پرش به محتوا

عبدالجواد جودی خراسانی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
تمیز کاری
جز (تصحیح منبع)
جز (تمیز کاری)
خط ۴۵: خط ۴۵:
|امضا                  =
|امضا                  =
}}
}}
 
'''عبدالجواد جودی‌ خراسانی‌''' (درگذشته ۱۳۰۱یا ۱۳۰۲ق)، از شاعران شیعه و مرثیه‌سرای‌ قرن‌ سیزدهم‌ [[هجری قمری]] است. جودی، قصیدهایی در مدح [[پیامبر اکرم(ص)]]، [[حضرت علی(ع)]] و [[عید غدیر]] سروده است. او در اشعارش متأثر از سعدی و حافظ بود. دیوانی از او به جای مانده که بارها به چاپ رسیده است. وی سرانجام در ۱۳۰۱ یا ۱۳۰۲ق درگذشت و در [[حرم امام رضا]] به خاک سپرده شد.
'''عبدالجواد جودی‌ خراسانی‌''' (درگذشته ۱۳۰۱یا ۱۳۰۲ق)، از شاعران شیعه و مرثیه‌سرای‌ قرن‌ سیزدهم‌ [[هجری قمری]] است. جودی، قصیدهایی در مدح [[پیامبر اکرم]](ص)، [[حضرت علی]](ع) و [[عید غدیر]] سروده است. او در اشعارش متأثر از سعدی و حافظ بود. دیوانی از او به جای مانده که بارها به چاپ رسیده است. وی سرانجام در ۱۳۰۱ یا ۱۳۰۲ق درگذشت و در [[حرم امام رضا]] به خاک سپرده شد.
==لقب==
==لقب==
عبدالجواد جودی‌ خراسانی‌، متخلص‌ به‌ جودی‌ و معروف‌ به‌ جودی‌ خراسانی‌ یا عَنبرانی‌ است‌ و به‌ اعتبار اینكه‌ در دوران‌ او، میرزا لقب‌ عمومی‌ شاعران‌ بوده‌، میرزای‌ جودی‌ هم‌ خوانده‌ شده‌ است‌.<ref>جودی‌، مقدمه ساعدی‌، ص‌ ده‌؛ ریاضی‌، ص‌۲۸۳</ref>
عبدالجواد جودی‌ خراسانی‌، متخلص‌ به‌ جودی‌ و معروف‌ به‌ جودی‌ خراسانی‌ یا عَنبرانی‌ است‌ و به‌ اعتبار اینكه‌ در دوران‌ او، میرزا لقب‌ عمومی‌ شاعران‌ بوده‌، میرزای‌ جودی‌ هم‌ خوانده‌ شده‌ است‌.<ref>جودی‌، مقدمه ساعدی‌، ص‌ ده‌؛ ریاضی‌، ص‌۲۸۳</ref>
==مرثیه اهل بیت==
==مرثیه اهل بیت==
{{دارای نستعلیق}}
{{دارای نستعلیق}}
جودی‌ علاقه فراوانی‌ به‌ [[اهل بیت|اهل‌ بیت‌]] [[پیامبر(ص)|پیامبر]] و سرودن‌ مرثیه‌ برای‌ آنان‌ داشت‌. او هنگام‌ خواندن‌ این‌ مرثیه‌ها گریه‌ می‌كرد و دیگران‌ را هم‌ به‌ گریستن‌ دعوت‌ می‌نمود.<ref>رجوع کنید به جودی‌، مقدمه ساعدی‌، ص‌ یازده‌؛ مروّج‌الاسلام‌، ج‌۱، ص‌۱۵۴، پانویس‌ ۱</ref>
جودی‌ علاقه فراوانی‌ به‌ [[اهل بیت(ع)]] [[پیامبر(ص)]] و سرودن‌ مرثیه‌ برای‌ آنان‌ داشت‌. او هنگام‌ خواندن‌ این‌ مرثیه‌ها گریه‌ می‌كرد و دیگران‌ را هم‌ به‌ گریستن‌ دعوت‌ می‌نمود.<ref>رجوع کنید به جودی‌، مقدمه ساعدی‌، ص‌ یازده‌؛ مروّج‌الاسلام‌، ج‌۱، ص‌۱۵۴، پانویس‌ ۱</ref>


مرثیه‌های‌ او در مردم‌ [[خراسان]] شور و هیجانی‌ به‌پا می‌كرد و كوچك‌ و بزرگ‌ آنها را می‌خواندند و از بر می‌كردند. مداحان‌ [[اهل بیت]] نیز اشعار او را در مجالس‌ حسینی‌ می‌خواندند<ref>جودی‌، مقدمه‌ ساعدی، ص‌ دوازده‌</ref> اشتغال‌ جودی‌ به‌ مرثیه‌سرایی‌ و عامه‌پسند بودن‌ اشعارش‌ باعث‌ شد كه‌ فضلا و خواص‌ به‌ شعر او تمایلی‌ نداشته‌ باشند، چنان‌ كه‌ [[عبدالجواد ادیب نیشابوری]] در باره وی‌ گفته‌ است‌ كه‌ شهرت‌ مرثیه‌سرایی‌ جودی‌، مقام‌ ادبی‌ او را تحت‌الشعاع‌ قرار داده‌ است‌.<ref> جودی‌، مقدمه‌ ساعدی، ص‌ دوازده‌؛ ارمغان‌، سال‌ ۱۱، ش‌ ۵، ص‌۳۹۶</ref>
مرثیه‌های‌ او در مردم‌ [[خراسان]] شور و هیجانی‌ به‌پا می‌كرد و كوچك‌ و بزرگ‌ آنها را می‌خواندند و از بر می‌كردند. مداحان‌ [[اهل بیت]] نیز اشعار او را در مجالس‌ حسینی‌ می‌خواندند<ref>جودی‌، مقدمه‌ ساعدی، ص‌ دوازده‌</ref> اشتغال‌ جودی‌ به‌ مرثیه‌سرایی‌ و عامه‌پسند بودن‌ اشعارش‌ باعث‌ شد كه‌ فضلا و خواص‌ به‌ شعر او تمایلی‌ نداشته‌ باشند، چنان‌ كه‌ [[عبدالجواد ادیب نیشابوری]] در باره وی‌ گفته‌ است‌ كه‌ شهرت‌ مرثیه‌سرایی‌ جودی‌، مقام‌ ادبی‌ او را تحت‌الشعاع‌ قرار داده‌ است‌.<ref> جودی‌، مقدمه‌ ساعدی، ص‌ دوازده‌؛ ارمغان‌، سال‌ ۱۱، ش‌ ۵، ص‌۳۹۶</ref>
خط ۶۳: خط ۶۱:




قصاید او بیشتر در مدح‌ [[پیامبر اسلام|پیامبر اسلام‌]]، [[امام‌ حسين‌|امام‌ حسین]]، میلاد [[امام علی|امام‌ علی‌]] و نیز [[عید غدیر]] است‌. قصیده هفت‌ كوكب‌ او در مدح‌ و منقبت‌ رسول‌ اكرم‌، معروف‌ است‌.<ref> رجوع کنید به جودی‌، ص‌۶ـ۱۲، ۱۷ـ۲۰</ref> گفتنی‌ است‌ كه‌ بیشتر قصاید مدحی‌ او به‌ رثای‌ [[اهل بیت|خاندان‌ پیامبر]] ختم‌ می‌شود. وی‌ حتی‌ در پایان‌ قصایدی‌ كه‌ به‌ مناسبت‌ میلاد حضرت‌ علی‌ و عید غدیر سروده‌، مرثیه‌سرایی‌ كرده‌ است‌.<ref> رجوع کنید به جودی، ص‌۱۸ـ۲۰</ref>
قصاید او بیشتر در مدح‌ [[پیامبر(ص)]]، [[امام‌ حسين‌(ع)]]، میلاد [[امام علی(ع)]] و نیز [[عید غدیر]] است‌. قصیده هفت‌ كوكب‌ او در مدح‌ و منقبت‌ رسول‌ اكرم‌، معروف‌ است‌.<ref> رجوع کنید به جودی‌، ص‌۶ـ۱۲، ۱۷ـ۲۰</ref> گفتنی‌ است‌ كه‌ بیشتر قصاید مدحی‌ او به‌ رثای‌ [[اهل بیت|خاندان‌ پیامبر]] ختم‌ می‌شود. وی‌ حتی‌ در پایان‌ قصایدی‌ كه‌ به‌ مناسبت‌ میلاد حضرت‌ علی‌ و عید غدیر سروده‌، مرثیه‌سرایی‌ كرده‌ است‌.<ref> رجوع کنید به جودی، ص‌۱۸ـ۲۰</ref>


در بخشی‌ از دیوان‌ جودی‌ به‌ نام‌ «از مدینه‌ تا مدینه‌»، وقایع‌ [[قیام امام حسین (ع)]] با زبان‌ شعر لحظه‌ به‌ لحظه‌ تصویر شده‌ است‌.<ref>رجوع کنید به جودی، ص‌۲۸۹ـ۵۳۵</ref>
در بخشی‌ از دیوان‌ جودی‌ به‌ نام‌ «از مدینه‌ تا مدینه‌»، وقایع‌ [[قیام امام حسین (ع)]] با زبان‌ شعر لحظه‌ به‌ لحظه‌ تصویر شده‌ است‌.<ref>رجوع کنید به جودی، ص‌۲۸۹ـ۵۳۵</ref>


==دیوان==
==دیوان==
دیوان‌ جودی‌ در حدود سه‌ هزار بیت‌ (شامل‌ قصیده‌، مثنوی‌، مرثیه‌ و نوحه‌های‌ [[سینه زنی|سینه‌زنی‌]]) است‌ و بارها چاپ‌ شده‌ است‌.<ref>گلشن‌ آزادی‌، ص‌۱۹۰</ref> [[آقا بزرگ طهرانی]] نیز از دیوان‌ و مقتل‌ فارسی‌ جودی‌ خراسانی‌ یاد كرده‌<ref> [[آقا بزرگ طهرانی]]، ج‌۹، قسم‌ ۱، ص‌۲۰۹</ref> و گفته‌ است‌ كه‌ او را نباید با جودی‌ تبریزی‌، صاحب‌ مراثی‌ فارسی‌ به‌ نام‌ الدر المنثور، اشتباه‌ گرفت‌.<ref> آقابزرگ‌ طهرانی‌، ج‌۵، ص‌۲۸۶</ref>
دیوان‌ جودی‌ در حدود سه‌ هزار بیت‌ (شامل‌ قصیده‌، مثنوی‌، مرثیه‌ و نوحه‌های‌ [[سینه زنی]]) است‌ و بارها چاپ‌ شده‌ است‌.<ref>گلشن‌ آزادی‌، ص‌۱۹۰</ref> [[آقا بزرگ طهرانی]] نیز از دیوان‌ و مقتل‌ فارسی‌ جودی‌ خراسانی‌ یاد كرده‌<ref> [[آقا بزرگ طهرانی]]، ج‌۹، قسم‌ ۱، ص‌۲۰۹</ref> و گفته‌ است‌ كه‌ او را نباید با جودی‌ تبریزی‌، صاحب‌ مراثی‌ فارسی‌ به‌ نام‌ الدر المنثور، اشتباه‌ گرفت‌.<ref> آقابزرگ‌ طهرانی‌، ج‌۵، ص‌۲۸۶</ref>


دیوان‌ جودی‌، نخستین‌ بار در ۱۲۹۹ به‌ امر [[ناصر الدین شاه|ناصرالدین‌شاه‌]] (حك: ۱۲۶۴ـ۱۳۱۳) و به‌همت‌ میرزاسعیدخان‌ مؤتمن‌الملك‌ (نیابت‌ تولیت‌ [[آستان قدس رضوی|آستان‌ قدس‌]]) در چاپخانه سنگی‌ آستان‌ قدس‌، به‌ خط‌ میرزاشفیع‌ اعتمادالتولیه، چاپ‌ شد و در ۱۳۰۳ در مشهد تجدید چاپ‌ گردید<ref>گلشن‌ آزادی‌، ص‌۱۹۱</ref> دیوان‌ جودی‌ در ۱۶۰ صفحه‌ در ۱۳۱۰ در تهران‌ به‌چاپ‌ رسید<ref>آقابزرگ‌ طهرانی‌، ج‌۹، قسم‌ ۱، ص‌۲۰۹</ref> آصفی‌<ref>رجوع کنید به جودی‌، مقدمه‌، ص‌ نوزده‌</ref> از كامل‌ترین‌ نسخه دیوان‌ او، معروف‌ به‌ نسخه محمدرضا (متخلص‌ به‌ صفا و ملقب‌ به‌ سلطان‌الكتاب‌)، نام‌ برده‌ كه‌ در ۱۳۰۶ در تهران‌ چاپ‌ شده‌ است‌. بنگرید:
دیوان‌ جودی‌، نخستین‌ بار در ۱۲۹۹ به‌ امر [[ناصر الدین شاه]] (حك: ۱۲۶۴ـ۱۳۱۳) و به‌همت‌ میرزاسعیدخان‌ مؤتمن‌الملك‌ (نیابت‌ تولیت‌ [[آستان قدس رضوی]]) در چاپخانه سنگی‌ آستان‌ قدس‌، به‌ خط‌ میرزاشفیع‌ اعتمادالتولیه، چاپ‌ شد و در ۱۳۰۳ در مشهد تجدید چاپ‌ گردید<ref>گلشن‌ آزادی‌، ص‌۱۹۱</ref> دیوان‌ جودی‌ در ۱۶۰ صفحه‌ در ۱۳۱۰ در تهران‌ به‌چاپ‌ رسید<ref>آقابزرگ‌ طهرانی‌، ج‌۹، قسم‌ ۱، ص‌۲۰۹</ref> آصفی‌<ref>رجوع کنید به جودی‌، مقدمه‌، ص‌ نوزده‌</ref> از كامل‌ترین‌ نسخه دیوان‌ او، معروف‌ به‌ نسخه محمدرضا (متخلص‌ به‌ صفا و ملقب‌ به‌ سلطان‌الكتاب‌)، نام‌ برده‌ كه‌ در ۱۳۰۶ در تهران‌ چاپ‌ شده‌ است‌. بنگرید:
[http://www.icnc.ir/index.aspx?pid=289&metadataId=2489b1f9-52b4-41d1-890e-96b782f2eed6 کنسرسیوم محتوای ملی]
[http://www.icnc.ir/index.aspx?pid=289&metadataId=2489b1f9-52b4-41d1-890e-96b782f2eed6 کنسرسیوم محتوای ملی]


==متأثر از سعدی و حافظ==
==متأثر از سعدی و حافظ==
جودی‌ از شعرای‌ پیش‌ از خود، به‌ویژه‌ [[سعدی|سعدی‌]] و [[حافظ|حافظ‌]]، تأثیر بسیاری‌ پذیرفته‌ است‌.<ref> رجوع کنید به جودی، مقدمه‌، ص‌ هجده‌</ref>، چنان‌ كه‌ نخستین‌ قصیده دیوان‌ او، به‌ نام‌ «نخستین‌ تجلی‌ حق‌»، تقلیدی‌ از قصیده معروف‌ سعدی‌، با مطلع‌ «ماه‌ فروماند از جمال‌ محمد»، به‌ نظر می‌آید.<ref>رجوع کنید به جودی، ص‌۳</ref>
جودی‌ از شعرای‌ پیش‌ از خود، به‌ویژه‌ [[سعدی]] و [[حافظ]]، تأثیر بسیاری‌ پذیرفته‌ است‌.<ref> رجوع کنید به جودی، مقدمه‌، ص‌ هجده‌</ref>، چنان‌ كه‌ نخستین‌ قصیده دیوان‌ او، به‌ نام‌ «نخستین‌ تجلی‌ حق‌»، تقلیدی‌ از قصیده معروف‌ سعدی‌، با مطلع‌ «ماه‌ فروماند از جمال‌ محمد»، به‌ نظر می‌آید.<ref>رجوع کنید به جودی، ص‌۳</ref>


==ارتزاق==
==ارتزاق==
خط ۸۵: خط ۸۳:


گلشن‌ آزادی‌ در صد سال‌ شعر خراسان‌<ref>گلشن آزادی، ص‌۱۹۱</ref> و ریاضی‌ در دانشوران‌ خراسان‌<ref>ریاضی، ص‌۲۸۳</ref>، با آنكه‌ مصراع‌ مادّه‌تاریخ‌ را ذكر كرده‌اند، سال‌ وفات‌ جودی‌ را ۱۳۰۱ نوشته‌اند. قبر جودی‌ در [[حرم امام رضا(ع)]] در مقبره‌ای‌ در صحن‌ نو، نزدیك‌ مقبره [[شیخ بهایی]] است‌.<ref> مُروّج‌الاسلام‌، ج‌۱، ص‌۱۵۴؛ جودی‌، مقدمه آصفی‌، ص۲۰؛ خراسانی‌، ص۷۰۶</ref>
گلشن‌ آزادی‌ در صد سال‌ شعر خراسان‌<ref>گلشن آزادی، ص‌۱۹۱</ref> و ریاضی‌ در دانشوران‌ خراسان‌<ref>ریاضی، ص‌۲۸۳</ref>، با آنكه‌ مصراع‌ مادّه‌تاریخ‌ را ذكر كرده‌اند، سال‌ وفات‌ جودی‌ را ۱۳۰۱ نوشته‌اند. قبر جودی‌ در [[حرم امام رضا(ع)]] در مقبره‌ای‌ در صحن‌ نو، نزدیك‌ مقبره [[شیخ بهایی]] است‌.<ref> مُروّج‌الاسلام‌، ج‌۱، ص‌۱۵۴؛ جودی‌، مقدمه آصفی‌، ص۲۰؛ خراسانی‌، ص۷۰۶</ref>
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس۲}}
{{پانویس۲}}
خط ۹۹: خط ۹۶:
* علی‌اكبر مروّج ‌الاسلام‌، كرامات‌ رضویه‌، مشهد، ۱۳۷۰-۱۳۷۹ش‌.
* علی‌اكبر مروّج ‌الاسلام‌، كرامات‌ رضویه‌، مشهد، ۱۳۷۰-۱۳۷۹ش‌.
{{پایان}}
{{پایان}}
==پیوند به بیرون==
==پیوند به بیرون==
* منبع مقاله: [http://rch.ac.ir/article/Details/7642 دانشنامه جهان اسلام]
* منبع مقاله: [http://rch.ac.ir/article/Details/7642 دانشنامه جهان اسلام]
confirmed، templateeditor
۱۱٬۰۹۴

ویرایش