حافظ شیرازی: تفاوت میان نسخه‌ها

==شعر و فکر حافظ==

درباره شعر حافظ گفته‌اند که معانی دقیق عرفانی را در موجزترین عبارات،‌ در عین حال به روشن‌ترین و صحیح‌ترین وجه بیان کرده است. حافظ را انسانی آزاد می‌دانند که از اظهار تقدس بی‌زاری می‌جویید و برای انسان مقامی قدسی قائل بود.<ref>سبحانی، تاریخ ادبیات ایران، ۱۳۹۵ش، ص۳۲۱ش.</ref> غزل پیش از حافظ غالبا تک مضمونی بود اما در دیوان حافظ شامل درون‌مایه و مضمون‌های متعدد و متنوع است.<ref>خرمشاهی، «محتوا و صورت در غزل حافظ»، ص۷۱۹.</ref> در غزل حافظ،‌ اوج ترکیب متوازن عشق، اخلاق و عرفان دیده می‌شود.<ref>خرمشاهی، ذهن و زبان حافظ، ۱۳۹۰ش، ص۲۷۷.</ref> حافظ‌پژوهان درباره انس حافظ با قرآن گفته‌اند که او از فرط انس با قرآن، با همه گوشه کنارهای پیدا و پنهان قرآن علم حضوری داشته است.<ref>خرمشاهی، «محتوا و صورت در غزل حافظ»، ص۷۳۰.</ref> «به قرآنی که اندر سینه داری»، «لطایف حکمی با نکات قرآنی»،‌ «هرچه کردم همه از دولت قرآن کردم»، «فکرت مگر از غیرت قرآن و خدا نیست»، «دیو بگریزد از آن قوم که قرآن خوانند»،‌ «دام تزویر مکن چون دگران قرآن را»، «تا بود وردت دعا و درس قرآن غم مخور» برخی از ابیات حافظ است که به تصریح به قرآن اشاره دارد.<ref>خرمشاهی، ذهن و زبان حافظ، ۱۳۹۰ش، ص۱۹۱.</ref> حافظ را مظهر اعتدال روح و روح اعتدال اقوام ایرانی می‌دانند.<ref>خرمشاهی، ذهن و زبان حافظ، ۱۳۹۰ش، ص۱۱۸.</ref>

==منابع==

* پورنامداریان، تقی، «حافظ»، پنج شاعر بزرگ ایران (برگزیده مقالات دانشنامه زبان و ادب فارسی به سرپرستی اسماعیل سعادت، به کوشش مژگان گله‌داری، تهران، فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ۱۳۹۹ش.

* جمعی از نویسندگان، حافظ، در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۰ش.

*خرمشاهی، حافظ، طرح نو، ۱۳۷۸ش.

*خواندمیر، غیاث الدین، حبیب السیر، به کوشش محمد دبیر سیاقی، تهران، ۱۳۵۳ش.

* رحیمی، مصطفی، حافظ اندیشه، تهران، نشر نو، ۱۳۹۸ش.

* [https://www.isna.ir/news/fars-26700/%D8%B2%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D9%85-%D9%81%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D9%88-%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%85%DB%8C-%D8%A2%DB%8C%D8%AF، «زده‌ام فالی و فریاد رسی می‌آید»]، خبرگزاری ایسنا، تاریخ انتشار: ۶ مهر ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.