خطبه امام سجاد در شام: تفاوت میان نسخه‌ها
←شرح برخی بخش‌ها
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
==شرح برخی بخش‌ها== | ==شرح برخی بخش‌ها== | ||
امام سجاد(ع) در این خطبه به بیان برخی مسائل پرداخته‌اند که شاید در نگاه اول کمی غامض باشد. ایشان می‌فرمایند: من فرزند [[مکه]] و [[منا]]، [[زمزم]] و [[صفا]] هستم. در | امام سجاد(ع) در این خطبه به بیان برخی مسائل پرداخته‌اند که شاید در نگاه اول کمی غامض باشد. ایشان می‌فرمایند: من فرزند [[مکه]] و [[منا]]، [[زمزم]] و [[صفا]] هستم. در این فراز می‌توان چند احتمال را مطرح کرد: | ||
# این | # معنای این که من فرزند [[مناسک حج]] هستم این است که مناسک حج به عنوان یک منسک توحیدی در خون و گوشت امام جریان دارد و بیشترین ارتباط ممکن را با [[حج]] و مناسک توحیدی دارد. گاهی بعضی از افراد برای اینکه ارتباط خود با جریانی را اثبات کنند خود را از باب مبالغه فرزند آن خطاب می‌کنند. امام سجاد(ع) در جوّی که او و اسیران اهلبیت(ع) را خارج از دین خطاب می‌کنند با صراحت اعلام می‌کند | ||
# مراسم حج یادگار [[حضرت ابراهیم]] است، و مسلمانان این مناسک را با نام ابراهیم آمیخته | که چنان ارتباطی با مهمترین مناسک توحیدی دارد که گویا فرزند آن است. | ||
# مراسم حج یادگار [[حضرت ابراهیم]] است، و مسلمانان این مناسک را با نام ابراهیم آمیخته می‌دانستد و امام درصدد است اثبات نماید که '''من فرزند [[ابراهیم (پیامبر) |ابراهیم خلیلم]] '''، چنان‌چه [[امام صادق]](ع) هنگامی که خانه اش را حسن بن زید والی [[مدینه]] به دستور [[منصور دوانیقی|منصور]] آتش زد در میانه آتش‌ها گام برمی‌داشت و می‌فرمود: منم فرزند [[اسماعیل (پیامبر) |اسماعيل]] که فرزندانش مانند رگ و ريشه در اطراف زمین پراکنده‌اند، منم فرزند[[ابراهیم (پیامبر) | ابراهيم خليل الله]]. | |||
<ref>کلینی، کافی، ۱۳۶۲، ج۱، ص۴۷۳؛ خسروی، زندگانی حضرت امام جعفر صادق علیه‌السلام، ۱۳۹۸ق، ص۱۱۶</ref>{{یادداشت|فَخَرَجَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَتَخَطَّى النَّارَ وَ يَمْشِي فِيهَا وَ يَقُولُ أَنَا ابْنُ أَعْرَاقِ الثَّرَى أَنَا ابْنُ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلِ اللَّهِ.}} | <ref>کلینی، کافی، ۱۳۶۲، ج۱، ص۴۷۳؛ خسروی، زندگانی حضرت امام جعفر صادق علیه‌السلام، ۱۳۹۸ق، ص۱۱۶</ref>{{یادداشت|فَخَرَجَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ (ع) يَتَخَطَّى النَّارَ وَ يَمْشِي فِيهَا وَ يَقُولُ أَنَا ابْنُ أَعْرَاقِ الثَّرَى أَنَا ابْنُ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلِ اللَّهِ.}} | ||
# | #احتمال دیگر این است که حضرت خود را فرزند کسی معرفی می‌کند که مناسک ابراهیمی را احیا کرد یعنی: '''من فرزند [[رسول خدا(ص)]] هستم '''.{{مدرک}} | ||
==== رابطه خود با پیامبر(ص)==== | ==== رابطه خود با پیامبر(ص)==== | ||
معرفی [[پیامبر(ص)]] به آن دلیل بود که رابطه [[اسیران کربلا|اسیران]] با پیامبر(ص) معلوم شود و گرنه مردم شام پیامبر(ص) را می‌شناختند و نیازی به معرفی ایشان نبود، بلکه مهم بیان نسبت اسیرانی بود که به اسم خارجی اسیر شده بودند، | معرفی [[پیامبر(ص)]] به آن دلیل بود که رابطه [[اسیران کربلا|اسیران]] با پیامبر(ص) معلوم شود و گرنه مردم شام پیامبر(ص) را می‌شناختند و نیازی به معرفی ایشان نبود، بلکه مهم بیان نسبت اسیرانی بود که به اسم خارجی اسیر شده بودند، به همین دلیل امام به بعضی از فضائل حضرت رسول الله(ص) اشاره کرد.{{مدرک}} | ||
====معرفی حضرت علی(ع)==== | ====معرفی حضرت علی(ع)==== | ||
تخریب شخصیت [[امیرالمؤمنین(ع)]] به دست [[بنی امیه]] در شام، موجب شد که امام سجاد(ع)در این خطبه بیشتر به معرفی حضرت علی(ع) بپردازد و این مجال کوتاه، بهترین فرصت برای امام سجاد(ع) بود تا چهل سال | تخریب شخصیت [[امیرالمؤمنین(ع)]] به دست [[بنی امیه]] در شام، موجب شد که امام سجاد(ع)در این خطبه بیشتر به معرفی حضرت علی(ع) بپردازد و این مجال کوتاه، بهترین فرصت برای امام سجاد(ع) بود تا قدری که ممکن بود چهل سال نقشه‌های حکومت شام علیه علی(ع) را، آشکار کند.{{مدرک}} | ||
=====جنگ با دو شمشیر===== | =====جنگ با دو شمشیر===== | ||
امام سجاد(ع) پس از بیان چند فضیلت اشاره به این فضیلت می‌کند که جد من با دو شمشیرش جنگید، در اینکه منظور از دو شمشیر چیست احتمالاتی ذکر شده است. | امام سجاد(ع) پس از بیان چند فضیلت اشاره به این فضیلت می‌کند که جد من با دو شمشیرش جنگید، در اینکه منظور از دو شمشیر چیست احتمالاتی ذکر شده است. | ||
* دو شمشیری که [[پیامبر(ص)]] به حضرت علی بخشیده بود. پیامبر(ص)در [[سال هشتم هجری]] [[علی(ع)]] را بسوی [[منات]] (نام بتی) فرستاد تا سرنگونش کند.امام علی(ع) پس از آنکه آن بت را سرنگون ساخت، آنچه به منات تعلق داشت برداشت و نزد پیامبر(ص) آورد. از جمله چیزهایی که علی(ع) به دست آورده بود، دو شمشیری بود که [[حارث بن ابی شمر غسانی]] -پادشاه | * دو شمشیری که [[پیامبر(ص)]] به حضرت علی بخشیده بود. پیامبر(ص)در [[سال هشتم هجری]] [[علی(ع)]] را بسوی [[منات]] (نام بتی) فرستاد تا سرنگونش کند.امام علی(ع) پس از آنکه آن بت را سرنگون ساخت، آنچه به منات تعلق داشت برداشت و نزد پیامبر(ص) آورد. از جمله چیزهایی که علی(ع) به دست آورده بود، دو شمشیری بود که [[حارث بن ابی شمر غسانی]] -پادشاه غَسّان- آن دو را به منات پیشکش کرده بود، یکی از آن دو [[مخذم]]، و دیگری [[رسوب]] نامیده می‌شد. پیامبر اکرم(ص) آن دو شمشیر را به علی(ع) بخشید. نقل شده یکی از آن دو همان [[ذو الفقار]] شمشیر علی(ع) است.<ref>کلبی، الأصنام، ۱۳۶۴ق، ص۱۹</ref> | ||
* دو شمشیر [[تنزیل]] و [[تاویل]] است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۹، ص۳۴۱.</ref> در روایتی از پیامبر(ص) بیان شده است: «علی بر اساس تأویل نبرد می‌کند، همانطور که من بر اساس تنزیل جنگیدم».<ref>رسولی محلاتی، الإنصاف، ص۱۳۲.</ref> | * دو شمشیر [[تنزیل]] و [[تاویل]] است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۹، ص۳۴۱.</ref> در روایتی از پیامبر(ص) بیان شده است: «علی بر اساس تأویل نبرد می‌کند، همانطور که من بر اساس تنزیل جنگیدم».<ref>رسولی محلاتی، الإنصاف، ص۱۳۲.</ref> | ||
* یعنی اینکه بعد از شمشیر اول، شمشیر دیگری می‌گرفت و می‌جنگید مثل [[جنگ احد]] که بعد از شکسته شدن شمشیرش، پیامبر(ص) ذوالفقار را به ایشان داد.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۹، ص۳۴۱.</ref> | * یعنی اینکه بعد از شمشیر اول، شمشیر دیگری می‌گرفت و می‌جنگید مثل [[جنگ احد]] که بعد از شکسته شدن شمشیرش، پیامبر(ص) ذوالفقار را به ایشان داد.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۳۹، ص۳۴۱.</ref> | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۹: | ||
=====تایید جبرئیل، یاری میکائیل===== | =====تایید جبرئیل، یاری میکائیل===== | ||
این مطلب اشاره به جنگ بدر دارد که [[جبرئیل]] و [[میکائیل]] به یاری [[حضرت علی(ع)]] آمدند. | این مطلب اشاره به جنگ بدر دارد که [[جبرئیل]] و [[میکائیل]] به یاری [[حضرت علی(ع)]] آمدند. | ||
ابن عبد البر در [[استیعاب فی تمییز | ابن عبد البر در [[استیعاب فی تمییز الاصحاب|استیعاب]] در بیان جریان جنگ بدر می‌گوید: جبرئیل و میکائیل با [[علی(ع)]] بودند.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۱۱۰۱.</ref> | ||
[[امام حسن(ع)]] نیز دراین باره فرمود: رسول خدا(ص) پرچم را به دست علی داد، در حالی که جبرئیل از طرف راست و میکائل از طرف چپ آن حضرت را همراهی می‌کردند.<ref>أحمد بن حنبل، مسند، ج۲، ص۳۴۴.</ref> | [[امام حسن(ع)]] نیز دراین باره فرمود: رسول خدا(ص) پرچم را به دست علی داد، در حالی که جبرئیل از طرف راست و میکائل از طرف چپ آن حضرت را همراهی می‌کردند.<ref>أحمد بن حنبل، مسند، ج۲، ص۳۴۴.</ref> | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۷: | ||
===مظلومیت امام حسین(ع) === | ===مظلومیت امام حسین(ع) === | ||
امام سجاد(ع) پس از معرفی [[حضرت علی(ع)]] و انتساب خود به [[پیامبر(ص)]] و [[حضرت فاطمه(س)]] به مظلومیت [[امام حسین(ع)]] و نحوه شهادت ایشان می‌پردازد. با مشخص شدن انتساب امام سجاد(ع) به پیامبر(ص) و فاطمه(س) و نیز بر | امام سجاد(ع) پس از معرفی [[حضرت علی(ع)]] و انتساب خود به [[پیامبر(ص)]] و [[حضرت فاطمه(س)]] به مظلومیت [[امام حسین(ع)]] و نحوه شهادت ایشان می‌پردازد. با مشخص شدن انتساب امام سجاد(ع) به پیامبر(ص) و فاطمه(س) و نیز بر اشکار شدن [[دروغ]]های [[معاویه]] و یزید درباره حضرت علی(ع)، بیان نحوه [[شهادت]] مظلومانه [[امام حسین(ع)]] می‌توانست تاثیر زیادی بر مردم شام و شکست یزید را داشته باشد، به همین جهت امام سجاد(ع) در چند فراز به نحوه شهادت پدر خود می‌پردازد.{{مدرک}} | ||
==بازتاب خطبه== | ==بازتاب خطبه== | ||