به او پاداش داده می شود.<ref>طبرسی،مجمع البیان، ج۱۰، ص۳۱۰</ref> همچنین ایشان به قرائت این سوره در [[نماز|نمازهای]] مختلف روزانه سفارش کرده اند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۸۹، ص۳۲۱</ref>

از [[امام صادق (ع)]] هم آمده هر کس سوره بروج را در نمازهای واجب خود بخواند در [[محشر]] و موقف هایی که در پیش خواهد داشت همراه با پیامبران و رسولان و صالحان خواهد بود زیرا سوره بروج سوره پیامبران است.<ref>ابن بابویه، ثواب الاعمال، ص۱۲۲</ref>

در [[تفسیر]] [[البرهان فی تفسیر القرآن|برهان]] برای این سوره خواصی از جمله برطرف کننده ترس و سختی از انسان<ref> بحرانی، البرهان، ج۵،ص ۶۲۱</ref> و راحتی خواب و آسوده جدا کردن کودک از شیر مادر اگر برای او خوانده شود ذکر شده.<ref> بحرانی، البرهان، ج۵،ص ۶۲۱</ref>

* دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، به کوشش بهاءالدین خرمشاهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش.