پرش به محتوا

السیرة النبویة (ابن هشام): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۰: خط ۳۰:
==جایگاه کتاب==
==جایگاه کتاب==
کتاب السیرة النبویة معروف به سیره ابن هشام؛ مشتمل بر اخبار تاریخی پیرامون [[سیره پیامبر (ص)]] است. سیره ابن هشام یکی از مهم‌ترین منابع و مراجع تاریخی [[مسلمانان]] در حوزه سیره‌پژوهی به شمار می‌رود و از اعتبار و شهرت زیادی میان عالمان برخوردار است.
کتاب السیرة النبویة معروف به سیره ابن هشام؛ مشتمل بر اخبار تاریخی پیرامون [[سیره پیامبر (ص)]] است. سیره ابن هشام یکی از مهم‌ترین منابع و مراجع تاریخی [[مسلمانان]] در حوزه سیره‌پژوهی به شمار می‌رود و از اعتبار و شهرت زیادی میان عالمان برخوردار است.
=== نسبت سیره ابن‌هشام به سیره ابن‌اسحاق===
=== نویسنده===
نویسنده سیره ابن هشام عبدالملک بن هشام بن ایوب حمیری المعافری مشهور به جمال الدین(متوفی ۲۱۳یا ۲۱۸ق)، محدّث، مورّخ، ادیب و نسب‌شناس، اهل سنت است. او در [[مصر]] به دنیا آمد و در [[بصره]] رشد نمود.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۹۲م، ج ۴، ص۱۶۶.</ref> وی از عالمان مورد وثوق نزد [[اهل سنت]] بوده است که اغلب رجال‌شناسان سنی مذهب او را ستوده‌اند.<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۱۱ق، ج ۱۵، ص۲۸۲.</ref> عمده شهرت ابن هشام، تالیف کتاب سیرة النبویه است تا جایی که [[ابن خلکان |ابن خلّکان]] در معرفی او، بر کتاب سیره تأکید کرده و او را با نگارش همین کتاب معرفی کرده است.<ref>ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج ۳، ص۱۷۷.</ref>
== نسبت سیره ابن‌هشام به سیره ابن‌اسحاق==
السیرة النبویة در واقع همان "سیره ابن اسحاق" است که ابن هشام به روایت زیاد بن عبد الملک بکّایی عامری کوفی (م [[سال ۱۸۳ هجری قمری|۱۸۳ق]]) نقل و آن را اصلاح، تهذیب و تلخیص کرده است.<ref>موسوعة التاریخ الاسلامی، شیخ محمدهادی یوسفی غروی، ۱۴۱۷ق، ج ۱، ص۲۰ _ ۲۱.</ref> محمد بن اسحاق مطلّبی ([[سال ۵۸ هجری قمری|۵۸]]– [[سال ۱۵۰ هجری قمری|۱۵۰ق]]) اولین کسی است که سیره و مغازی پیامبر اسلام(ص) را با روشی جدید و نظمی منطقی جمع‌آوری و تدوین نمود.
السیرة النبویة در واقع همان "سیره ابن اسحاق" است که ابن هشام به روایت زیاد بن عبد الملک بکّایی عامری کوفی (م [[سال ۱۸۳ هجری قمری|۱۸۳ق]]) نقل و آن را اصلاح، تهذیب و تلخیص کرده است.<ref>موسوعة التاریخ الاسلامی، شیخ محمدهادی یوسفی غروی، ۱۴۱۷ق، ج ۱، ص۲۰ _ ۲۱.</ref> محمد بن اسحاق مطلّبی ([[سال ۵۸ هجری قمری|۵۸]]– [[سال ۱۵۰ هجری قمری|۱۵۰ق]]) اولین کسی است که سیره و مغازی پیامبر اسلام(ص) را با روشی جدید و نظمی منطقی جمع‌آوری و تدوین نمود.


سیره ابن اسحاق مشتمل بر روایت‌های تاریخی از زمان حضرت آدم تا پایان زندگی پیامبر اسلام است؛<ref>جعفریان، منابع تاریخ اسلام، ۱۳۷۶ش، ص۵۶.</ref>وی اخبار و حوادث دوران [[مکه]] و [[مدینه]] و احوال پیامبر(ص) و بخشی از ماجراهای مربوط به عصر جاهلی را که در کتاب‌ها و مجموعه‌های پراکنده گوناگون یافته بود در سیره خود جمع‌آوری نموده و به منصور خلیفه عباسی تقدیم کرد.<ref>ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج ۴، ص۲۷۷. </ref>
سیره ابن اسحاق مشتمل بر روایت‌های تاریخی از زمان حضرت آدم تا پایان زندگی پیامبر اسلام است؛<ref>جعفریان، منابع تاریخ اسلام، ۱۳۷۶ش، ص۵۶.</ref>وی اخبار و حوادث دوران [[مکه]] و [[مدینه]] و احوال پیامبر(ص) و بخشی از ماجراهای مربوط به عصر جاهلی را که در کتاب‌ها و مجموعه‌های پراکنده گوناگون یافته بود در سیره خود جمع‌آوری نموده و به منصور خلیفه عباسی تقدیم کرد.<ref>ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج ۴، ص۲۷۷. </ref>
===تغییرات ابن هشام در سیره ابن اسحاق===
===تغییرات ابن هشام در سیره ابن اسحاق===
ابن هشام کتاب سیره ابن اسحاق را بازنویسی کرد به این معنا که هم بخش‌هایی از آن را حذف کرد هم مطالبی به آن افزود. و آن را مورد نقد و مقایسه با روایات متعارض قرار داد و حاصل آن کتابی شد که امروزه به سیره ابن هشام شهرت دارد.<ref>موسوعة التاریخ الاسلامی، شیخ محمدهادی یوسفی غروی، ۱۴۱۷ق، ج ۱، ص۲۰ _ ۲۱</ref> وی در ابتدای کتاب دلایل این حذف را آورده است.<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ۱۳۷۵ق، ج ۱، ص۴.</ref> پایان‌بخش کتاب سیره ابن هشام اشعاری از [[حسان بن ثابت]] در رثای پیامبر(ص) است که نخستین قصیده با این بیت شروع می‌شود: بطيبة رسم للرسول ومعهد * منير ، وقد تعفو الرسوم وتهمد <ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۴، ص۱۰۸۰.</ref>  
ابن هشام کتاب سیره ابن اسحاق را بازنویسی کرد به این معنا که هم بخش‌هایی از آن را حذف کرد هم مطالبی به آن افزود. و آن را مورد نقد و مقایسه با روایات متعارض قرار داد و حاصل آن کتابی شد که امروزه به سیره ابن هشام شهرت دارد.<ref>موسوعة التاریخ الاسلامی، شیخ محمدهادی یوسفی غروی، ۱۴۱۷ق، ج ۱، ص۲۰ _ ۲۱</ref> وی در ابتدای کتاب دلایل این حذف را آورده است.<ref>ابن هشام، السیره النبویه، ۱۳۷۵ق، ج ۱، ص۴.</ref> پایان‌بخش کتاب سیره ابن هشام اشعاری از [[حسان بن ثابت]] در رثای پیامبر(ص) است که نخستین قصیده با این بیت شروع می‌شود: بطيبة رسم للرسول ومعهد * منير ، وقد تعفو الرسوم وتهمد <ref>ابن هشام، السیرة النبویه، ج۴، ص۱۰۸۰.</ref>  
خط ۴۷: خط ۵۰:
برخی نیز این ادعا را رد کرده و به مواردی استناد کرده‌اند که ابن هشام از ابن اسحاق درباره امام علی(ع) نقل کرده<ref>رک: سیره ابن هشام، ج ۱، ص۲۴۵و۵۰۵.</ref>،و هم مواردی که خود ابن هشام مستقلاً در مناقب علی(ع) آورده است.<ref>رک: به سیره ابن هشام، ۱۳۷۵ق، ج ۱، ص۸۷ و ج ۲، ص۱۵۱ و ۵۱۹ – ۵۲۰.</ref>
برخی نیز این ادعا را رد کرده و به مواردی استناد کرده‌اند که ابن هشام از ابن اسحاق درباره امام علی(ع) نقل کرده<ref>رک: سیره ابن هشام، ج ۱، ص۲۴۵و۵۰۵.</ref>،و هم مواردی که خود ابن هشام مستقلاً در مناقب علی(ع) آورده است.<ref>رک: به سیره ابن هشام، ۱۳۷۵ق، ج ۱، ص۸۷ و ج ۲، ص۱۵۱ و ۵۱۹ – ۵۲۰.</ref>


== نویسنده==
عبدالملک بن هشام بن ایوب حمیری المعافری مشهور به جمال الدین(متوفی ۲۱۳یا ۲۱۸ق)، محدّث، مورّخ، ادیب و نسب‌شناس، در [[مصر]] به دنیا آمد و در [[بصره]] رشد نمود.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۹۲م، ج ۴، ص۱۶۶.</ref>
نسب ابن هشام را ذهلی، منسوب به ذهل بن معاویة، تیره‌ای از قبیله «کنده»، ذکر کرده‌اند و برخی نیز او را حمیری(منتسب به منطقه‌ای در [[یمن]]) می‌دانند.<ref>ذهبی، تاریخ الإسلام، ۱۴۱۱ق، ج ۱۵، ص۲۸۲.</ref>
وی از عالمان مورد وثوق نزد [[اهل سنت]] بوده است که اغلب رجال‌شناسان سنی مذهب او را ستوده‌اند.<ref>ذهبی، تاریخ الاسلام، ۱۴۱۱ق، ج ۱۵، ص۲۸۲.</ref>«القصائد الحمیریه» و «التیجان فی ملوک حمیر» از دیگر آثار اوست.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۹۲م، ج ۴، ص۱۶۶.</ref>


عمده شهرت ابن هشام، تالیف کتاب سیرة النبویه است تا جایی که [[ابن خلکان |ابن خلّکان]] در شرح حال وی می‌نویسد: «ابن هشام همان کسی است که سیرۀ رسول الله را از مغازی واقدی و سیره ابن اسحاق جمع‌آوری نموده و آنها را تهذیب و تلخیص کرده است و این همان سیره‌ای است که در دسترس مردم قرار دارد و به سیرۀ ابن هشام معروف است.»<ref>ابن خلکان، وفیات الاعیان، ج ۳، ص۱۷۷.</ref>
== شرح‌ها و ترجمه‎‌ها==
== شرح‌ها و ترجمه‎‌ها==
برای کتاب «سیره ابن هشام» شرح‌، تلخیص و ترجمه‌هایی نوشته شده است؛ که برخی از آن‌ها عبارتند از:
برای کتاب «سیره ابن هشام» شرح‌، تلخیص و ترجمه‌هایی نوشته شده است؛ که برخی از آن‌ها عبارتند از:
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۲۹۹

ویرایش