کمیل بن زیاد نخعی: تفاوت میان نسخه‌ها

کمیل پسر زیاد بن نَهِیک و از قبیلهٔ نَخَع است. [[رسول خدا (ص)]] درباره قبیله نخع فرموده است: «اَللّهمَ بارِك فِی النَخَع؛ خداوندا به قبیله نخع برکت ده»<ref> أسدالغابة، ج‏۱، ص۷۵؛ الطبقات ‏الكبری، ج‏۱،ص۲۶۱</ref> [[محمد دشتی]] از حارث بن زیاد، قاتل [[طفلان مسلم]] و از یاران [[عبیدالله بن زیاد]] به عنوان برادر کمیل یاد می‌کند.<ref> محمد دشتی، ص۵۹۹، پانویس ذیل نامه ۶۱</ref>

در منابع تاریخی از تاریخ ولادت کمیل یاد نشده است، اما زِرِکْلی تاریخ ولادت او را ۱۲ق ذکر کرده است.<ref> زرکلی، ج۵، ص۲۳۴</ref>

کمیل از [[تابعین]] و از یاران خاص [[امام علی]](ع) و [[امام حسن]](ع) است.<ref> قطب راوندی، منهاج البراعه، ج۲۱، ص۲۱۹؛ مفید، اختصاص، ص۷.</ref> او از جمله شیعیانی بود که در روزهای اول [[خلافت]] حضرت علی(ع) با او [[بیعت]] کرد و در جنگ‌های آن حضرت، از جمله [[جنگ صفین|صفین]] حضور داشت.<ref> الإصابة، ج‏۵، ص۴۸۶؛ طبقات ابن سعد، ج۶، ص۲۱۷؛ مفید، اختصاص، ص۱۰۸.</ref> او [[صاحب سر]] امیرالمومنین(ع) نیز بوده است.<ref>مرتضی زبیدی، تاج العروس، ۱۴۱۴ق، ج۱۵، ص۶۶۸.</ref>

او و [[عمرو بن زراره]] فرزند [[قیس نخعی]] جزو نخستین کسانی بودند که پیشنهاد خلع عثمان و خلافت امام علی(ع) را مطرح کردند.<ref> أنساب‏ الأشراف، ج‏۵، ص۵۱۷</ref> کمیل از کسانی بود که در زمان عثمان از کوفه به [[شام]] تبعید شد.<ref> طبری، تاریخ، ۱۴۰۳ق، ج۳، ص۳۶۵.</ref>

وی در حکومت حضرت علی (ع) فرماندار [[هیت]]<ref> هِیت، یکی از شهرهای مرزی میان [[عراق]] و شام، در کنار فرات است که امروزه جزو ایالت رَمادی است که کاروان‌ها از آنجا به [[حلب]] می‌رفتند. هیت شهری آباد و دارای حصاری محکم بوده است.</ref> از نواحی [[بغداد]] بود.<ref> محمد دشتی، ص۵۹۱</ref>

هنگامی که کمیل خبردار شد که یاران [[معاویه]] به فرماندهی سفیان بن عوف قصد یورش به هیت را دارند، به خیال اینکه آنها در قرقیسا هستند، بدون اجازه امام علی(ع) ۵۰ نیروی مسلح را برای دفاع در شهر گذاشت و خود و یارانش به طرف آنجا حرکت کرد، سپاهیان معاویه از فرصت استفاده کرده به هیت حمله کردند. امام علی(ع) طی نامه‌ای، او را بخاطر این کار مورد سرزنش  قرار داد.<ref> أنساب‏ الأشراف، ج‏۲، ص۴۷۳</ref> این نامه با شماره ۶۱ در [[نهج البلاغه]] آمده است.<ref> محمد دشتی، ص۵۹۹(نامه۶۱)</ref>

او پس از شهادت امام علی (ع) در زمره یاران امام حسن مجتبی(ع) قرار گرفت.<ref> شیخ طوسی، ص۹۷</ref>

کمیل از امام علی (ع)، [[خلیفه دوم]]، [[ابن مسعود]]و دیگران روایت کرده است ، [[عبدالرحمن بن عابس|عبدالرحمان بن عابس]]، [[ابو اسحاق سبیعی]]، اعمش و دیگران از او روایت کرده‌اند.<ref> ابن حجر، الإصابة، ج‏۵، ص۴۸۶.</ref>

امام علی (ع) از کشته شدن کمیل خبر داده بود.<ref> بحارالانوار، ج۴۱، ص۳۱۶؛المناقب، ج۲، ص۲۷۱</ref> بیشتر مؤرخان مرگ او را در سال ۸۲ق ذکر کرده‌اند<ref> الإصابة، ج‏۵، ص۴۸۶؛ تاریخ خلیفه، ص۱۸۲؛ ذهبی، تاریخ اسلام، ج۶، ص۱۷۷</ref> اما طبری درگذشت او را در سال ۸۳ق<ref> طبری، ج۸، ص۳۷۱۶</ref> و ابن حجر عسقلانی به نقل از یحیی بن معین در سال ۸۸ق دانسته‌اند.<ref> تهذیب التهذیب، ج۸، ص۴۰۲</ref> او هنگام مرگ ۷۰ سال داشته است<ref> الإصابة، ج‏۵، ص۴۸۶</ref>

وی به دستور [[حجاج بن یوسف ثقفی]] کشته شد.<ref> الإصابة، ج‏۵، ص۴۸۶</ref> وقتی حجاج، کمیل را فراخواند، او متواری شد، اما هنگامی که حجاج بر قبیله و خویشاوندان او سخت گرفت، کمیل، خود پیش حجاج رفت و پس از گفت‌گویی بین آن دو، حجاج دستور قتل او را صادر کرد.<ref> الإصابة، ج‏۵، ص۴۸۶</ref> آرامگاه او در [[نجف]] در منطقه [[ثویه|ثوّیه]] (حی الحنانه) نزدیک [[مسجد حنانه]] قرار دارد.<ref>علوی، راهنمای مصور سفر زیارتی عراق، ص۱۴۵.</ref>