سوره‌های مکی و مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

[[مکه]] و [[مدینه]] دو مهبط [[وحی]] آیات الهی بودند. از این رو شناخت آیات نازل شده در این دو مکان از مهمترین دغدغه ها و اهتمامهای مسلمانان قرون نخستین بوده و طبعاً تا به زمان ما -تا پشت سرنهادن فرازها و فرودهایی- ادامه داشته است. این که آیات و سوره های مکی و مدنی کدامها هستند، چه معیارها و ملاکها سنجه هایی برای تمایز نهادن میان این دو دوره وجود دارد، ویژگیهای آیات مکی و مدنی کدامها هستند و طرق راهیابی به آیات مکی و مدنی، کدام طریق هستند؟ مهمترین موضوعات و مباحث «علم المکی و المدنی» [= شناخت مکی و مدنی] می باشند و تحصیل این مهم از شریفترین و پرفایده ترین علوم قرآنی است.<ref>التنبیه علی فضائل علوم القرآن، نیشابوری، به نقل از الاتقان، ج 8/1؛ به نقل فرزاد حاجی میرزایی، مدخل مکی و مدنی، در دانشنامه قرآن و ...، ج 2، ص 2145.</ref>

همگان گفته اند که تعداد سوره های مدنی 20 سوره، موارد اختلافی 12 سوره و بقیه سوره های مکی محسوب می شوند. سوره های مکی مورد پذیرش همه عبارتند از: [[سوره بقره|بقره]]، [[سوره مائده|مائده]]، [[سوره نور|نور]]، [[سوره فتح|فتح]]، [[سوره مجادله|مجادله]]، [[سوره جمعه|جمعه]]، [[سوره تحریم|تحریم]]، [[سوره آل عمران|آل عمران]]، [[سوره انفال|انفال]]، [[سوره احزاب|احزاب]]، [[سوره حجرات|حجرات]]، [[سوره حشر|حشر]]، [[سوره منافقون|منافقون]]، [[سوره نصر|نصر]]، [[سوره نساء|نساء]]، [[سوره توبه|توبه]]، [[سوره محمد|محمد]]، [[سوره حدید|حدید]]، [[سوره ممتحنه|ممتحنه]]، [[سوره طلاق|طلاق]]. سوره های مورد اختلاف عبارتند از: [[سوره فاتحه|فاتحه]]، [[سوره صف|صف]]، [[سوره رعد|رعد]]، [[سوره تغابن|تغابن]]، [[سوره رحمان|رحمان]]، [[سوره مطففین|مطففین]]، [[سوره قدر|قدر]]، [[سوره بینه|بینه]]، [[سوره زلزله|زلزله]]، [[سوره اخلاص|اخلاص]]، [[سوره فلق|فلق]]، [[سوره ناس|ناس]]. بر این اساس باقیمانده سوره های قرآنی که مکی محسوب می گردند تعداد 82 سوره می باشند.<ref>فرزاد حاجی میرزایی، مدخل مکی و مدنی، در دانشنامه قرآن و ...، ج 2، ص 2145.</ref>