کاربر ناشناس
جزیه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Naqavi بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Naqavi بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
جزیه هم می‌تواند به صورت سرانه از اشخاص اخذ شود و هم می‌تواند به زمین تعلق بگیرد،<ref>رجوع کنید به ماوردی، ص 230؛ طوسی، 1387، ج 2، ص 35؛ نجفی، ج 21، ص 249</ref> و به نظر برخی فقها، اخذ جزیه به هر دو صورت، با هم، نیز جایز است.<ref>برای نمونه رجوع کند به علامه حلّی، ج 4، ص 435ـ436</ref> نحوه دریافت جزیه، تابع شرایط عقد ذمه است.<ref>رجوع کنید به ابن ادریس حلّی، ج 1، ص 473؛ نجفی، ج 21، ص 249ـ250</ref> ابوحنیفه اخذ جزیه را از زمین منوط به همراه شدن آن با جزیه‌ای سالانه دانسته است.<ref>رجوع کنید به طوسی، 1407ـ1417، ج 5، ص 551</ref> | جزیه هم می‌تواند به صورت سرانه از اشخاص اخذ شود و هم می‌تواند به زمین تعلق بگیرد،<ref>رجوع کنید به ماوردی، ص 230؛ طوسی، 1387، ج 2، ص 35؛ نجفی، ج 21، ص 249</ref> و به نظر برخی فقها، اخذ جزیه به هر دو صورت، با هم، نیز جایز است.<ref>برای نمونه رجوع کند به علامه حلّی، ج 4، ص 435ـ436</ref> نحوه دریافت جزیه، تابع شرایط عقد ذمه است.<ref>رجوع کنید به ابن ادریس حلّی، ج 1، ص 473؛ نجفی، ج 21، ص 249ـ250</ref> ابوحنیفه اخذ جزیه را از زمین منوط به همراه شدن آن با جزیه‌ای سالانه دانسته است.<ref>رجوع کنید به طوسی، 1407ـ1417، ج 5، ص 551</ref> | ||
حاكم اسلامی می‌تواند جزیه را از هر مالی كه مصلحت می‌داند و، با استناد به سیره پیامبر اكرم(ص)، از هر مالی كه دادن آن برای ذمیان آسان‌تر است، تعیین كند.<ref>رحاحله، ص 57؛ ابن‌قیم جوزیه، قسم 1، ص 29؛ منتظری، ج 3، ص 437؛ شریعتی، ص 209</ref> به نظر احمدبن حنبل، دریافت شراب و خوك به عنوان جزیه جایز است،<ref>رجوع کنید به ابن‌قیم جوزیه، قسم 1، ص 61</ref> اما به نظر فقهای شیعه و بیشتر فقهای اهل سنّت، چیزهایی را كه در اسلام ارزش مالی ندارند، نمی‌توان به عنوان جزیه پرداخت نمود.<ref>رجوع کنید به ابویوسف قاضی، ص 126؛ ابوعبید، ص 62؛ نجفی، ج 21، ص 261ـ262؛ عنایه ، ص 263</ref> | حاكم اسلامی می‌تواند جزیه را از هر مالی كه مصلحت می‌داند و، با استناد به [[سنن النبی|سیره]] پیامبر اكرم(ص)، از هر مالی كه دادن آن برای ذمیان آسان‌تر است، تعیین كند.<ref>رحاحله، ص 57؛ ابن‌قیم جوزیه، قسم 1، ص 29؛ منتظری، ج 3، ص 437؛ شریعتی، ص 209</ref> به نظر احمدبن حنبل، دریافت شراب و خوك به عنوان جزیه جایز است،<ref>رجوع کنید به ابن‌قیم جوزیه، قسم 1، ص 61</ref> اما به نظر فقهای شیعه و بیشتر فقهای اهل سنّت، چیزهایی را كه در [[اسلام|اسلام]] ارزش مالی ندارند، نمی‌توان به عنوان جزیه پرداخت نمود.<ref>رجوع کنید به ابویوسف قاضی، ص 126؛ ابوعبید، ص 62؛ نجفی، ج 21، ص 261ـ262؛ عنایه ، ص 263</ref> | ||
علاوه بر جواز پرداخت جزیه به صورت سالانه،<ref>در باره جزئیات آن رجوع کنید به ابن‌قیم جوزیه، قسم 1، ص 42؛ نجفی، ج 21، ص 257؛ عبدالكریم زیدان، ص 142ـ143</ref> به نظر برخی فقها، آن را به صورت قسطی نیز می‌توان پرداخت و این شیوه در مورد اهل نجران گزارش شده است.<ref>رجوع کنید به ابن‌قیم جوزیه، قسم 1، ص 33؛ كلانتری، ص 63</ref> همچنین به نظر بیشتر فقهای مذاهب چهارگانه اهل‌سنّت، اگر جزیه بر زمین بسته شده باشد، مسلمانان می‌توانند آن زمین را اجاره كنند یا بخرند.<ref>رجوع کنید به شافعی، ج 7، ص 358؛ طوسی، 1387، همان؛ ابن‌قدامه، ج 2، ص 584</ref> البته اگر بر اساس صلح نامه، زمین از آن مسلمانان باشد و ذمیان تنها در برابر پرداخت جزیه حق سكونت در آن را داشته باشند به نظر مشهور فقهای امامی، آن زمین، حكم زمینهای مفتوح العنوه را خواهد داشت.<ref>نجفی، ج 21، ص 174</ref> | علاوه بر جواز پرداخت جزیه به صورت سالانه،<ref>در باره جزئیات آن رجوع کنید به ابن‌قیم جوزیه، قسم 1، ص 42؛ نجفی، ج 21، ص 257؛ عبدالكریم زیدان، ص 142ـ143</ref> به نظر برخی فقها، آن را به صورت قسطی نیز می‌توان پرداخت و این شیوه در مورد [[اهل نجران|اهل نجران]] گزارش شده است.<ref>رجوع کنید به ابن‌قیم جوزیه، قسم 1، ص 33؛ كلانتری، ص 63</ref> همچنین به نظر بیشتر فقهای مذاهب چهارگانه اهل‌سنّت، اگر جزیه بر زمین بسته شده باشد، مسلمانان می‌توانند آن زمین را اجاره كنند یا بخرند.<ref>رجوع کنید به شافعی، ج 7، ص 358؛ طوسی، 1387، همان؛ ابن‌قدامه، ج 2، ص 584</ref> البته اگر بر اساس صلح نامه، زمین از آن مسلمانان باشد و ذمیان تنها در برابر پرداخت جزیه حق سكونت در آن را داشته باشند به نظر مشهور فقهای امامی، آن زمین، حكم زمینهای مفتوح العنوه را خواهد داشت.<ref>نجفی، ج 21، ص 174</ref> | ||
==جزیه در نگاه مستشرقان== | ==جزیه در نگاه مستشرقان== | ||
برخی مستشرقان،<ref>رجوع کنید به ولهاوزن، ص 276؛ كرمر ، ص 188</ref> جزیه و خراج را مترادف یكدیگر و به معنای باجی دانسته‌اند كه از زمین یا به طور سرانه از غیر مسلمانان گرفته می‌شده است. به نظر لئونه كائتانی، آرای فقهی در باره جزیه و خراج، هیچ پشتوانه تاریخی از صدر اسلام و احادیث ندارند.<ref>رجوع کنید به دنت، ص 35، قس ص 42</ref> به گفته وی حتّی،<ref>رجوع کنید به دنت، ص 171</ref> تقسیم سرزمینهای اسلامی به مفتوح العَنْوَه(سرزمینهایی كه با قهر و غلبه فتح شوند) و مفتوح به صلح(سرزمینهایی كه به موجب پیمان صلح، حكومت اسلام را بپذیرند) و آثار مترتب بر هر یك، از جمله تفكیك میان جزیه و خراج، بعدها حاصل شده است.<ref>رجوع کنید به دنت، ص 171</ref> | برخی مستشرقان،<ref>رجوع کنید به ولهاوزن، ص 276؛ كرمر ، ص 188</ref> جزیه و خراج را مترادف یكدیگر و به معنای باجی دانسته‌اند كه از زمین یا به طور سرانه از غیر مسلمانان گرفته می‌شده است. به نظر لئونه كائتانی، آرای فقهی در باره جزیه و خراج، هیچ پشتوانه تاریخی از صدر اسلام و احادیث ندارند.<ref>رجوع کنید به دنت، ص 35، قس ص 42</ref> به گفته وی حتّی،<ref>رجوع کنید به دنت، ص 171</ref> تقسیم سرزمینهای اسلامی به مفتوح العَنْوَه(سرزمینهایی كه با قهر و غلبه فتح شوند) و مفتوح به صلح(سرزمینهایی كه به موجب پیمان صلح، حكومت اسلام را بپذیرند) و آثار مترتب بر هر یك، از جمله تفكیك میان جزیه و خراج، بعدها حاصل شده است.<ref>رجوع کنید به دنت، ص 171</ref> | ||