پرش به محتوا

حفص بن سلیمان اسدی: تفاوت میان نسخه‌ها

ابرابزار
(ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
{{ جعبه اطلاعات زندگینامه
{{ جعبه اطلاعات زندگینامه
  | عنوان = حَفْص بن سلیمان بن مغیره اسدی
  | عنوان = حَفْص بن سلیمان بن مغیره اسدی
  | تصویر =  
  | تصویر =
  | اندازه تصویر =  
  | اندازه تصویر =
  | توضیح تصویر =  
  | توضیح تصویر =
  |سرشناسی =
  |سرشناسی =
  |نام =  
  |نام =
  |نام کامل =  
  |نام کامل =
  |نام مستعار =  
  |نام مستعار =
  |لقب/کنیه = ابوعمر  
  |لقب/کنیه = ابوعمر
  |مذهب =  
  |مذهب =
  |شهرت = حفیص و غاضری
  |شهرت = حفیص و غاضری
  |نسب =  
  |نسب =
  |خویشاوندان سرشناس=  
  |خویشاوندان سرشناس=
  |زادروز = [[سال ۹۰ قمری]]
  |زادروز = [[سال ۹۰ قمری]]
  |زادگاه =  
  |زادگاه =
  |محل زندگی =  
  |محل زندگی =
  |وفات =  
  |وفات =
  |شهادت =  
  |شهادت =
  |محل دفن =  
  |محل دفن =
  |تحصیلات =  
  |تحصیلات =
  |محل تحصیل =  
  |محل تحصیل =
  |استادان = عاصم
  |استادان = عاصم
  |شاگردان =  
  |شاگردان =
  |آثار =  
  |آثار =
  |تخصص =  
  |تخصص =
  |مهارت = [[قراء سبعه|قرّاء سبعه]]
  |مهارت = [[قراء سبعه|قرّاء سبعه]]
  |پیشه = بزازی
  |پیشه = بزازی
  |زمینه فعالیت =  
  |زمینه فعالیت =
  |فعالیت‌ها = تعلیم قرائت (اِقْراء)
  |فعالیت‌ها = تعلیم قرائت (اِقْراء)
  |منصب = [[اصحاب امام باقر(ع)]] و [[امام صادق(ع)]]
  |منصب = [[اصحاب امام باقر(ع)]] و [[امام صادق(ع)]]
  |جوایز =  
  |جوایز =
  |وبگاه =  
  |وبگاه =
  |مرتبط =  
  |مرتبط =
}}'''حَفْص بن سلیمان بن مغیره اسدی''' (۹۰-۱۸۰ق)، معروف به حفیص و غاضری، مُقری و مشهورترین [[چهارده روایت|راوی]] قرائت [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن ابی النجود]] (از معروف‌ترین [[قاریان هفت‌گانه|قرّاء سبعه]]).
}}'''حَفْص بن سلیمان بن مغیره اسدی''' (۹۰–۱۸۰ق)، معروف به حفیص و غاضری، مُقری و مشهورترین [[چهارده روایت|راوی]] قرائت [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن ابی النجود]] (از معروف‌ترین [[قاریان هفت‌گانه|قرّاء سبعه]]).


اکنون در بیشتر سرزمین‌های اسلامی [[قرآن]] را به [[قرائت حفص از عاصم]] تلاوت می‌کنند و غالب قرآن‌های رایج براساس این قرائت نگاشته شده است. [[شیخ طوسی]] او را در شمار [[فهرست اصحاب امام باقر(ع)|اصحاب امام باقر(ع)]] و [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] آورده است، اما شرح حال نگاران [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]، عموماً با پذیرش مقام والایش در دانش قرائت، او را [[حدیث متروک|متروک الحدیث]] و [[حدیث ضعیف|ضعیف]] شمرده‌اند.
اکنون در بیشتر سرزمین‌های اسلامی [[قرآن]] را به [[قرائت حفص از عاصم]] تلاوت می‌کنند و غالب قرآن‌های رایج براساس این قرائت نگاشته شده‌است. [[شیخ طوسی]] او را در شمار [[فهرست اصحاب امام باقر(ع)|اصحاب امام باقر (ع)]] و [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق (ع)]] آورده‌است، اما شرح حال نگاران [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]، عموماً با پذیرش مقام والایش در دانش قرائت، او را [[حدیث متروک|متروک الحدیث]] و [[حدیث ضعیف|ضعیف]] شمرده‌اند.


== معرفی و اهمیت ==
== معرفی و اهمیت ==
حَفْص بن سلیمان بن مغیره اسدی، اهل [[کوفه]] و ربیب (فرزند همسر) [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن ابی‌النَجود]] از [[قاریان هفت‌گانه|قاریان هفت‌گانه قرآن]] بود. او علم قرائت را از عاصم آموخت به طوری که برخی حفص داناترین فرد روزگارش به علم قرائت دانسته‌اند.<ref>رجوع کنید به ابن‌جزری، غایةالنهایة فی طبقات القراء، ج۱، ص۲۵۴؛ همو، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref>
حَفْص بن سلیمان بن مغیره اسدی، اهل [[کوفه]] و ربیب (فرزند همسر) [[عاصم بن ابی النجود کوفی|عاصم بن ابی‌النَجود]] از [[قاریان هفت‌گانه|قاریان هفت‌گانه قرآن]] بود. او علم قرائت را از عاصم آموخت به طوری که برخی حفص داناترین فرد روزگارش به علم قرائت دانسته‌اند.<ref>رجوع کنید به ابن‌جزری، غایةالنهایة فی طبقات القراء، ج۱، ص۲۵۴؛ همو، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref>


حفص قرائت منسوب به امام علی(ع) را در سرزمین‌‌های اسلامی از جمله [[کوفه]]، [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> طبق گزارش برخی قرائت حفص، [[تواتر|متواتر]] و مورد پذیرش همه مسلمانان است<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۱.</ref> و در بیشتر سرزمین‌های اسلامی، قرآن‌ مطابق با همین قرائت چاپ و تلاوت می‌شود.<ref>حبش، القراءات المتواترة و اثرها فی الرسم القرآنی و الاحکام الشرعیة، ۱۴۱۹ق، ص۶۶.</ref><ref>اسماعیل محمد المشهدانی، القیمة الدلالیة لقرائة عاصم بروایة حفص، ۱۴۳۰ق، ص۲۶.</ref>
حفص قرائت منسوب به امام علی (ع) را در سرزمین‌های اسلامی از جمله [[کوفه]]، [[بغداد]] و [[مکه]] نشر داد.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> طبق گزارش برخی قرائت حفص، [[تواتر|متواتر]] و مورد پذیرش همه مسلمانان است<ref>معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۶؛ باز، مباحث فی علم القرائات مع بیان اصول روایة حفص، ۱۴۲۵ق، ص۸۱.</ref> و در بیشتر سرزمین‌های اسلامی، قرآن مطابق با همین قرائت چاپ و تلاوت می‌شود.<ref>حبش، القراءات المتواترة و اثرها فی الرسم القرآنی و الاحکام الشرعیة، ۱۴۱۹ق، ص۶۶.</ref><ref>اسماعیل محمد المشهدانی، القیمة الدلالیة لقرائة عاصم بروایة حفص، ۱۴۳۰ق، ص۲۶.</ref>
 
وی در [[سال ۹۰ هجری قمری|سال ۹۰ق]] به دنیا آمد.<ref>حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۴۰؛ ابن‌جزری، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref> شرح‌حال نگاران او را ملقب به حُفَیْص و کنیه‌اش را ابوعمر نگاشته‌اند.<ref>رجوع کنید به ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۴۰؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶.</ref> شغلش پارچه‌فروشی (به عربی: بَزّاز) بود.<ref>دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶؛ ابن‌حجر عسقلانی، کتاب تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۲، ص۳۶۴.</ref> دربارهٔ زمان درگذشت او نظرات متفاوتی وجود دارد<ref>شاه‌پسند، [http://shared.hadith.net/AttachmentReader.aspx?k=1{@sp@}r59497a6487.pdf «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»]، ص۱۲۴.</ref> ولی طبق تحقیق برخی پژوهشگران بنابر نظر صحیح و بسیاری از تاریخ‌نگاران در [[سال ۱۸۰ هجری قمری|سال ۱۸۰ق]] و در [[مکه]] از دنیا رفت.<ref>شاه‌پسند، [http://shared.hadith.net/AttachmentReader.aspx?k=1{@sp@}r59497a6487.pdf «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»]، ص۱۲۴.</ref><ref>ذهبی، ۱۴۰۴، ج۱، ص۲۱۴؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۶؛ حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰.</ref>


وی در [[سال ۹۰ هجری قمری|سال ۹۰ق]] به دنیا آمد<ref>حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۴۰؛ ابن‌جزری، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref>. شرح‌حال نگاران او را ملقب به حُفَیْص و کنیه‌اش را ابوعمر نگاشته‌اند.<ref>رجوع کنید به ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۱۴۰؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶.</ref> شغلش پارچه‌فروشی (به عربی: بَزّاز) بود<ref>دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶؛ ابن‌حجر عسقلانی، کتاب تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۲، ص۳۶۴.</ref>. درباره زمان درگذشت او نظرات متفاوتی وجود دارد<ref>شاه‌پسند، [http://shared.hadith.net/AttachmentReader.aspx?k=1{@sp@}r59497a6487.pdf «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»]، ص۱۲۴.</ref> ولی طبق تحقیق برخی پژوهشگران بنابر نظر صحیح و بسیاری از تاریخ‌نگاران در [[سال ۱۸۰ هجری قمری|سال ۱۸۰ق]] و در [[مکه]] از دنیا رفت.<ref>شاه‌پسند، [http://shared.hadith.net/AttachmentReader.aspx?k=1{@sp@}r59497a6487.pdf «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»]، ص۱۲۴.</ref><ref>ذهبی، ۱۴۰۴، ج۱، ص۲۱۴؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۶؛ حموی، معجم الأدباء، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۱۱۸۰.</ref>
== تعلیم و ترویج قرائت ==
== تعلیم و ترویج قرائت ==
{{اصلی|قرائت حفص از عاصم}}
{{اصلی|قرائت حفص از عاصم}}
[[پرونده:سند قرآن به روایت حفص از عاصم.png|بندانگشتی|250px|صفحه اول توضیحات [[قرآن]] چاپ [[عربستان سعودی]] در سال [[۱۴۴۱ق]]]]
[[پرونده:سند قرآن به روایت حفص از عاصم.png|بندانگشتی|250px|صفحه اول توضیحات [[قرآن]] چاپ [[عربستان سعودی]] در سال [[۱۴۴۱ق]]]]
حفص یکی از دو راوی مشهور عاصم است که ابن‌جزری، محدث شافعی از حفص چنین نقل کرده که استادش عاصم، قرائت [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] را به وی آموخت.<ref name=":0">برای نمونه نگاه کنید به ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۳۴۸.</ref>  
حفص یکی از دو راوی مشهور عاصم است که ابن‌جزری، محدث شافعی از حفص چنین نقل کرده که استادش عاصم، قرائت [[امام علی علیه‌السلام|امام علی (ع)]] را به وی آموخت.<ref name=":0">برای نمونه نگاه کنید به ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۳۴۸.</ref>


طبق گزارشی او از کودکی آیات قرآن را پنج آیه، پنج آیه از عاصم آموخت. برخی این گونه تعلم را دلیل بر اتقان بیشتر او نسبت به سایرین دانسته‌اند. وی قرائت را در کوفه به شیوه تلاوت به مردم آموخت. سپس به بغداد رفت و مدتی در آنجا اقراء کرد. در دوران هارون الرشید به مکه رفت و تا پایان عمر به تعلیم و اقراء قرآن پرداخت.
طبق گزارشی او از کودکی آیات قرآن را پنج آیه، پنج آیه از عاصم آموخت. برخی این گونه تعلم را دلیل بر اتقان بیشتر او نسبت به سایرین دانسته‌اند. وی قرائت را در کوفه به شیوه تلاوت به مردم آموخت. سپس به بغداد رفت و مدتی در آنجا اقراء کرد. در دوران هارون الرشید به مکه رفت و تا پایان عمر به تعلیم و اقراء قرآن پرداخت.
خط ۵۳: خط ۵۴:
او شاگردانی را در علم قرائت تربیت کرد و برخی همچون فضل بن یحیی انباری از شهرهای دیگر به مکه آمدند تا از او قرائت بیاموزند. از دیگر شاگردانش عمرو بن صباح است که قرائت او را در کتابی گردآوری کرد. سایر شاگردان حفص عبارتند از:
او شاگردانی را در علم قرائت تربیت کرد و برخی همچون فضل بن یحیی انباری از شهرهای دیگر به مکه آمدند تا از او قرائت بیاموزند. از دیگر شاگردانش عمرو بن صباح است که قرائت او را در کتابی گردآوری کرد. سایر شاگردان حفص عبارتند از:
{{ستون|۲}}
{{ستون|۲}}
* عثمان بن یمان  
* عثمان بن یمان
* عبید بین صباح
* عبید بین صباح
* ابوشعیف قواس
* ابوشعیف قواس
خط ۵۹: خط ۶۰:
* هبیرة بن حفص
* هبیرة بن حفص
{{پایان}}
{{پایان}}


برخی قرائت‌شناسان، حفص را داناترین فرد از میان شاگردان و راویان عاصم، نسبت به قرائت او معرفی کرده‌اند.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۶؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> بنا به گزارش بسیاری از رجال‌شناسان، حفص در قرائت، [[ثقه]] و در حفظ و ضبط قرائت عاصم، دقیق و متقن بود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴.</ref> البته او را در نقل [[حدیث]]، ضعیف و [[حدیث متروک|متروک الحدیث]] دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ ذهبی، معرفة القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۸۴؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی الطبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ الدانی، التیسیر فی القرائات السبع، ۱۴۰۴ق، ص۶؛ ابن‌الباذش، الاقناع فی القرائات السبع، دار الصحابة للتراث، ص۳۴.</ref> برخی نیز علاوه بر تضعیف حفص در نقل حدیث، او را غیر ثقه نیز دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴؛ خویی، البیان فی تفسیر القرآن، دار الزهراء، ص۱۳۱.</ref>
برخی قرائت‌شناسان، حفص را داناترین فرد از میان شاگردان و راویان عاصم، نسبت به قرائت او معرفی کرده‌اند.<ref>ابن‌جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ ابن‌جزری، النشر فی القرائات العشر، دار الکتب العلمیة، ج۱، ص۱۵۶؛ معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸.</ref> بنا به گزارش بسیاری از رجال‌شناسان، حفص در قرائت، [[ثقه]] و در حفظ و ضبط قرائت عاصم، دقیق و متقن بود.<ref>برای نمونه نگاه کنید به معرفت، التمهید فی علوم القرآن، ۱۴۲۸ق، ج۲، ص۲۴۸؛ ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴.</ref> البته او را در نقل [[حدیث]]، ضعیف و [[حدیث متروک|متروک الحدیث]] دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به ذهبی، میزان الاعتدال، ۱۳۸۲ق، ج۱، ص۵۵۸؛ ذهبی، معرفة القراء الکبار، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۸۴؛ ابن‌جزری، غایة النهایة فی الطبقات القراء، ۱۳۵۱ق، ج۱، ص۲۵۴؛ الدانی، التیسیر فی القرائات السبع، ۱۴۰۴ق، ص۶؛ ابن‌الباذش، الاقناع فی القرائات السبع، دار الصحابة للتراث، ص۳۴.</ref> برخی نیز علاوه بر تضعیف حفص در نقل حدیث، او را غیر ثقه نیز دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نگاه کنید به خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۶۴؛ خویی، البیان فی تفسیر القرآن، دار الزهراء، ص۱۳۱.</ref>


ابن‌جزری، محدث شافعی قرن هشتم و نهم هجری، در کتاب «غایة النهایة فی طبقات القُراء» از حفص چنین نقل کرده که استادش عاصم به وی گفته است: همان قرائتی که از ابو عبدالرحمن سُلَّمی اخذ کرده و سلَّمی عیناً از امام علی(ع) فراگرفته را به وی آموخته است.<ref name=":0" />
ابن‌جزری، محدث شافعی قرن هشتم و نهم هجری، در کتاب «غایة النهایة فی طبقات القُراء» از حفص چنین نقل کرده که استادش عاصم به وی گفته‌است: همان قرائتی که از ابو عبدالرحمن سُلَّمی اخذ کرده و سلَّمی عیناً از امام علی (ع) فراگرفته را به وی آموخته‌است.<ref name=":0"/>
در میان یاران و شاگردان عاصم از همه به قرائت او داناتر بود.<ref>ابن‌جزری، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref> ابن‌معین تنها [[حدیث صحیح|روایت صحیح]] از قرائت عاصم را روایت حفص دانسته است که عاصم، با واسطه ابوعبدالرحمان سُلَمی (متوفی ۷۴ یا ۷۵ق)، از [[امام علی علیه‌السلام|علی(ع)]] فرا گرفته بود.<ref>رجوع کنید به ابن‌ندیم بغدادی، الفهرست، بیروت، ص۴۳؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ همو، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref>


حفص را در علم قرائت بر ابوبکربن عیاش (دیگر راوی قرائت عاصم؛ متوفی ۱۹۴) ترجیح داده‌اند<ref>رجوع کنید به دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۶.</ref> و
در میان یاران و شاگردان عاصم از همه به قرائت او داناتر بود.<ref>ابن‌جزری، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref> ابن‌معین تنها [[حدیث صحیح|روایت صحیح]] از قرائت عاصم را روایت حفص دانسته‌است که عاصم، با واسطه ابوعبدالرحمان سُلَمی (متوفی ۷۴ یا ۷۵ق)، از [[امام علی علیه‌السلام|علی (ع)]] فرا گرفته بود.<ref>رجوع کنید به ابن‌ندیم بغدادی، الفهرست، بیروت، ص۴۳؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۵؛ همو، النشر فی القراءات العشر، مصر، ج۱، ص۱۵۶.</ref>


==جایگاه حدیثی==
حفص را در علم قرائت بر ابوبکربن عیاش (دیگر راوی قرائت عاصم؛ متوفی ۱۹۴) ترجیح داده‌اند<ref>رجوع کنید به دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، ۱۹۳۰م، ص۶؛ جزری، غایة النهایة فی طبقات القراء، ۱۴۲۹ق، ج۱، ص۳۸۶.</ref> و
[[شیخ طوسی]] نام حفص را در شمار [[فهرست اصحاب امام باقر(ع)|اصحاب امام باقر(ع)]] و [[فهرست اصحاب امام صادق(ع)|امام صادق(ع)]]<ref>طوسی، رجال طوسی، ۱۴۱۵ق، ص۱۸۹.</ref> ذکر کرده است. طبق گزارش شاه‌پسند، نام او گاه به صورت حفص بن ابی‌داود یا ابوعمر بَزّاز در سلسه‌سند احادیث آمده است، و بزرگان [[شیعه]]، غالباً با اکتفا به گفته شیخ، از او به شیعه تعبیر کرده‌اند.<ref>رجوع کنید: خویی، معجم رجال الحدیث، قم، ج۷، ص۱۴۸؛ شوشترى، قاموس الرجال‏، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۵۸۲.</ref>


== جایگاه حدیثی ==
[[شیخ طوسی]] نام حفص را در شمار [[فهرست اصحاب امام باقر(ع)|اصحاب امام باقر (ع)]] و [[فهرست اصحاب امام صادق(ع)|امام صادق (ع)]]<ref>طوسی، رجال طوسی، ۱۴۱۵ق، ص۱۸۹.</ref> ذکر کرده‌است. طبق گزارش شاه‌پسند، نام او گاه به صورت حفص بن ابی‌داود یا ابوعمر بَزّاز در سلسه‌سند احادیث آمده‌است، و بزرگان [[شیعه]]، غالباً با اکتفا به گفته شیخ، از او به شیعه تعبیر کرده‌اند.<ref>رجوع کنید: خویی، معجم رجال الحدیث، قم، ج۷، ص۱۴۸؛ شوشتری، قاموس الرجال‏، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۵۸۲.</ref>


برخی از پژوهشگران علت تضعیفات را اشتراک حفض با چند نفر دیگر بیان کردند<ref>شاه‌پسند، [http://shared.hadith.net/AttachmentReader.aspx?k=1{@sp@}r59497a6487.pdf «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»]، ص۱۲۲.</ref>
برخی از پژوهشگران علت تضعیفات را اشتراک حفض با چند نفر دیگر بیان کردند<ref>شاه‌پسند، [http://shared.hadith.net/AttachmentReader.aspx?k=1{@sp@}r59497a6487.pdf «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»]، ص۱۲۲.</ref>


ارزش و اعتبار حفص در دانش حدیث در میان [[اهل سنت و جماعت|اهل تسنن]]، برخلاف جایگاه والای او در علم قرائت است. شرح حال نگاران سنی، عموماً با پذیرش مقام والایش در دانش قرائت، او را [[حدیث متروک|متروک الحدیث]]<ref>رجوع کنید به عُقیلی، کتاب الضعفاءالکبیر، ۱۴۰۴ق، سفر۱، ص۲۷؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۱۸۳؛ مِزّی، تهذیب الکمال فی اسماءالرجال، ۱۴۲۲ق، ج۷، ص۱۳ـ۱۴.</ref> و ضعیف<ref>ابن‌عدی، الکامل فی ضعفاءالرجال، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۲۶۸.</ref> شمرده‌اند.
ارزش و اعتبار حفص در دانش حدیث در میان [[اهل سنت و جماعت|اهل تسنن]]، برخلاف جایگاه والای او در علم قرائت است. شرح حال نگاران سنی، عموماً با پذیرش مقام والایش در دانش قرائت، او را [[حدیث متروک|متروک الحدیث]]<ref>رجوع کنید به عُقیلی، کتاب الضعفاءالکبیر، ۱۴۰۴ق، سفر۱، ص۲۷؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۱۸۳؛ مِزّی، تهذیب الکمال فی اسماءالرجال، ۱۴۲۲ق، ج۷، ص۱۳–۱۴.</ref> و ضعیف<ref>ابن‌عدی، الکامل فی ضعفاءالرجال، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص۲۶۸.</ref> شمرده‌اند.


ابن‌حِبّان او را کسی معرفی کرده که در سند احادیث دست می‌برده و ابن‌خراش او را کذاب و جاعل حدیث شناسانده است.<ref>رجوع کنید به حلبی، الکشف الحثیث عَمّن رُمی بوضع الحدیث، ۱۹۸۴م، ص۱۵۴.</ref> نام او در بیشتر کتاب‌های شرح حال راویان ضعیف آمده است<ref>برای نمونه رجوع کنید به دارقطنی، کتاب الضُعفاء و المتروکین، ۱۴۰۶ق، ص۷۸؛ ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸، ج۱، ص۲۱۴.</ref> ابن‌حجر عسقلانی<ref>ابن‌حجر عسقلانی، کتاب تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۲، ص۳۶۴.</ref> برخی از کسانی را که او از آنان روایت کرده و نیز شماری از راویان او را ذکر کرده است.<ref>نیز رجوع کنید به ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۱۴.</ref>
ابن‌حِبّان او را کسی معرفی کرده که در سند احادیث دست می‌برده و ابن‌خراش او را کذاب و جاعل حدیث شناسانده‌است.<ref>رجوع کنید به حلبی، الکشف الحثیث عَمّن رُمی بوضع الحدیث، ۱۹۸۴م، ص۱۵۴.</ref> نام او در بیشتر کتاب‌های شرح حال راویان ضعیف آمده‌است<ref>برای نمونه رجوع کنید به دارقطنی، کتاب الضُعفاء و المتروکین، ۱۴۰۶ق، ص۷۸؛ ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸، ج۱، ص۲۱۴.</ref> ابن‌حجر عسقلانی<ref>ابن‌حجر عسقلانی، کتاب تهذیب التهذیب، ۱۳۲۵ق، ج۲، ص۳۶۴.</ref> برخی از کسانی را که او از آنان روایت کرده و نیز شماری از راویان او را ذکر کرده‌است.<ref>نیز رجوع کنید به ذهبی، دیوان الضعفاء و المتروکین، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۲۱۴.</ref>


==پانویس==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


==منابع==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
* ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، کتاب تهذیب التهذیب، بیروت، دار صادر، ۱۳۲۵ق.
* ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، کتاب تهذیب التهذیب، بیروت، دار صادر، ۱۳۲۵ق.
خط ۸۸: خط ۸۷:
* ابن‌ندیم بغدادی، محمد بن إسحاق، الفهرست، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا.
* ابن‌ندیم بغدادی، محمد بن إسحاق، الفهرست، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا.
* برهان الدین حلبی، الکشف الحثیث عَمّن رُمی بوضع الحدیث، محقق: صبحی سامرائی، بغداد، ۱۹۸۴م.
* برهان الدین حلبی، الکشف الحثیث عَمّن رُمی بوضع الحدیث، محقق: صبحی سامرائی، بغداد، ۱۹۸۴م.
* جزری، محمد بن محمد، غایة النهایة فی طبقات القراء، مصحح: سید مجدی فتحی‏، شرف جمال‌‏الدین محمد، مصر، دار الصحابة للتراث‏، ۱۴۲۹ق.
* جزری، محمد بن محمد، غایة النهایة فی طبقات القراء، مصحح: سید مجدی فتحی‏، شرف جمال‌الدین محمد، مصر، دار الصحابة للتراث‏، ۱۴۲۹ق.
* حموی، شهاب‌الدین أبوعبدالله یاقوت بن عبدالله، معجم الأدباء، محقق: إحسان عباس، بیروت، دارالغرب الإسلامی، ۱۴۱۴ق.
* حموی، شهاب‌الدین أبوعبدالله یاقوت بن عبدالله، معجم الأدباء، محقق: إحسان عباس، بیروت، دارالغرب الإسلامی، ۱۴۱۴ق.
* خطیب بغدادی، ابو بکر احمد بن علی، تاریخ بغداد، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
* خطیب بغدادی، ابو بکر احمد بن علی، تاریخ بغداد، بیروت، دار الکتب العلمیه، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
* خویی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، قم، مؤسسة الخوئی الإسلامیة.
* خویی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، قم، مؤسسة الخوئی الإسلامیة.
* شاه‌پسند، الهه، [http://shared.hadith.net/AttachmentReader.aspx?k=1{@sp@}r59497a6487.pdf «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»]، فصلنامه علوم حدیث، دوره ۲۱، شماره ۱، ۱۳۹۵ش.
* شاه‌پسند، الهه، [http://shared.hadith.net/AttachmentReader.aspx?k=1{@sp@}r59497a6487.pdf «پژوهشی درباره وضعیت حفص بن سلیمان قاری»]، فصلنامه علوم حدیث، دوره ۲۱، شماره ۱، ۱۳۹۵ش.
* شوشترى، محمد تقى‏، قاموس الرجال‏، محقق: موسسه نشر الاسلامى وابسته به جامعه مدرسين‏، قم، موسسه نشر الاسلامى، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.
* شوشتری، محمد تقی‏، قاموس الرجال‏، محقق: مؤسسه نشر الاسلامی وابسته به جامعه مدرسین‏، قم، مؤسسه نشر الاسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.
* عثمان بن سعید دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، استانبول، چاپ اوتوپرتسل، ۱۹۳۰م.
* عثمان بن سعید دانی، کتاب التیسیر فی القراءات السبع، استانبول، چاپ اوتوپرتسل، ۱۹۳۰م.
* علی بن عمر دارقطنی، کتاب الضُعفاء و المتروکین، محقق: صبحی بدری سامرائی، بیروت ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.
* علی بن عمر دارقطنی، کتاب الضُعفاء و المتروکین، محقق: صبحی بدری سامرائی، بیروت ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.
خط ۱۰۲: خط ۱۰۱:
* همو، النشر فی القراءات العشر، محقق: علی محمد ضباع، مصر، چاپ افست تهران، ۱۹۴۰م.
* همو، النشر فی القراءات العشر، محقق: علی محمد ضباع، مصر، چاپ افست تهران، ۱۹۴۰م.
* همو، معرفةالقرّاء الکبار علی الطبقات و الاعصار، محقق: بشار عواد معروف، شعیب ارنؤوط و صالح مهدی عباس، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م.
* همو، معرفةالقرّاء الکبار علی الطبقات و الاعصار، محقق: بشار عواد معروف، شعیب ارنؤوط و صالح مهدی عباس، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م.
* همو، میزان الاعتدال فی نقدالرجال، چاپ علی محمد بجاوی، قاهره ۱۹۶۳ـ۱۹۶۴، چاپ افست بیروت، بی‌تا.
* همو، میزان الاعتدال فی نقدالرجال، چاپ علی محمد بجاوی، قاهره ۱۹۶۳–۱۹۶۴، چاپ افست بیروت، بی‌تا.
* یاقوت حموی، معجم الادباء، بیروت، چاپ احسان عباس، ۱۹۹۳م.
* یاقوت حموی، معجم الادباء، بیروت، چاپ احسان عباس، ۱۹۹۳م.
* یوسف بن عبدالرحمان مِزّی، تهذیب الکمال فی اسماءالرجال، چاپ بشار عواد معروف، بیروت ۱۴۲۲ق/ ۲۰۰۲م.
* یوسف بن عبدالرحمان مِزّی، تهذیب الکمال فی اسماءالرجال، چاپ بشار عواد معروف، بیروت ۱۴۲۲ق/ ۲۰۰۲م.
{{پایان}}
{{پایان}}


==پیوند به بیرون==
== پیوند به بیرون ==
* منبع مقاله : [http://rch.ac.ir/article/Details/12411 دانشنامۀ جهان اسلام]
* منبع مقاله : [http://rch.ac.ir/article/Details/12411 دانشنامۀ جهان اسلام]
* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/236575 دائرة المعارف بزرگ اسلامی]
* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/236575 دائرة المعارف بزرگ اسلامی]
* [http://maarefquran.org/index.php/page,viewArticle/LinkID,5543?PHPSESSID=b155262689c5865122099c0f82271ceb روايت حفص از قرائت عامي و دلايل ترجيح آن]
* [http://maarefquran.org/index.php/page,viewArticle/LinkID,5543?PHPSESSID=b155262689c5865122099c0f82271ceb روایت حفص از قرائت عامی و دلایل ترجیح آن]
* [http://quran.al-shia.org/fa/id/9/item/aasem.htm اصول قراءت عاصم]
* [http://quran.al-shia.org/fa/id/9/item/aasem.htm اصول قراءت عاصم]
* [http://www.aftabir.com/articles/view/religion/religion/c7c1258796165_ghoran_p1.php/%D8%AD%D8%B3%D9%86-%D9%86%D8%B8%D8%B1-%D8%A7%D9%87%D9%84-%D8%B3%D9%86%D8%AA-%D9%88%D8%B4%DB%8C%D8%B9%D9%87-%D8%A8%D9%87-%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%A6%D8%AA-%D8%AD%D9%81%D8%B5-%D8%A7%D8%B2-%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D9%85 حسن نظر اهل سنت وشیعه به قرائت (حفص از عاصم)]
* [http://www.aftabir.com/articles/view/religion/religion/c7c1258796165_ghoran_p1.php/حسن-نظر-اهل-سنت-وشیعه-به-قرائت-حفص-از-عاصم حسن نظر اهل سنت وشیعه به قرائت (حفص از عاصم)]
{{علم قرائت}}
{{علم قرائت}}


خط ۱۳۱: خط ۱۳۰:
  | تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
  | تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
  | تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
  | تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
  | توضیحات =  
  | توضیحات =
}}</onlyinclude>
}}</onlyinclude>


[[رده:علم قرائت]]
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[رده:علم قرائت]]
Automoderated users، confirmed، templateeditor
۵۱۱

ویرایش