میمونه دختر حارث بن حزن: تفاوت میان نسخه‌ها

نسب کامل او را «میمونة بنت حارث بن حزن بن بُجَیر بن الهَزم بن رُوَیبَة بن عبدالله بن هلال بن عامر بن صعصعه» دانسته‌اند و مادرش را نیز هند دختر عوف بن زهیر یا خوله بنت عمرو بن کعب معرفی کرده‌اند.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۴؛ الطبقات الکبری، ج۸، ص۱۰۴</ref> ابن حجر عسقلانی گفته است نام او «بَرّة» بود و پیامبر پس از ازدواج، نام او را به میمونه تغییر داد.<ref>ابن حجر عسقلانی، الإصابة، ج۸، ص۴۸</ref>

یکی از خواهران او به نام ام‌الفضل، همسر [[عباس بن عبدالمطلب|عباس]] عموی [[پیامبر(ص)]]<ref>تاریخ طبری، ج۱۱، ص۶۲۳ و انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۶</ref> و خواهر دیگر او، مادر [[خالد بن ولید]] است. همچنین [[ام المؤمنین]] [[زینب بنت خزیمه]]<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۹۰۸ و انساب الاشراف، ج۱، ص۴۲۹ </ref> و نیز [[اسماء بنت عمیس]]، همسر [[جعفر بن ابی طالب]] و سلامه(سلمی) بنت عمیس، همسر [[حمزه بن عبدالمطلب]] خواهران مادری او هستند.<ref>مروج الذهب، ج۲، ص۳۰۰.</ref> بر این اساس، او خاله خالد بن ولید و ابن عباس است.

رسول خدا(ص) در حدیثی، از میمونه، ام الفضل و اسماء بنت عمیس به عنوان «اخوات مؤمنات» نام برده است.<ref>الطبقات الکبری، ج۸، ص۱۰۹ و الاستیعاب، ج۴، ص۱۹۰۹.</ref>

درباره نام شوهران سابق او اختلاف است؛ اما مشهور این است که او قبل از اسلام به همسری مسعود بن عمرو بن عمیر ثقفی درآمد؛ اما پس از چندی از او جدا شد و با ابورهم بن عبدالعزی ازدواج کرد و تا زمان مرگ ابورهم با او همراه بود.<ref>تاریخ طبری، ج۱۱، ص۶۱۱ و طبقات الکبری، ج۸، ص۱۰۴</ref>

در [[سال ۷ هجری]] هنگامی که پیامبر(ص) به همراه سایر مسلمانان برای انجام [[عمرة القضا]] راهی مکه شدند،<ref>تاریخ طبری، ج۳، ص۲۵ </ref> میمونه از بزرگی و هیبت مسلمانان در شگفت شد و به رسول خدا علاقه پیدا کرد.<ref>عایشه بنت الشاطی؛ نساء النبی، ص۲۳۱ – ۲۳۲.</ref> او این موضوع را با خواهرش ام الفضل، همسر [[عباس بن عبدالمطلب]] در میان گذاشت و عباس نیز این مسأله را به اطلاع پیامبر رساند. پیامبر، [[جعفر بن ابی طالب]] را جهت خواستگاری به سوی او فرستاد.<ref>انساب الاشراف، ج۱، ص۴۴۶ </ref> نقل شده هنگامی که خبر خواستگاری رسول خدا(ص) به او رسید، سوار بر شترش بود. در این هنگام از سر شادمانی فریاد برآورد: ''«<big>شتر و کسی که سوار آن است، از آنِ خدا و رسولش باد.</big>»''<ref>ابن هشام؛ السیرة النبویه، ج۲، ص۶۴۶.</ref> از این رو آیه ۵۰ [[سوره احزاب]] در مورد او نازل شد:

میمونه اختیار ازدواج خود را به [[عباس بن عبدالمطلب|عباس]] عموی پیامبر(ص) سپرد. او نیز پس از انجام عمره القضا در منطقه سرف در ده میلی مکه میمونه را به همسری پیامبر درآورد<ref>الطبقات ‏الكبرى/ترجمه،ج‏۸،ص۱۳۵</ref> و چهارصد درهم<ref>سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، ج۲، ص۶۴۶ </ref> و به نقلی پانصد درهم<ref>تاریخ طبری، ج۱۱، ص۶۱۱.</ref> را مهریه‌اش قرار داد. گفته شده او خود را به پیامبر هبه کرد و مهریه‌ای از ایشان طلب نکرد.<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۶۴۶ و تاریخ طبری، ج۱۱، ص۶۱۱ </ref>

پیامبر پس از ازدواج با میمونه، تصمیم گرفت به مناسبت این عروسی، مهمانی ترتیب دهد و بزرگان و خویشان میمونه را به این مهمانی دعوت کند؛ ولی [[قریش]] این دعوت را نپذیرفتند و متذکر شدند که مهلت سه روزه پیامبر برای اقامت در مکه پایان یافته است، از این رو خواستار خروج وی و سایر مسلمانان از مکه شدند.<ref> دلائل النبوه، ج۴، ص۳۳۰.</ref> پیامبر(ص) از مکه خارج شد و به غلام آزاد شده خود [[ابورافع]] دستور داد تا میمونه را نزد او آورد.<ref>طبقات الکبری، ج۲، ص۹۳.</ref> بدین ترتیب مراسم عروسی در خارج از مکه در منطقه‌ای به نام «سَرَف» در بین راه مکه و مدینه انجام شد<ref> السیرة النبویه، ج۲، ص۶۴۶ و تاریخ طبری، ج۱۱، ص۶۱۱.</ref> و سپس میمونه به همراه رسول خدا به سوی مدینه رهسپار شد.

درباره زمان ازدواج پیامبر(ص) با میمونه اختلاف نظر وجود دارد، برخی این ازدواج را در زمانی دانسته‌اند که پیامبر برای عمرة القضا احرام بسته بود اما گزارش‌های بسیاری نیز هست که بر اساس آن، رسول خدا(ص) ميمونه را در [[ماه شوال]] سال عمره قضاء پيش از آنكه براى عمره احرام ببندد براى خود عقد كرد و در منطقه [[سرف]] با او عروسى كرد.<ref>الطبقات ‏الكبرى/ترجمه،ج‏۸،ص۱۳۶</ref> بنابراین ازدواج وی و حتی عروسی قبل از احرام بستن در عمره القضاء بوده است. از [[صفيه دختر شيبه]] پرسیدند آيا رسول خدا(ص) در حالى كه براى عمره احرام بسته و محرم بود ميمونه را عقد کرد؟ گفت: نه، به خدا سوگند رسول خدا او را در حالى عقد کرد كه هيچ كدام محرم نبودند.<ref>الطبقات ‏الكبرى/ترجمه،ج‏۸،ص۱۳۷</ref> این مسئله تا بدان جا محل بحث  بوده که [[عمر بن عبدالعزیز]] به یکی از [[صحابه]] نامه می‌نویسد و در این مورد از وی سوال می‌کند. او در پاسخ می‌گوید: پيامبر(ص) در حالى كه محرم نبود از او خواستگارى نمود و در حالى كه محرم نبود با او زفاف كرد.<ref>الطبقات الكبرى/ترجمه،ج‏۸،ص۱۳۷</ref>

:::'''رسول خدا(ص) فرمود: علی نشانه حق و پرچم هدایت است. علی شمشیر خداست که بر کافران و منافقان آخته است. هر که او را دوست بدارد، به دوستی من وی را دوست داشته و هرکه با وی دشمنی کند به دشمنی من با وی دشمن شده و هرکه من یا علی را دشمن دارد، در حالی خدا را ملاقات می‌کند که او را حجتی نباشد.'''<ref>امالی شیخ طوسی، ص۵۰۵-۵۰۶</ref>

میمونه احادیثی از پیامبر(ص) روایت کرده است. راوی اصلی روایت‌های او خواهرزاده‌اش یزید بن اصم است.<ref>مسلم نیشابوری؛ صحیح، ج۲، ص۵۴ و طبقات الکبری، ج۱، ص۳۲۳.</ref> افزون بر او، ابن عباس،<ref>سنن نسائی، ج۱، ص۲۰۴.</ref> و دیگران نیز از او روایاتی نقل کرده‌اند. در کتاب‌های [[صحیح مسلم]] و [[صحیح بخاری|بخاری]] از او حدیث نقل شده است.<ref>عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، ج۲، ص۲۱۵.</ref>

در سال وفات میمونه اختلاف است.  بنا بر نقل طبری و ابن‌سعد او در [[سال ۶۱ هجری قمری]] در سن ۸۰ یا ۸۱ سالگی از دنیا رفت و بر این اساس، آخرین همسر پیامبر بود که رحلت کرد.<ref>تاریخ طبری، ج۱۱، ص۶۱۱ و طبقات الکبری، ج۸، ص۱۱۱.</ref> ولی بنابر قولی دیگر، میمونه در [[سال ۵۱ هجری قمری]] پس از بازگشت از سفر [[حج]]، در منطقه سرف از دنیا رفت.<ref>علامه عسگری؛ نقش عایشه در اسلام، ج۱، ص۶۲.</ref> [[ابن عباس]] بر پیکر وی نماز خواند<ref>الاستیعاب، ج۴، ص۱۹۱۸ </ref> و او را طبق وصیتش همانجا (که محل ازدواج او با رسول خدا(ص) بود)، به خاک سپردند.<ref>المحبر، ص۹۲</ref>

* بلاذری؛ انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دارالفکر، چاپ اول، ۱۹۹۶م.

* ابن سعد؛ طبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطاء، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۹۹۰م.

* ابن عبدالبر؛ الاستیعاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت،‌ دار الجیل، چاپ اول، ۱۹۹۲م.

* عایشه بنت الشاطی؛ نساء النبی، بیروت،‌ دار الکتاب العربی، ۱۹۸۵م.

* ابن هشام؛ السیرة النبویه، تحقیق مصطفی السقا و دیگران، بیروت،‌دار الفکر، بی‌تا.

* صالحی دمشقی، محمد بن یوسف؛ سبل الهدی و الرشاد فی سیرة خیر العباد، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۴ق.

* شیخ طوسی؛ امالی طوسی، قم، انتشارات دارالثقافه، ۱۴۱۴ق.

* ابن حبیب بغدادی؛ المحبر، تحقیق ایلزه لیختن شتیتر، بیروت،‌ دار الافاق الجدیدة، بی‌تا.

* مسلم نیشابوری؛ صحیح، بیروت، دارالفکر.

* عسقلانی، ابن حجر؛ الاصابه فی تمییز الصحابه، بیروت، دارالکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.