کاربر ناشناس
جن: تفاوت میان نسخهها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (←جن در روایات) |
imported>Shadpoor جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{الگو:کتابشناسی ناقص}} | {{الگو:کتابشناسی ناقص}} | ||
'''جن'''، بنابر متون دین [[اسلام]]، موجودی اسرارآمیز است که مانند انسان دارای شعور، [[اختیار]] و [[تکلیف]] است. بنابر برخی [[آیه|آیات]] و [[حدیث|روایات]]، جن، آفریده شده از آتش و یا آمیختهای از آتش است. [[قرآن]] در ۲۲ آیه از جن یاد میکند و هفتاد و دومین سوره آن نیز [[سوره جن|جن]] نام دارد. | '''جن'''، بنابر متون دین [[اسلام]]، موجودی اسرارآمیز است که مانند انسان دارای شعور، [[جبر و اختیار|اختیار]] و [[تکلیف]] است. بنابر برخی [[آیه|آیات]] و [[حدیث|روایات]]، جن، آفریده شده از آتش و یا آمیختهای از آتش است. [[قرآن]] در ۲۲ آیه از جن یاد میکند و هفتاد و دومین سوره آن نیز [[سوره جن|جن]] نام دارد. | ||
جن در عرف قرآن، موجودی است با شعور و اراده که به اقتضای طبیعتش از حواس بشر پوشیده است و در شرایط عادی، قابل درک حسی نیست. او مانند انسان، [[تکلیف|مکلف]] است و هدف از | جن در عرف قرآن، موجودی است با شعور و اراده که به اقتضای طبیعتش از حواس بشر پوشیده است و در شرایط عادی، قابل درک حسی نیست. او مانند انسان، [[تکلیف|مکلف]] است و هدف از خلقت او، همانند انسان، عبادت و بندگی [[خدا]] است. او در [[آخرت]] برانگیخته میشود و میتواند مطیع یا عاصی، [[مؤمن]] یا [[شرک|مشرک]] و… باشد. | ||
بسیاری از ویژگیها و موضوعات مرتبط با جن از جمله بختک و همزاد، ساخته باورهای عامیانه و بدون دلیل است. | بسیاری از ویژگیها و موضوعات مرتبط با جن از جمله بختک و همزاد، ساخته باورهای عامیانه و بدون دلیل است. | ||
برخی محققان، جنّ در اعتقادات ایرانی برگرفته از فرهنگ اسلامی و عربی دانستهاند و برخی دیگر احتمال میدهند باورهای خرافی مربوط به جنّ در میان ایرانیان، بازتاب موجوداتی در اعتقاد ایرانیانِ قبل از [[اسلام]] است که بعداً به جنّ تغییر نام دادهاند و با اعتقادات عربها درباره جنّ، که پس از اسلام به [[ایران]] وارد گردیده، آمیخته شدهاند.<ref> رجوع کنید به د. دین و اخلاق، ج ۱، ص۶۷۰ </ref><ref> نور ملکوت قرآن، ج ۲ ص۳۲۲-۳۲۱ </ref> تازه [[اسلام|مسلمانانی]] که میراثبَرِ انبوهی از باورهای عمیق دربارۀ موجودات وهمی همچون غول بودند، با مواجهه با مفهوم جن در قرآن، خود برسازندۀ انبوهی باورها دربارۀ جن شدند.<ref> دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۷، مدخل جن در فرهنگ عامیانه </ref> | برخی محققان، جنّ در اعتقادات ایرانی برگرفته از فرهنگ اسلامی و عربی دانستهاند و برخی دیگر احتمال میدهند باورهای خرافی مربوط به جنّ در میان ایرانیان، بازتاب موجوداتی در اعتقاد ایرانیانِ قبل از [[اسلام]] است که بعداً به جنّ تغییر نام دادهاند و با اعتقادات عربها درباره جنّ، که پس از اسلام به [[ایران]] وارد گردیده، آمیخته شدهاند.<ref> رجوع کنید به د. دین و اخلاق، ج ۱، ص۶۷۰ </ref><ref> نور ملکوت قرآن، ج ۲ ص۳۲۲-۳۲۱ </ref> تازه [[اسلام|مسلمانانی]] که میراثبَرِ انبوهی از باورهای عمیق دربارۀ موجودات وهمی همچون غول بودند، با مواجهه با مفهوم جن در قرآن، خود برسازندۀ انبوهی باورها دربارۀ جن شدند.<ref> دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۷، مدخل جن در فرهنگ عامیانه </ref> | ||
خط ۱۱۳: | خط ۱۱۳: | ||
با توجه به اینکه سؤال کننده مشخص نیست و راستگویی آن جن نیز نامعلوم است نمیتوان از این مطلب استفاده خاصی کرد. | با توجه به اینکه سؤال کننده مشخص نیست و راستگویی آن جن نیز نامعلوم است نمیتوان از این مطلب استفاده خاصی کرد. | ||
در مقابل، گروه دیگری این مطلب را نپذیرفته و با توجه به اختیار جنیان، برای مسلمانانِ آنها نیز دو گروه شیعه و سنی قائلند.<ref> تفسیر تسنیم، ذیل آیه سبأ/۱۲ </ref> | در مقابل، گروه دیگری این مطلب را نپذیرفته و با توجه به [[جبر و اختیار|اختیار]] جنیان، برای مسلمانانِ آنها نیز دو گروه شیعه و سنی قائلند.<ref> تفسیر تسنیم، ذیل آیه سبأ/۱۲ </ref> | ||
==باورهای عامیانه== | ==باورهای عامیانه== | ||
خط ۱۸۹: | خط ۱۸۹: | ||
در روایتی از [[امام علی|امیرالمؤمنین(ع)]] آمده است: «از قسمت شکستۀ ظرف و دستگیرۀ آن آب نخورید زیرا [[شیطان]] روی دستگیره و قسمت شکستۀ ظرف مینشیند».<ref> کافی، ج ۶، ص۳۸۵، حدیث ۵ </ref> بسیاری معتقدند منظور از شیطان در این روایت، میکروب است و از آنجا که در گذشته وجود این پدیده برای مردم ثابت نشده بود امام به جای اصطلاح «میکروب» از اصطلاح «شیطان» که معنای لغوی آن پنهان و غیر قابل دید است استفاده کردهاند. | در روایتی از [[امام علی|امیرالمؤمنین(ع)]] آمده است: «از قسمت شکستۀ ظرف و دستگیرۀ آن آب نخورید زیرا [[شیطان]] روی دستگیره و قسمت شکستۀ ظرف مینشیند».<ref> کافی، ج ۶، ص۳۸۵، حدیث ۵ </ref> بسیاری معتقدند منظور از شیطان در این روایت، میکروب است و از آنجا که در گذشته وجود این پدیده برای مردم ثابت نشده بود امام به جای اصطلاح «میکروب» از اصطلاح «شیطان» که معنای لغوی آن پنهان و غیر قابل دید است استفاده کردهاند. | ||
در دوره جدید، گرایش به برداشتهای اثبات گرایانه از دادههای قرآنی درباره جنّ رواج یافته است و برخی منظور از جنّ را در همه موارد «میکروب» میدانند، چون از چشم آدمی پنهان است.<ref> رشیدرضا، تفسیر المنار، ج ۳، ص۹۶؛ نیز رجوع کنید به جدیدی، ص۱۴۵ </ref> از این نحوه نگرش چنین انتقاد شده که این مفسران به آیات و [[احادیث]] فراوانی که در آنها گفته شده جنّ موجودی مستقل و مانند انسان دارای اختیار است، توجه نکرده و ظاهراً فقط به احادیثی توجه داشتهاند که در آنها جنّ و شیطان، که یکی از افراد آن است، در مفهوم لغویاش (پنهان بودن از حواس انسان) به کار رفته است، حال آنکه در قرآن، مراد از جنّ موجوداتی صاحب عقل و درک و اختیار است. جنّ فقط در معنای اول قابل حمل بر موجوداتی چون میکروب و ویروس است.<ref> تفسیر نمونه، ج ۲۵، ص۱۵۶۱۵۷ </ref> رشیدرضا<ref> تفسیر المنار، ج ۷، ص۳۱۹ </ref> با اشاره به احادیثی که در آنها جن عامل بیماری طاعون معرفی شده، مراد از جنّ را در این احادیث، همان میکروب طاعون دانسته است و سخن قدما را که گفتهاند جنّ انواعی دارد و حشرات از جمله آنهایند<ref> رجوع کنید به متقی، ج ۶، ص۱۴۱ </ref> مؤید نظر خود تلقی کرده است. طنطاوی بن جوهری<ref> ج ۲۴، ص۲۷۶۲۷۷ </ref> نظری را نقل کرده است که بنابر آن، جنیان، نفوس بشری شرور و گناهکار، پس از مرگاند. | در دوره جدید، گرایش به برداشتهای اثبات گرایانه از دادههای قرآنی درباره جنّ رواج یافته است و برخی منظور از جنّ را در همه موارد «میکروب» میدانند، چون از چشم آدمی پنهان است.<ref> رشیدرضا، تفسیر المنار، ج ۳، ص۹۶؛ نیز رجوع کنید به جدیدی، ص۱۴۵ </ref> از این نحوه نگرش چنین انتقاد شده که این مفسران به آیات و [[احادیث]] فراوانی که در آنها گفته شده جنّ موجودی مستقل و مانند انسان دارای [[جبر و اختیار|اختیار]] است، توجه نکرده و ظاهراً فقط به احادیثی توجه داشتهاند که در آنها جنّ و شیطان، که یکی از افراد آن است، در مفهوم لغویاش (پنهان بودن از حواس انسان) به کار رفته است، حال آنکه در قرآن، مراد از جنّ موجوداتی صاحب عقل و درک و اختیار است. جنّ فقط در معنای اول قابل حمل بر موجوداتی چون میکروب و ویروس است.<ref> تفسیر نمونه، ج ۲۵، ص۱۵۶۱۵۷ </ref> رشیدرضا<ref> تفسیر المنار، ج ۷، ص۳۱۹ </ref> با اشاره به احادیثی که در آنها جن عامل بیماری طاعون معرفی شده، مراد از جنّ را در این احادیث، همان میکروب طاعون دانسته است و سخن قدما را که گفتهاند جنّ انواعی دارد و حشرات از جمله آنهایند<ref> رجوع کنید به متقی، ج ۶، ص۱۴۱ </ref> مؤید نظر خود تلقی کرده است. طنطاوی بن جوهری<ref> ج ۲۴، ص۲۷۶۲۷۷ </ref> نظری را نقل کرده است که بنابر آن، جنیان، نفوس بشری شرور و گناهکار، پس از مرگاند. | ||
==جن در ادبیات سایر ملل== | ==جن در ادبیات سایر ملل== |