بنی‌اسد: تفاوت میان نسخه‌ها

'''بنی اسد'''تیره‌ای از عرب عدنانی است موسوم به بنی اسد بن خزیمه. این تیره با این که در مقایسه با دیگر قبایل بزرگ، در تاریخ سده‌های نخستین هجری، ویژگی برجسته و نقشی چشم‌گیر نداشته است، یکی از تیره‌های مهم مُضَری، از اعراب شمال [[عربستان]]، به شمار می‌رود.

 

 

شهرت بنی اسد در روزگار معاصر بیشتر به [[تشیع]] آنان است. دو تن از مشهورترین اصحاب [[امام حسین (ع)]] در [[واقعه عاشورا]]، از بنی اسد بودند؛ [[مسلم بن عوسجه اسدی]] و [[حبیب بن مظاهر اسدی]].  گروهی دیگر از ایشان که احتمالاً اهل شهر کوفه بودند و در آبادی‌های اطراف شهر سکنا داشتند، پیکر شهدای [[اهل بیت (ع)]] را دفن کردند.  این موضوع چندان شهرت یافته است که در نمایش سنتی تعزیه، نمایش ویژه‌ای به تدفین شهدا به دست افراد بنی اسد اختصاص دارد.

تیره‌ای از عرب عدنانی، موسوم به بنی اسد بن خزیمه‍. این تیره با اینکه در مقایسه با دیگر قبایل بزرگ، در تاریخ سده‌های نخستین هجری، ویژگی برجسته و نقشی چشم گیر نداشته است، یکی از تیره‌های مهم مُضَری، از اعراب شمال [[عربستان]]، به شمار می‌رود. زنجیرۀ نسب بنی اسد، پس از خزیمه، از مُدرکة بن الیاس به معدّ بن نزار می‌رسد.<ref>کلبی، جمهرة...، ۱۹-۲۱، ۱۶۸-۱۶۹.</ref> چند تیرۀ مشهور دیگر عرب نیز عنوان بنی اسد داشتند که جدا از بنی اسد بن خزیمه هستند<ref>نکـ: سمعانی، ج۱، ص۲۱۴.</ref>، بنی اسد به چندین شاخه و عشیرۀ دیگر تقسیم شده‌اند که از مهم‌ترین آنها می‌توان به بنی صیدا، بنی فَقعَس، بنی نَضر بن قُعَین، بنی زَنیه، بنی غاضره و بنی نعامه اشاره کرد.<ref>ابن قتیبه، المعارف، ص۶۵؛ نیز نکـ: ابن درید، الاشتقاق، ص۱۸۰.</ref>

در آغاز ظهور اسلام، کسانی از این قبیله، به ویژه آنها ساکن شهر مکه بودند، در میان مسلمانان اولیه دیده می‌شدند؛ مانند قیس بن عبدالله اسدی از مهاجران به [[حبشه]] بود.<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، ج۴، ص۶؛ ابن اثیر، اسد الغابه، ج۴، ص۲۲۱.</ref> در میان اصحاب مشهور حضرت [[پیامبر(ص) |رسول(ص)]] نیز کسانی از این قبیله مانند عبدالله بن جحش و عکاشة بن محصن را می‌توان نام برد.<ref>ابن قدامه، التبیین فی انساب القریش، ص۵۰۶.</ref> و باید گفت که ازدواج پیامبر(ص) با زینب دختر جحش، در حدود سال۵ق موجب تفاخر بنی اسد بوده است.<ref>ابن حبیب، المحبر، ص۸۶؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج۸، ص۱۰۱.</ref>

بنا به نقل طبری از سیف بن عمر، بنی اسد رد فتوحات [[عراق]] و به ویژه [[قادسیه]]، از خود رشادت هایی نشان دادند.<ref>طبری، تاریخ، ج۳، صص۴۸۶، ۵۳۴-۵۳۹؛ نیز نکـ: کلبی، جمهرة، ص۱۷۶.</ref> و در ناحیۀ عراق و به ویژه اطراف [[کوفه]] و [[بصره]] ساکن شدند و گروه هایی از ایشان نیز به سوی شام هجرت کردند.<ref>ابن عدیم، بغیة الطلب، ج۱، ص۵۳۴.</ref> پس از بنای کوفه، بنی اسد یکی از نخستین قبایلی بود که در یکی از «‌[[اسباع]]‌» آن شهر همراه غطفان و چند قبیلۀ دیگر سکنا گزید<ref>طبری، تاریخ، ج۴، صص۴۵، ۴۸؛ نیز نکـ: نصر، وقعة صفین، ص۱۱۷.</ref> [[امام علی(ع)]] پس از [[جنگ جمل]] – که بنی اسد هم در آن به طرفداری از امام جنگیده بود-<ref>شیخ مفید، الجمل، ص۳۲۱</ref> آنها را در سُبعی گنجانید که شامل قبایل بزرگ‌تر مضری، یعنی قریش و کنانه می‌شد.<ref>طبری، تاریخ، ج۴، ص۵۰۰.</ref>

در حدود سدۀ۳ق، گروه بزرگی از قبیلۀ بنی اسد در شهر [[حلب]] و اطراف آن ساکن شدند.<ref>نکـ: ابن عدیم، بغیة الطلب، ج۱، ص۵۳۴.</ref> اما منطقه [[بین النهرین]] همچنان زیستگاه اصلی آنان بود، هرچند به عشیره‌های دیگری تقسیم شدند و برخی به [[ایران]] نیز آمدند. مهم‌ترین [[عشیره|عشیرۀ]] بنی اسد که بیش از یک قرن در نقاطی از [[خوزستان]] و جنوب عراق، امارت موروثی یافتند، [[مزیدیان]] هستند. بنی مزید در حکومت [[آل بویه]] بر دیگر عشیره‌های بنی اسد قدرت یافتند و به خصوص پیوند ایشان با کردان منطقه بر قدرتشان افزود، چنان که در [[حلّه]] و نواحی اطراف تا [[اهواز]] و [[حویزه|هویزه]] امارتی بنیان نهادند و بعدها نیز در حوادث مربوط به روابط میان [[برکیارق]] و سلطان محمد، فرزندان ملک شاه، نقشی بسزا ایفا کردند.<ref>نکـ: کرکوش، تاریخ الحله، صص۱۳-۲۰.</ref> در روزگار معاصر، بنی اسد در عراق، مجموعه‌ای از عشایر را تشکیل می‌دهند که به آنها «‌<ref>اهل الجزائر</ref>‌» هم گفته می‌شود. آنها غالباً در جنوب نهر [[فرات]] و اطراف [[کربلاء]] سکنا دارند.<ref>طاهر، العشائر العراقیة، صص۱۰۰-۱۰۱؛ برای نقش ایشان در حوادث معاصر، نکـ: بستانی، دائرة المعارف، ج۳، صص۴۷۳-۴۷۴.</ref>

دو تن از مشهورترین اصحاب امام حسین(ع) در [[واقعه کربلا|واقعۀ عاشورا]]، از بنی اسد بودند؛ مسلم بن عوسجۀ اسدی<ref>ابی مخنف، مقتل الحسین(ع)، پاورقی ص۱۳۶؛ زرکلی، الاعلام، ج۷، ص۲۲۲.</ref> و حبیب بن مظاهر اسدی.<ref>علامه حلی، خلاصه الاقوال فی معرة الرجال، ص۱۳۲.</ref>

پاره‌ای از روایات مربوط به [[واقعه کربلا|واقعۀ کربلاء]]، حکایت از شرکت چند تن از افراد بنی اسد در لشکر کوفه دارد<ref>بلاذری، ج۳، ص۲۰۵. طبری، تاریخ، ج۵، صص۴۴۸، ۴۶۸؛ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۹۱.</ref>، اما گروهی دیگر از ایشان که احتمالاً اهل شهر کوفه بودند و در آبادی‌های اطراف شهر سکنا داشتند، پیکر شهدای [[واقعه کربلا|اهل بیت(ع)]] را دفن کردند.<ref>بلاذری، فتوح البلدان، ج۳، ص۲۰۵؛ طبری، تاریخ، ج۵، ص۴۵۵؛ شیخ مفید، الارشاد، ج۲، ص۱۱۴؛ ابن اثیر، الکامل، ج۴، ص۸۰.</ref> این موضوع چندان شهرت یافته است که در نمایش سنتی [[واقعه کربلا|تعزیه]]، نمایش ویژه‌ای به تدفین شهدا به دست افراد بنی اسد اختصاص دارد.<ref>همایونی، تعزیه و نمایش در ایران، ص۱۰۰؛ شهریاری، کتاب نمایش، ج۱، صص۱۱۸، ۲۶۸-۲۶۹.</ref> همچنین گروهی از راویان و اصحاب ائمه(ع) از بنی اسد یا موالی ایشان بوده‌اند.<ref>مثلا نکـ: نجاشی، رجال، صص۱۴، ۲۰، ۲۲، ۲۷، ۱۲۷.</ref> از مشهورترین دانشمندان شیعی از این قبیله، می‌توان به [[نجاشی|ابوالعباس نجاشی اسدی کوفی]]، رجال شناس بزرگ سدۀ پنجم هجری، اشاره کرد.

از بنی اسد بن خزیمه شاعران بزرگی نیز برخاستند. مشهورترین ایشان [[کمیت بن زیاد اسدی]]، شاعر بزرگ شیعی است.<ref>ذهبی، سیر اعلام النبلاء، ج۵، ص۳۸۸.</ref> از دیگر شاعران ایشان، می‌توان به بشر ابن ابی حازم اشاره کرد که هم دوران جاهلیت و هم اسلام را درک کرد<ref>ابن قتیبه، الشعر و الشعراء، صص۱۴۵-۱۴۷.</ref>، ایمن بن خریم، ابن زبیر، اقیشر از دیگر شاعران مشهور این قبیله‌اند.