محمدحسین غروی نائینی: تفاوت میان نسخه‌ها

|شاگردان          = [[ابوالقاسم خویی]]{{سخ}}[[محسن حکیم]]{{سخ}}[[سید محمد حسین طباطبائی]]{{سخ}}[[میرزا مهدی اصفهانی]] {{سخ}}[[ سید محمدهادی میلانی]]{{سخ}}[[محمدتقی بهجت]]{{سخ}}[[سید محمود حسینی شاهرودی|سید محمود شاهرودی]]{{سخ}}[[سید جمال الدین گلپایگانی]]

|تالیفات          = [[تنبیه الامه و تنزیه المله|تنبیه‌الامة و تنزیه‌الملة]] {{سخ}}[[فواید الاصول]]

'''محمد حسین غروی نایینی'''([[سال ۱۲۷۶ هجری قمری|۱۲۷۶]]-[[سال ۱۳۵۵ هجری قمری|۱۳۵۵]]ق/۱۲۴۰-[[سال ۱۳۱۵ هجری شمسی|۱۳۱۵]]ش)، از [[فقیه|فقیهان]] و [[اصول فقه|اصولیان]] [[شیعه]] قرن چهاردهم و از علمای طرفدار [[نهضت مشروطه]]. نائینی دانش‎آموخته حوزه‎های [[حوزه علمیه اصفهان|اصفهان]]، [[حوزه علمیه سامرا|سامرا]] و [[حوزه علمیه نجف|نجف]] بود و نزد [[جهانگیرخان قشقایی]]، [[میرزای شیرازی]]، [[آخوند خراسانی]] تلمذ کرد. وی پس از شیخ [[محمدتقی شیرازی]]، به همراه [[سید ابوالحسن اصفهانی]] عهده‎دار [[مرجعیت]] [[شیعه]] شد. شهرت علمی نایینی بیشتر به خاطر [[اصول فقه]] است. او از شارحان مکتب [[شیخ انصاری]] است و [[سید ابوالقاسم خویی]] مهمترین شاگردش بود.

همراهی با [[میرزای شیرازی]] در [[نهضت تنباکو]]، همکاری با آخوند خراسانی در نهضت مشروطه، و اعلام [[جهاد]] علیه [[انگلیس]] در [[عراق]] از جمله فعالیت‌های سیاسی میرزای نایینی است. او کتاب معروف [[تنبیه الامة و تنزیه الملة (کتاب)|تنبیه الامة و تنزیه الملة]] را در دفاع از مشروطه و نفی استبداد نوشت.

[[آقابزرگ تهرانی]]، او را «ورِع، پرهیزگار، صالح، بی‌اعتنا به زخارف دنیا و بی‌توجه به مقام و ریاست» معرفی کرده است.<ref>نقباءالبشر، ج۲، ص۵۹۳</ref> شاگردانش از تقوا و وارستگی، صفای باطن، خوش‌رویی و مهربانی، فروتنی و رهایی او از غرور و خودبینی، سخن گفته‌اند.<ref>ر.ک: مجله حوزه، ش۷۶ - ۷۷، ص۲۶ - ۸۷؛ شیخ جعفر الشیخ باقر آل‌محبوبه، ماضی النجف و حاضرها، ج۳،  ص۳۶۴</ref>در سامرا و نجف، با [[ملاحسینقلی شوندی همدانی|ملاحسین‌قلی همدانی]] و شاگردانش، هم‌چون [[سیداحمد کربلایی]] مأنوس بود. نائینی هر گاه از سامرا به نجف سفر می‌کرد، بر آخوند همدانی وارد می‌شد و در خانه او به دید و بازدید می‌پرداخت.<ref>مجله حوزه، ش۳۰، ص۴۰، مصاحبه با آیت‌اللَّه نجفی همدانی.آیت‌اللَّه نجفی همدانی از قول پدرشان، که شاگرد نائینی بوده، نقل کرده است</ref> سید احمد کربلایی، او را وصی و مسؤول کارهای خود، پس از وفات قرار داد.<ref>مجله حوزه، ش۳۰، ص۴۰، مصاحبه با آیت‌اللَّه نجفی همدانی</ref>

پس از وفات میرزا محمدتقی شیرازی و [[فتح‌الله غروی اصفهانی|شیخ‌الشریعه اصفهانی]]، میرزای نایینی هم زمان با [[سید ابوالحسن اصفهانی]] مرجعیت را بر عهده گرفت. مرجعیت در میان این دو منحصر بود.<ref>اعیان الشیعه، ج ۶، ص ۵۴؛سید جواد ورعی، پژوهشی در اندیشه سیاسی نایینی، ص ۱۹</ref> گفته می‌شد که [[مرجعیت]] نایینی در میان فضلای حوزه بیشتر از اصفهانی بود و مرجعیت اصفهانی در میان عامه مردم.<ref>موسوعة‌ النجف الاشرف، ج ۱۱، ص ۲۴۰؛ اعیان الشیعه، ج ۶، ص ۵۴</ref> پس از وفات نایینی، مرجعیت منحصره به سید ابوالحسن اصفهانی مختص شد.<ref>اعیان‌الشیعه، ج۶، ص۵۵</ref>

* [[محمد کاظم خراسانی|آخوند محمد کاظم خراسانی]]؛ نایینی در درس عمومی آخوند حاضر نمی‌شد؛ اما در مجلس خاص آخوند در خانه‌اش که برای حل مسائل مشکله بوده، شرکت می‌کرد.<ref>اعیان‌الشیعه، ج۶، ص۵۴</ref>

این سخن که وی شاگرد [[مرتضی انصاری|شیخ انصاری]] بوده، نادرست است؛ زیرا در زمان وفات شیخ انصاری در [[سال ۱۲۸۱ هجری قمری|۱۲۸۱ق]]، سن میرزای نایینی هفت سال بود.<ref>اعیان‌الشیعه، ج۶، ص۵۵</ref>

نائینی آثار و تألیفات فراوانی را از خود به جا نهاد، که برخی به قلم او و برخی دیگر تقریرات درس او است و به قلم شاگردانش به رشته تحریر در آمده است. به گزارش نویسنده [[اعیان الشیعة (کتاب)|اعیان الشیعه]] این آثار عبارت‌اند از:

* [[تنبیه الامة و تنزیه الملة (کتاب)|تنبیه الامة و تنزیه الملّة]] این کتاب را در دفاع از مشروطه نگاشت. آخوند خراسانی و عبدالله مازندرانی بر آن تقریظ نوشتند. پس از مدتی از وفات آخوند خراسانی، تا آنجا که می‌شد نسخه‌های کتاب را جمع کرد و از بین برد.<ref>اعیان‌الشیعه، ج۶، ص۵۵</ref>  

* حواشی علی‌[[العروة الوثقی (کتاب)|العروةالوثقی]]

کتاب «تنبیه الامة و تنزیه الملة» دربردارنده نگرش‌های سیاسی وی است. از مجموع مباحث نائینی در این کتاب می‌توان ارکان اندیشه فقهی-سیاسی را به‌دست آورد. نائینی با بهره‌گیری از آیات و روایات در صدد آن است که در مخالفت با نظام و آموزه استبدادی، به تأسیس نظام مشروطه دست یابد. «تنبیه الامه» به معنای آگاه کردن امت اسلام به ضروریات شریعت و «تنزیه الملة» به معنای منزه دانستن دین اسلام از بدعت استبداد است.