دلائل الصدق لنهج الحق (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
ویکی‌سازی: ناتمام
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) جز (←لید: اصلاح جزئی) |
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) (ویکی‌سازی: ناتمام) |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
== درباره مؤلف == | == درباره مؤلف == | ||
{{اصلی|محمد حسن مظفر}} | {{اصلی|محمد حسن مظفر}} | ||
محمدحسن بن محمد بن عبدالله بن محمد بن احمد مظفر صیمری نجفی، متکلم، شاعر و عالم [[شیعه]] (۱۲ [[صفر]] ۱۳۰۱ق-۲۳ [[ربیع الاول]] ۱۳۷۵ق) در نجف تحصیل کرد و از اساتیدی چون شیخ [[ محمدکاظم خراسانی]]، [[شیخ‌الشریعه اصفهانی]]، [[سید محمدکاظم طباطبایی]] و شیخ علی بن شیخ باقر جواهری بهره برد.<ref>مردی، «دلائل الصدق: از آیةالله محمدحسن مظفر (۱۳۷۶ق)»، ص۲۷۵.</ref> علما او را به صداقت، پاکی نفس و راستگویی ستوده‌اند.<ref>مردی، «دلائل الصدق: از آیةالله محمدحسن مظفر (۱۳۷۶ق)»، ص۲۷۵.</ref> وی به جز یک بار که در سال ۱۳۶۸ق برای [[زیارت]] [[امام رضا]] به ایران مسافرت کرد، از عراق خارج نشد.<ref>مردی، «دلائل الصدق: از آیةالله محمدحسن مظفر (۱۳۷۶ق)»، ص۲۷۵.</ref> از او آثار قلمی بسیاری به جا مانده است.<ref>مردی، «دلائل الصدق: از آیةالله محمدحسن مظفر (۱۳۷۶ق)»، ص۲۷۵.</ref> | |||
== تاریخ نگارش و انگیزه تألیف == | == تاریخ نگارش و انگیزه تألیف == | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
== محتوای کتاب == | == محتوای کتاب == | ||
در مقدمه مفصلی که به قلم پژوهشگران [[ | در مقدمه مفصلی که به قلم پژوهشگران [[مؤسسه آل البیت]] بر کتاب نگاشته شده، ابتدا به معرفی سه کتاب [[اجلی البرهان فی نقد کتاب ابن روزبهان]]، نوشته [[سید علی میلانی]]، [[نهج الحق و کشف الصدق (کتاب)|نهج الحق و کشف الصدق]] [[علامه حلی]] و [[ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل]] ابن‌روزبهان پرداخته شده و در رابطه با روشهای بحث وی در خصوص مساله [[امامت]] مطالبی بیان گردیده است. | ||
به گفته محقق، صفحات قابل ملاحظه‌ای از کتاب | |||
به گفته محقق، صفحات قابل ملاحظه‌ای از کتاب ابن‌روزبهان به سبّ و شتم علامه حلی و شیعیان اختصاص یافته است. همچنین وی علی‌رغم محبتی که به [[امام علی(ع)]] و [[اهل بیت(ع)]] ابراز می‌دارد، در بسیاری موارد با [[بنی امیه|بنی‌امیه]] و دشمنان علی بن ابی‌طالب، هم‌کلام و هم‌جهت شده و به دفاع از آنان می‌پردازد. فضل بن روزبهان همچنین در مواردی که علامه حلی به روایاتی از عالمان [[اهل سنت]] درباره فضائل اهل بیت استناد می‌کند، وی را مورد طعن قرار داده و روایات آنها را ضعیف می‌شمارد. وی همچنین در بسیاری موارد دچار تناقض شده و در مواردی از بحث خارج شده و به موضوع دیگری پرداخته است.<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ص۵۴ به بعد.</ref><ref>امینی، دلائل الصدق، فضایل و امامت علی(ع)، ۱۳۷۸ش.</ref> | |||
در این مقدمه مفصل، همچنین به معرفی علامه حلی، فضل بن روزبهان، قاضی نورالله شوشتری و محمدحسن مظفر پرداخته شده و روش تحقیق بیان گردیده است. دلائل الصدق دربرگیرنده سه نوشته مربوط به هم است که هر کدام در دورهای جداگانه نگاشته شده است: | |||
=== نهج الحق === | === نهج الحق === | ||
* نهج الحق و کشف | * نهج الحق و کشف الصدق، نوشته علامه حلی که آن را به درخواست سلطان [[اولجایتو]]، محمد خدابنده، نوشته است و هشت مسئله را دربرمی‌گیرد: | ||
{{ستون-شروع|2|جداساز=10|عرض=10}} | {{ستون-شروع|2|جداساز=10|عرض=10}} | ||
# محسوسات اصل اعتقادات؛ | # محسوسات اصل اعتقادات؛ | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۳: | ||
# [[معاد]]؛ | # [[معاد]]؛ | ||
# [[اصول فقه]]؛ | # [[اصول فقه]]؛ | ||
# [[فقه]].<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، | # [[فقه]].<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ص۵۰-۵۳.</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
=== ابطال الباطل === | === ابطال الباطل === | ||
* [[ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل|ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل]] که | * [[ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل|ابطال نهج الباطل و اهمال کشف العاطل]] که اختصاراً ابطال الباطل نامیده می‌شود، نوشته فضل‌الله بن روزبهان خنجی است. وی ردّ خود را در سال ۹۰۹ق در کاشان به پایان برده و در آن تمام کتاب علامه را رد کرده است. تاکنون دو بار از سوی عالمان مکتب اهل بیت بر نوشته فضل ردّیه نگاشته شده است: | ||
# قاضی سید | # [[سید نورالله شوشتری|قاضی سید نورالله شوشتری]] که احقاق الحق را با تفصیل تمام در ردّ وی نوشت. | ||
# محمدحسن مظفر که دلائل الصدق را در | # [[محمدحسن مظفر]] که دلائل الصدق را در رد ابطال الباطل فضل بن روزبهان نگاشت. مظفر در ردّ خود، به مطالب مربوط به [[اصول دین]] بسنده کرده و از ورود به مباحث اصول فقه و فروع آن خودداری کرده است. او خود در پایان جلد سوم می‌گوید: «در همین‌جا دست از نگارش برمی‌داریم؛ چرا که اساس، اصول دین است. پس اگر خدای متعال خواننده این کتاب را به پیروی از حق موفق گرداند، همانا که از بحث اصول فقه و فروع آن بی‌نیاز خواهد بود وگرنه از جاده هدایت به دور است. شاید اگر فرصتی به ما دست دهد کتاب را تمام کنیم». | ||
=== دلائل الصدق === | === دلائل الصدق === | ||
* فضائل امیرالمؤمنین و امامته من دلائل الصدق، نوشته محمدحسن مظفر که در [[ربیع الاول]] ۱۳۵۰ق از نگارش آن فراغت یافته است. | * فضائل امیرالمؤمنین و امامته من دلائل الصدق، کتابی است نوشته محمدحسن مظفر که در [[ربیع الاول]] ۱۳۵۰ق از نگارش آن فراغت یافته است. محمدحسن مظفر با نگاهی به سه کتاب یاد شده، این کتاب را با بیانی جدید و نیز نقل و رد برخی از سخنان [[ابن تیمیه]] نگاشته است. او در هر مبحث ابتدا سخنان علامه حلی را با عبارت «قال المصنف» آورده، آنگاه گفته‌های فضل بن روزبهان را با عبارت «و قال الفضل» ذکر کرده و سپس خود مطالبی در توضیح و تبیین بیشتر مسأله افزوده است. | ||
محمدحسن مظفر با نگاهی به سه کتاب یاد شده، این کتاب را با بیانی جدید و نیز نقل و رد برخی از سخنان [[ | |||
مظفر در ابتدای کتاب، مقدمه‌ای | مظفر در ابتدای کتاب، مقدمه‌ای نسبتاً مفصل در باب نقل روایات آورده و طی آن به بررسی [[صحاح سته]] اهل سنت پرداخته است. وی با یادآوری این نکته که مناقشه اهل سنت در سند روایات وارده در مناقب اهل بیت(ع) دارای اشکال است، از چهار جهت در روایات صحاح سته مناقشه می‌کند که این جهات عبارتند از: | ||
* | * مناقشه در نحوه گردآوری این صحاح؛ | ||
* | * اشتمال صحاح مذکور بر کفر؛ | ||
* | * تدلیس غالب راویان موجود در صحاح؛ | ||
* | * جرح اکثر رجال اسناد روایات صحاح. | ||
در مقدمه جلد دوم، مولف به معرفی [[فرقه ناجیه]] پرداخته و دیدگاه فضل بن روزبهان را در این باره نقل و نقد می‌کند، سپس سه مساله ذیل را مورد بررسی قرار داده و به نقد دیدگاه فضل در مورد آن می‌پردازد: | در مقدمه جلد دوم، مولف به معرفی [[فرقه ناجیه]] پرداخته و دیدگاه فضل بن روزبهان را در این باره نقل و نقد می‌کند، سپس سه مساله ذیل را مورد بررسی قرار داده و به نقد دیدگاه فضل در مورد آن می‌پردازد: | ||
* ادراک، | * ادراک، | ||
* نظر | * نظر | ||
* صفات خداوند.<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، | * صفات خداوند.<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۲، ص۷ به بعد.</ref> | ||
در جلد سوم، ادامه مباحث مربوط به مساله سوم (صفات خد اوند) آمده است.<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۳، | در جلد سوم، ادامه مباحث مربوط به مساله سوم (صفات خد اوند) آمده است.<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۵ به بعد.</ref> | ||
جلد چهارم؛ مشتمل بر دو مساله نبوت و امامت است. در مساله نخست که مشتمل بر سه مبحث است، به موضوعات ذیل پرداخته شده است: | جلد چهارم؛ مشتمل بر دو مساله نبوت و امامت است. در مساله نخست که مشتمل بر سه مبحث است، به موضوعات ذیل پرداخته شده است: | ||
* در مبحث نخست این مساله درباره نبوت خاصه (نبوت پیامبر اکرم) سخن گفته شده است.<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، | * در مبحث نخست این مساله درباره نبوت خاصه (نبوت پیامبر اکرم) سخن گفته شده است.<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۷.</ref> | ||
* در مبحث دوم درباره [[عصمت]] انبیاء الهی مطالبی بیان گردیده است.<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، | * در مبحث دوم درباره [[عصمت]] انبیاء الهی مطالبی بیان گردیده است.<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۱۷.</ref> | ||
* در مبحث سوم درباره ضرورت پاکی مولد انبیاء و نیز بریّ بودن ایشان از افعال زشت و ناپسند سخن گفته شده و دیدگاه فضل در این باره نقد گردیده است.<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، | * در مبحث سوم درباره ضرورت پاکی مولد انبیاء و نیز بریّ بودن ایشان از افعال زشت و ناپسند سخن گفته شده و دیدگاه فضل در این باره نقد گردیده است.<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۱۸۹.</ref> | ||
در مساله دوم که به موضوع امامت اختصاص یافته و خود مشتمل بر پنج مبحث است (و این مباحث محتوای بخشی از این جلد و کل دو جلد دیگر کتاب را تشکیل می‌دهد)، موضوعات ذیل مطرح گردیده و به شبهات ابن روزبهان درباره آن پاسخ داده شده است: | در مساله دوم که به موضوع امامت اختصاص یافته و خود مشتمل بر پنج مبحث است (و این مباحث محتوای بخشی از این جلد و کل دو جلد دیگر کتاب را تشکیل می‌دهد)، موضوعات ذیل مطرح گردیده و به شبهات ابن روزبهان درباره آن پاسخ داده شده است: | ||
* '''مبحث اول''': وجوب عصمت امام؛<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، | * '''مبحث اول''': وجوب عصمت امام؛<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۲۰۵.</ref> | ||
* '''مبحث دوم''': ضرورت افضل بودن امام از سایر مردم(رعیت)؛<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، | * '''مبحث دوم''': ضرورت افضل بودن امام از سایر مردم(رعیت)؛<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۲۳۳.</ref> | ||
* '''مبحث سوم''': روش تعیین امام؛<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، | * '''مبحث سوم''': روش تعیین امام؛<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۲۴۱.</ref> | ||
* '''مبحث چهارم''': بیان دیدگاه شیعه و اهل سنت درباره خلیفه بلافصل پیامبر(ص).<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، | * '''مبحث چهارم''': بیان دیدگاه شیعه و اهل سنت درباره خلیفه بلافصل پیامبر(ص).<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۲۷۱.</ref> | ||
جلد پنجم، کتاب هم تتمه مباحث مربوط به امامی که از سوی [[پیامبر اکرم(ص)]] معین شده را دربردارد.<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، | جلد پنجم، کتاب هم تتمه مباحث مربوط به امامی که از سوی [[پیامبر اکرم(ص)]] معین شده را دربردارد.<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۵، ص۵ به بعد.</ref> | ||
جلد ششم به تتمه مطالب مربوط به مبحث چهارم از جلد قبل و نیز مبحث پنجم مساله دوم از جلد چهارم؛ یعنی معرفی و بررسی برخی [[فضائل امیرالمؤمنین]] [[علی(ع)]] اختصاص یافته است.<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، | جلد ششم به تتمه مطالب مربوط به مبحث چهارم از جلد قبل و نیز مبحث پنجم مساله دوم از جلد چهارم؛ یعنی معرفی و بررسی برخی [[فضائل امیرالمؤمنین]] [[علی(ع)]] اختصاص یافته است.<ref>مظفر، دلائل الصدق، ۱۴۲۲ق، ج۶، ص۵ به بعد.</ref><ref>امینی، دلائل الصدق، فضایل و امامت علی(ع)، ۱۳۷۸ش.</ref> | ||
== منابع کتاب == | == منابع کتاب == | ||
| خط ۱۱۴: | خط ۱۱۴: | ||
{{کتاب‌شناسی شیعه (قرن چهاردهم)}} | {{کتاب‌شناسی شیعه (قرن چهاردهم)}} | ||
[[Category:کتاب‌های کلامی شیعه قرن ۱۴ (قمری)]] | [[Category:کتاب‌های کلامی شیعه قرن ۱۴ (قمری)]] | ||
[[Category:کتاب‌های کلامی (عربی)]] | [[Category:کتاب‌های کلامی (عربی)]] | ||