پرش به محتوا

سوره‌های مکی و مدنی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Lohrasbi
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Lohrasbi
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸۱۳: خط ۸۱۳:
همگان گفته‌اند که تعداد سوره‌های مدنی ۲۰ سوره، موارد اختلافی ۱۲ سوره و بقیه سوره‌های مکی محسوب می‌شوند. سوره‌های مکی مورد پذیرش همه عبارتند از: [[سوره بقره|بقره]]، [[سوره مائده|مائده]]، [[سوره نور|نور]]، [[سوره فتح|فتح]]، [[سوره مجادله|مجادله]]، [[سوره جمعه|جمعه]]، [[سوره تحریم|تحریم]]، [[سوره آل عمران|آل عمران]]، [[سوره انفال|انفال]]، [[سوره احزاب|احزاب]]، [[سوره حجرات|حجرات]]، [[سوره حشر|حشر]]، [[سوره منافقون|منافقون]]، [[سوره نصر|نصر]]، [[سوره نساء|نساء]]، [[سوره توبه|توبه]]، [[سوره محمد|محمد]]، [[سوره حدید|حدید]]، [[سوره ممتحنه|ممتحنه]]، [[سوره طلاق|طلاق]]. سوره‌های مورد اختلاف عبارتند از: [[سوره فاتحه|فاتحه]]، [[سوره صف|صف]]، [[سوره رعد|رعد]]، [[سوره تغابن|تغابن]]، [[سوره رحمان|رحمان]]، [[سوره مطففین|مطففین]]، [[سوره قدر|قدر]]، [[سوره بینه|بینه]]، [[سوره زلزله|زلزله]]، [[سوره اخلاص|اخلاص]]، [[سوره فلق|فلق]]، [[سوره ناس|ناس]]. بر این اساس باقیمانده سوره‌های قرآنی که مکی محسوب می‌گردند تعداد ۸۲ سوره می‌باشند.<ref>فرزاد حاجی میرزایی، مدخل مکی و مدنی، در دانشنامه قرآن و...، ج۲، ص۲۱۴۵.</ref>
همگان گفته‌اند که تعداد سوره‌های مدنی ۲۰ سوره، موارد اختلافی ۱۲ سوره و بقیه سوره‌های مکی محسوب می‌شوند. سوره‌های مکی مورد پذیرش همه عبارتند از: [[سوره بقره|بقره]]، [[سوره مائده|مائده]]، [[سوره نور|نور]]، [[سوره فتح|فتح]]، [[سوره مجادله|مجادله]]، [[سوره جمعه|جمعه]]، [[سوره تحریم|تحریم]]، [[سوره آل عمران|آل عمران]]، [[سوره انفال|انفال]]، [[سوره احزاب|احزاب]]، [[سوره حجرات|حجرات]]، [[سوره حشر|حشر]]، [[سوره منافقون|منافقون]]، [[سوره نصر|نصر]]، [[سوره نساء|نساء]]، [[سوره توبه|توبه]]، [[سوره محمد|محمد]]، [[سوره حدید|حدید]]، [[سوره ممتحنه|ممتحنه]]، [[سوره طلاق|طلاق]]. سوره‌های مورد اختلاف عبارتند از: [[سوره فاتحه|فاتحه]]، [[سوره صف|صف]]، [[سوره رعد|رعد]]، [[سوره تغابن|تغابن]]، [[سوره رحمان|رحمان]]، [[سوره مطففین|مطففین]]، [[سوره قدر|قدر]]، [[سوره بینه|بینه]]، [[سوره زلزله|زلزله]]، [[سوره اخلاص|اخلاص]]، [[سوره فلق|فلق]]، [[سوره ناس|ناس]]. بر این اساس باقیمانده سوره‌های قرآنی که مکی محسوب می‌گردند تعداد ۸۲ سوره می‌باشند.<ref>فرزاد حاجی میرزایی، مدخل مکی و مدنی، در دانشنامه قرآن و...، ج۲، ص۲۱۴۵.</ref>


== معیارها و ملاکهای شناخت سوره های مکی و مدنی ==
== معیارها و ملاکهای شناخت سوره‌های مکی و مدنی ==
در این باره علما به سه دسته تقسیم می شوند:
 
# معیار زمانی: برخی گفته اند هرآنچه پیش از [[هجرت]] نازل شده مکی و هرآنچه پس از هجرت نازل شده مدنی محسوب می گردد.
در این باره علما به سه دسته تقسیم می‌شوند:
# معیار مکانی: برخی گفته اند هرآنچه در [[مکه]] نازل شده، مکی، و هرآنچه در [[مدینه]] نازل شده مدنی محسوب می گردد و هرآنچه در نواحی مجاور مکه نازل شده مکی و هرآنچه در نواحی مجاور مدینه نازل شده مدنی است.
# معیار زمانی: برخی گفته‌اند هرآنچه پیش از [[هجرت]] نازل شده مکی و هرآنچه پس از هجرت نازل شده مدنی محسوب می‌گردد.
# معیار مخاطب: برخی به «مخاطب [[وحی]]» توجه کرده و گفته اند هرآنچه که خطاب به اهل مکه نازل شده مکی، و هرآنچه که خطاب به اهل مدینه نازل شده مدنی است. ملاک تشخیص این خطاب این است که هرآنچه با خطاب «یا ایها الناس» نازل شده مکی و هرآنچه با خطاب «یا ایها الذین آمنوا» نازل شده مدنی است.
# معیار مکانی: برخی گفته‌اند هرآنچه در [[مکه]] نازل شده، مکی، و هرآنچه در [[مدینه]] نازل شده مدنی محسوب می‌گردد و هرآنچه در نواحی مجاور مکه نازل شده مکی و هرآنچه در نواحی مجاور مدینه نازل شده مدنی است.
چنانکه بیشتر قرآن پژوهان معاصر گفته اند، بهترین و ضابطه مندترین این تقسیمات سه گانه، تقسیم نوع نخست است.<ref>فرزاد حاجی میرزایی، مدخل مکی و مدنی، در دانشنامه قرآن و ...، ج 2، ص 2145.</ref>
# معیار مخاطب: برخی به «‌مخاطب [[وحی]]‌» توجه کرده و گفته‌اند هرآنچه که خطاب به اهل مکه نازل شده مکی، و هرآنچه که خطاب به اهل مدینه نازل شده مدنی است. ملاک تشخیص این خطاب این است که هرآنچه با خطاب «‌یا ایها الناس‌» نازل شده مکی و هرآنچه با خطاب «‌یا ایها الذین آمنوا‌» نازل شده مدنی است.
== شیوه ها و راههای رسیدن به شناخت مکی و مدنی ==
 
چنانکه بیشتر قرآن پژوهان معاصر گفته‌اند، بهترین و ضابطه‌مندترین این تقسیمات سه گانه، تقسیم نوع نخست است.<ref>فرزاد حاجی میرزایی، مدخل مکی و مدنی، در دانشنامه قرآن و...، ج۲، ص۲۱۴۵.</ref>
 
== شیوه‌ها و راههای رسیدن به شناخت مکی و مدنی ==
 
# مهمترین راه شناخت، این آیات، سنت روایی [[پیامبر(ص)]]، [[ائمه اطهار]](ع) و [[صحابه]] است. در این رابطه شناخت [[حدیث|احادیث]] و روایات معتبر مطابق با علم [[درایة الحدیث]]، بسیار مهم و ضروری است.
# مهمترین راه شناخت، این آیات، سنت روایی [[پیامبر(ص)]]، [[ائمه اطهار]](ع) و [[صحابه]] است. در این رابطه شناخت [[حدیث|احادیث]] و روایات معتبر مطابق با علم [[درایة الحدیث]]، بسیار مهم و ضروری است.
# از آنجا که روش نخست [نقلی-روایی] بسنده نکرده است، پژوهشگران متوسل به روش قیاسی-اجتهادی [= اجتهادی-عقلی] شده اند. پژوهشگر در این رابطه بایستی به بررسی ویژگیهای آیات مکی و مدنی مورد پذیرش همه بپردازد، سپس در مورد آیات مورد اختلاف اجتهاد نماید و به قیاس آیات مذکور، آیات مورد اختلاف را نیز مکی یا مدنی بداند.<ref>فرزاد حاجی میرزایی، مدخل مکی و مدنی، در دانشنامه قرآن و ...، ج 2، ص 2145-2146.</ref>
# از آنجا که روش نخست [نقلی-روایی] بسنده نکرده است، پژوهشگران متوسل به روش قیاسی-اجتهادی [= اجتهادی-عقلی] شده‌اند. پژوهشگر در این رابطه بایستی به بررسی ویژگیهای آیات مکی و مدنی مورد پذیرش همه بپردازد، سپس در مورد آیات مورد اختلاف اجتهاد نماید و به قیاس آیات مذکور، آیات مورد اختلاف را نیز مکی یا مدنی بداند.<ref>فرزاد حاجی میرزایی، مدخل مکی و مدنی، در دانشنامه قرآن و...، ج۲، ص۲۱۴۵-۲۱۴۶.</ref>


== ضوابط نامگذاری مکی و مدنی ==
== ضوابط نامگذاری مکی و مدنی ==
پاره ای از سوره های قرآنی تمامی آیات آن مکی (مطابق معیار نخست از معیارهای سه گانه) و پاره ای از آنها تمامی آیاتشان مدنی هستند. اما در مواردی آغاز سوره در مکه و پایان یا اواسط آن در مدینه نازل شده، در این حالت تعداد غالب آیات در نظر گرفته می شود. البته برخی از پژوهشگران در این رابطه به آغاز سوره ها نظر داشته و بر این اساس به نامگذاری سوره های مکی و مدنی پرداخته اند.<ref> فرزاد حاجی میرزایی، مدخل مکی و مدنی، در دانشنامه قرآن و ...، ج 2، ص 2146.</ref>
 
پاره‌ای از سوره‌های قرآنی تمامی آیات آن مکی (مطابق معیار نخست از معیارهای سه گانه) و پاره‌ای از آنها تمامی آیاتشان مدنی هستند. اما در مواردی آغاز سوره در مکه و پایان یا اواسط آن در مدینه نازل شده، در این حالت تعداد غالب آیات در نظر گرفته می‌شود. البته برخی از پژوهشگران در این رابطه به آغاز سوره‌ها نظر داشته و بر این اساس به نامگذاری سوره‌های مکی و مدنی پرداخته‌اند.<ref> فرزاد حاجی میرزایی، مدخل مکی و مدنی، در دانشنامه قرآن و...، ج۲، ص۲۱۴۶.</ref>


== ویژگیهای سوره های مکی و مدنی ==
== ویژگیهای سوره های مکی و مدنی ==
کاربر ناشناس