خطبه امام سجاد در شام: تفاوت میان نسخه‌ها

امام سجاد (ع) در این خطبه به بیان برخی مسائل پرداخته اند که شاید در نگاه اول کمی غامض باشد. ایشان می فرمایند: من فرزند [[مکه]] و [[منا]] ، [[زمزم]] و [[صفا]] هستم. در توضیح این فراز می توان چند احتمال را مطرح کرد:

# این مطلب به معنای '''من فرزند [[مناسک حج]] هستم''' است. با این تفسیر که مناسک حج به عنوان یک منسک توحیدی بوده و توحید در خون و گوشت ایشان جریان داشته است، نه اینکه ایشان هم همانند دیگر [[مسلمانان]] مناسک حج را بجا می آورد بلکه بیشترین ارتباط را که ممکن است با [[حج]] و مناسک توحیدی باشد، در وجود ایشان است. گاهی بعضی از افراد برای اینکه مبالغه در ارتباط خود با جریانی را اثبات کنند خود را فرزند آن خطاب می کند. امام سجاد(ع) می فرماید ، ما را خارج از دین خطاب می کنند من ، چنان ارتباطی به مهمترین مناسک توحیدی دارم که گویا فرزند آن هستم.

# مراسم حج یادگار [[حضرت ابراهیم]] است، و مسلمانان این مناسک را با نام ابراهیم آمیخته می دانست. امام درصدد است اثبات نماید که '''من فرزند ابراهیم خلیلم'''، که اشاره به فرمایش [[امام صادق]](ع) است که هنگام آتش گرفتن خانه خودشان فرمود.<ref>کلینی، کافی، ۱۳۶۲، ج‏۱، ص۴۷۳؛ خسروی، زندگانی حضرت امام جعفر صادق علیه‌السلام، ۱۳۹۸ق، ص۱۱۶</ref>

# و احتمال دیگر این است که حضرت سعی کردند خود را فرزند کسی معرفی کنند که مناسک ابراهمیی را احیا کرد یعنی '''من فرزند [[رسول خدا]] صلی الله علیه واله وسلم هستم'''.

معرفی [[پیامبر (ص)]] به آن دلیل بود که رابطه [[اسیران کربلا|اسیران]] با پیامبر(ص) معلوم شود و گرنه مردم شام پیامبر(ص) را می‌شناختند و نیازی به معرفی ایشان نبود، بلکه مهم بیان نسبت اسیرانی بود که به اسم خارجی اسیر شده بودند، لذا به بعضی از فضائل حضرت رسول الله(ص) اشاره شد.

 

 

اگر چه فضائل حضرت علی(ع) برای مردم شام تازگی داشت، که در ادامه به توضیح برخی از این اوصاف می پردازیم.

 

* دو شمشیری که [[پیامبر(ص)]] به حضرت علی بخشیده بود.پیامبر(ص)در سال هشتم هجری [[على (ع)]] را بسوى [[منات]] (نام بتی ) فرستاد تا سرنگونش کند.امام علی(ع) پس از آنکه آن بت را سرنگون ساخت، آنچه به منات تعلق داشت برداشت و نزد پیامبر(ص) آورد. از جمله چیزهایی که على(ع) به دست آورده بود، دو شمشیری بود كه [[حارث بن ابى شمر غسانی]] -پادشاه غسان- آن دو را به منات پیشكش كرده بود، یكى از آن دو [[مخذم]]، و دیگری [[رسوب]] نامیده مى‏‌شد. پیامبر اکرم (ص) آن دو شمشیر را به علی(ع) بخشید. نقل شده یکی از آن دو همان [[ذو الفقار]] شمشیر علی(ع) است.<ref>کلبی، الأصنام، ۱۳۶۴ق، ص۱۹</ref>

* دو شمشیر [[تنزیل]] و [[تاویل]] است.<ref>مجلسی،‌ بحار الانوار، ج۳۹، ص۳۴۱</ref> در روایتی از پیامبر(ص) بیان شده است:

 

در این خطبه ضمن بیان مناقب حضرت علی(ع)، وصف «‌هاجر هجرتین‌» آمده است، <ref>مجلسی، بحار الانوار، ج۴۵، ص۱۳۸.</ref> که اشاره به دو هجرت حضرت دارد.

این جمله علاوه بر خطبه امام سجاد(ع)، از خودامام علی(ع) نیز نقل شده است. منظور از دوبیعت طبق فرمایش امام علی علیه السلام:

*امام در نامه نگاری با معاویه فرموده: «‌من در دو بیعت شرکت کردم که تو نسبت به اولی "[[کافر]]" بودی‌» و آن [[بیعت رضوان]] در سال ششم هجری در [[صلح حدیبیه]] بود.

در مناقب نیز روایتی آمده که بیعت اول را بیعت بدر و بیعت دوم را بیعت رضوان معرفی کرده است.<ref>ابن شهرآشوب، مناقب، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص ۵.</ref>

ابن عبد البر در [[استیعاب فی تمییز لاصحاب|استیعاب]] در بیان جریان جنگ بدر می‌گوید: جبرئیل و میکائیل با [[علی(ع)]] بودند. <ref>ابن عبدالبر،‌ الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج‏۳، ص۱۱۰۱.</ref>

===بیان انتساب به حضرت فاطمه (س) ===

 

با توجه به عدم تخریب شخصیت حضرت زهرا (س) در شام، امام سجاد(ع) فقط به بیان نسبت خود با صدیقه طاهره (س) پرداخته است.{{مدرک}}

 

امام سجاد(ع) پس از معرفی [[حضرت علی(ع)]] و انتساب خود به [[پیامبر(ص)]] و [[حضرت فاطمه (س)]] به مظلومیت [[امام حسین(ع)]] و نحوه شهادت ایشان می‌پردازد. با مشخص شدن انتساب امام سجاد(ع) به پیامبر(ص) و فاطمه (س) و نیز بر ملا شدن دروغهای [[معاویه]] و یزید درباره حضرت علی(ع)، بیان نحوه [[شهادت]] مظلومانه امام حسین(ع) می‌توانست تاثیر زیادی بر مردم شام و شکست یزید را داشته باشد، لذا امام سجاد(ع) در چند فراز به نحوه شهادت پدر خود می‌پردازد.{{مدرک}}