سوره اخلاص: تفاوت میان نسخه‌ها

این [[سوره]] به سوره '''اخلاص''' و '''توحید''' مشهور است.<ref>دائرة المعارف قرآن کریم، ج۲، ص۳۵۵ـ۳۵۶.</ref> درباره دلیل این نامگذاری گفته شده از آنجا که [[خدا|خداوند]] را به یگانگی وصف می‌کند، [[توحید]] نام گرفته<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۴ش، ج۲۰، ص۳۸۷.</ref> و به این دلیل که توجه به محتوای آن، انسان را از [[شرک]] خالص می‌کند و به دنبال آن انسان از آتش [[جهنم|دوزخ]] خلاصی می‌یابد، آن را اخلاص نامیده‌اند.<ref>طبرسی، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۴۷۹.</ref> همچنین در روایات و منابع قدیمی آن را به مناسبت آیه اول، سوره «قل هو الله احد» خوانده‌اند.<ref>دائرة المعارف قرآن کریم، ج۲، ص۳۵۵ـ۳۵۶.</ref> برای سوره اخلاص نام‌های بسیار دیگری بیان شده است، از جمله صمد، نجات، معرفت، اساس، تجرید، تفرید، برائت و مُقَشْقِشَه.<ref>دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۷۰و۱۲۷۱</ref>{{یادداشت|درباره وجه تسمیه این نام‌ها آمده است: '''صمد''': که در دومین آیه این سوره آمده و دربردارنده معانی بسیار است از جمله: کسی که نیاز به او می‌آورند و برتر از او کسی نیست. '''نجات''': زیرا عقیده راسخ به مضامین این سوره، انسان را از آتش [[جهنم]] نجات می‌بخشد. '''معرفت''': به این مناسبت که این سوره در معرفت و شناخت خدا و صفات او نازل شده است. '''اساس''': زیرا این سوره از اساس و پایه [[اسلام]] یعنی توحید و [[صفات خدا]] سخن می‌گوید. '''تجرید''': به معنای مجرد و تنها ساختن است و این سوره خدا را از عیوب، ترکیب و آثار مادیت، تبرئه و تجرید می‌کند. '''تفرید''': که منظور از آن، فرد و واحد دانستن خداست. '''برائت''': چون  در مسأله خداشناسی، عقاید انسان را از تمام اوهام، انحرافات و اشتباهات پاک و مبرّا می‌سازد. '''مُقَشقِشه''': از نام‌های سوره [[سوره کافرون|کافرون]] هم است و به معنی پاک کننده و دورنگهدارنده از نفاق، شرک و آلودگی است. (دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ج۲، ص۱۲۶۹و۱۲۷۱)}}

[[فضل بن حسن طبرسی|شیخ طبرسی]] سوره اخلاص را از [[سوره‌های مکی]] می‌داند و می‌نویسد همچنین گفته شده [[سوره‌های مدنی|مدنی]] است.<ref>طبرسی، تفسیر مجمع البیان، جلد۱۰، ص۴۷۹.</ref> سیوطی از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] نیز بر این باور است که سوره اخلاص دو بار نازل شده است: یک بار در [[مکه]] و یک بار در [[مدینه]]؛<ref>سیوطی، الإتقان فی علوم القرآن، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۴۰.</ref> اما [[سید محمد حسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] می‌نویسد بنابر وقایعی که درباره [[اسباب نزول|سبب نزول]] سوره اخلاص ذکر شده، به نظر می‌رسد مکی بودن آن صحیح‌تر باشد.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۴ش،‌‌ ج۲۰، ص۳۸۷.</ref> سوره اخلاص در [[ترتیب نزول]] بیست و دومین سوره‌ای است که بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] [[نزول قرآن|نازل]] شده است. این سوره در [[چینش کنونی قرآن|چینش کنونی]] [[مصحف|مُصحَف]]، صد و دوزادهمین سوره است<ref>معرفت، آموزش علوم قرآن، ۱۳۷۱ش، ج۲، ص۱۶۶.</ref> و در [[جزء (قرآن)|جزء]] سی‌ام [[قرآن]] جای دارد.

درباره [[شان نزول]] سوره اخلاص از [[امام صادق(ع)]] نقل شده است گروهی از یهودیان از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم|پیامبر(ص)]] تقاضا کردند خداوند را برای آنان توصیف کند. پیامبر(ص) سه روز سکوت کرد و پاسخی نگفت، تا اینکه سوره اخلاص نازل شد و سپس پاسخ آنان را بیان کرد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج ۲۷، ص۴۲۸.</ref> گفته شده این پرسش، درخواستِ جمعی از مشرکان مکه<ref>ابو‌الفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ج ۲۰، ص۴۶۵.</ref> یا درخواست اهل کتاب مدینه<ref>سیوطی، الإتقان فی علوم القرآن، ۱۳۷۶ش، ج۱، ص۱۴۰.</ref> یا افرادی دیگر بوده است.<ref>سیوطی، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، ج ۶، ص۴۱۱-۴۱۰.</ref>