بکتاشیه: تفاوت میان نسخه‌ها
←اصلاح لینک‌ها
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
اندکی پس از درگذشت بالیم سلطان، به تدریج عقاید شیعی افراطی در میان بکتاشیه پذیرفته شد و این طریقه هر چه بیشتر با اعتقاداد [[اهل سنت و جماعت|اهل تسنن]] رایج در محیط پیرامون خود فاصله گرفت. و نیز در حدود همین زمان بکتاشیان با آموزه‌های [[حروفیه]] که ظاهرا توسط علی الاعلی (۸۸۲ق/۱۴۷۷م) از شاگردان [[فضل الله حروفی]] (د۷۹۶ق/۱۳۹۴م) به آناتولی وارد شده بود، آشنایی یافتند. | اندکی پس از درگذشت بالیم سلطان، به تدریج عقاید شیعی افراطی در میان بکتاشیه پذیرفته شد و این طریقه هر چه بیشتر با اعتقاداد [[اهل سنت و جماعت|اهل تسنن]] رایج در محیط پیرامون خود فاصله گرفت. و نیز در حدود همین زمان بکتاشیان با آموزه‌های [[حروفیه]] که ظاهرا توسط علی الاعلی (۸۸۲ق/۱۴۷۷م) از شاگردان [[فضل الله حروفی]] (د۷۹۶ق/۱۳۹۴م) به آناتولی وارد شده بود، آشنایی یافتند. | ||
===ارتباط با قزلباش‌ها=== | ===ارتباط با قزلباش‌ها=== | ||
از جمله موضوعات مهم در تحولات بعدی این طریقه، ارتباط آن با [[قزلباش‌ها]] و [[ینی چری|ینی چریان]] است، در طول [[قرن دهم]] هجری /۱۶ م. | از جمله موضوعات مهم در تحولات بعدی این طریقه، ارتباط آن با [[قزلباش (ابهام‌زدایی)|قزلباش‌ها]] و [[ینی چری|ینی چریان]] است، در طول [[قرن دهم]] هجری /۱۶ م. قزلباش‌ها که [[شیعه]] و طرفدار [[صفویان|دولت صفوی]] بودند به تدریج در میان بکتاشیان جای گرفتند و با آن درآمیختند. در این دوره، طریقه بکتاشیه ظاهرا به تشویق [[امپراتوری عثمانی|دولت عثمانی]] نقش واسطه‌ای میان حکومت و طوایف قزلباش که با قیام‌های خود، حکومت را دچار مشکل ساخته بودند ایفا می‌کرد. چون دولت عثمانی با نظارت بر بکتاشیان می‌توانست قزلباش‌ها را نیز زیر نظر داشته باشد و از قیام‌های پی در پی آنان جلوگیری کند. جذب قزلباش‌ها در طریقه بکتاشیه، خود از جمله عوامل موثر در پذیرش عقاید شیعی در این طریقه بوده است.<ref>اینالجیک، ص۱۹۵؛ تریمینگام، ص۸۳ـ۸۲؛ ایرانیکا، IV/۱۲۰.</ref> | ||
===ارتباط با ینی چریان=== | ===ارتباط با ینی چریان=== | ||
بکتاشیه از سوی دیگر پیوندی محکم با [[ینی چری|ینی چریان]] داشت. ینی چریان سپاه برگزیده در فتوحات نظامی عثمانی‌ها بودند. پیوند میان بکتاشیه و سپاه ینی چری از جمله عوامل بسیار مهم در بقای این طریقه در محیط متعصب سنی مذهب بود.<ref>EI۲، ایرانیکا، IV/۱۲۰.</ref> اما همین ارتباط با ینی چری‌ها موجب کاهش فعالیت بکتاشیان گردید زیرا [[سلطان محمود دوم]] که از شورش‌های ینی چریان به تنگ آمده بود در سال ۱۲۴۱ق/۱۸۲۶م این سپاه را منحل و برخی از بکتاشیان را اعدام کرد و بسیاری را به نقاط سنی نشین که علمای دینی در آنجا نفوذ بسیاری داشتند تبعید کرد، و از آن پس این طریقه را هرچه بیشتر در تنگنا قرار داد.<ref>تریمینگام، ص۱۲۵، ۸۱؛ حکمت، ج۳، ص۵۱۷؛ EI۲؛ اصفهانیان، ۲۲ـ۲۱.</ref> | بکتاشیه از سوی دیگر پیوندی محکم با [[ینی چری|ینی چریان]] داشت. ینی چریان سپاه برگزیده در فتوحات نظامی عثمانی‌ها بودند. پیوند میان بکتاشیه و سپاه ینی چری از جمله عوامل بسیار مهم در بقای این طریقه در محیط متعصب سنی مذهب بود.<ref>EI۲، ایرانیکا، IV/۱۲۰.</ref> اما همین ارتباط با ینی چری‌ها موجب کاهش فعالیت بکتاشیان گردید زیرا [[سلطان محمود دوم]] که از شورش‌های ینی چریان به تنگ آمده بود در سال ۱۲۴۱ق/۱۸۲۶م این سپاه را منحل و برخی از بکتاشیان را اعدام کرد و بسیاری را به نقاط سنی نشین که علمای دینی در آنجا نفوذ بسیاری داشتند تبعید کرد، و از آن پس این طریقه را هرچه بیشتر در تنگنا قرار داد.<ref>تریمینگام، ص۱۲۵، ۸۱؛ حکمت، ج۳، ص۵۱۷؛ EI۲؛ اصفهانیان، ۲۲ـ۲۱.</ref> | ||