Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۹۵
ویرایش
ارشاد القلوب (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
== انتساب كتاب == | == انتساب كتاب == | ||
سيد محسن امين و بعضى علماى ديگر صاحب تراجم، با توجه به بعضى مستندات چنين استنباط | سيد محسن امين و بعضى علماى ديگر صاحب تراجم، با توجه به بعضى مستندات چنين استنباط كردهاند كه جزء دوم كتاب، كه پيرامون فضائل اهل بيت است، از ديلمى نيست و بعدا ملحق به كتاب شده است. شواهدى نيز آوردهاند، از جمله اين كه نام كتاب با موضوع جزء دوم كتاب هيچ تناسبى ندارد.<ref>اعیان الشیعه،؛ ج 5، ص 251.</ref> | ||
البته اين نظر مورد تأييد بسيارى از علماء واقع نشده و تفصيل آن در كتب تراجم آمده | البته اين نظر مورد تأييد بسيارى از علماء واقع نشده و تفصيل آن در كتب تراجم آمده كه تمام كتاب نوشته ديلمى است.<ref>الذریعه، ج 1، ص 517.</ref> | ||
== انگيزه تاليف == | == انگيزه تاليف == | ||
مصنف در مقدمه كتاب می‌نویسد: چون كه ديدم قوه غضبيّه و شهويه بر اولاد آدم تسلّط پيدا كرده و هر كدام از آنها جلب نفع براى خود مىكنند و قبر و آخرت را فراموش كردهاند اين كتاب را نوشتم و آن را به نام «ارشاد القلوب الى الصواب» نامگذارى كردم، كه هر كس به آن عمل كند او را از عذاب | مصنف در مقدمه كتاب می‌نویسد: چون كه ديدم قوه غضبيّه و شهويه بر اولاد آدم تسلّط پيدا كرده و هر كدام از آنها جلب نفع براى خود مىكنند و قبر و آخرت را فراموش كردهاند اين كتاب را نوشتم و آن را به نام «ارشاد القلوب الى الصواب» نامگذارى كردم، كه هر كس به آن عمل كند او را از عذاب دردناک نجات دهد.<ref>ارشاد القلوب، ترجمه طباطبایی، ص 6.</ref> | ||
== ساختار کتاب == | == ساختار کتاب == | ||
كتاب كه در | كتاب كه در يک مجلد چاپ منتشر شده است كه، شامل دو جزء است. جزء اول كتاب، در حكمتها و مواعظ قرآن و سنت است و جزء دوم، در فضائل امير المؤمنين على( ع) و اولاد آن حضرت مى باشد. | ||
مولف روايات را مستقيما از پيامبر و ائمه نقل | مولف روايات را مستقيما از پيامبر و ائمه نقل مىكند و دليل اين كار خود را شهرت داشتن اين روايات در كتب روايى ذكر مىكند. | ||
با اين حال كسى با اين روايات محذوف السند، معامله مرسله نكرده است و تمام روايات آن را مسنده | با اين حال كسى با اين روايات محذوف السند، معامله مرسله نكرده است و تمام روايات آن را مسنده مىدانند، كما اينكه در كتب روايى ديگر مشابه آنها با سند كامل يافت مىشود. | ||
از اين نكته نيز كاملا مشهود است كه قصد ديلمى تأليف كتاب روايى نبوده، بلكه صرفا قصد بيدار كردن خفتگان و غفلت زدگان را بوسيله مواعظ معصومين | از اين نكته نيز كاملا مشهود است كه قصد ديلمى تأليف كتاب روايى نبوده، بلكه صرفا قصد بيدار كردن خفتگان و غفلت زدگان را بوسيله مواعظ معصومين (ع) داشته است. | ||
== محتوای کتاب == | == محتوای کتاب == | ||
مصنف ابتدا مواعظى از قرآن كريم نقل كرده، پس از آن، مواعظ پيامبر و ائمه | مصنف ابتدا مواعظى از قرآن كريم نقل كرده، پس از آن، مواعظ پيامبر و ائمه را آورده، سپس ابواب كتاب را آغاز نموده است. | ||
=== جزء اول === | === جزء اول === | ||
مولف در ابتدا بحث موعظه، سپس ذم دنيا و دنيا گرايى و امراض قلبى و رذائل اخلاقى و عملى را مطرح نموده، پس از آن بحث توبه و خوف و رجاء و صفات حسنه از قبيل شكر و رضا و يقين و... را مفصلا بحث كرده است. | مولف در ابتدا بحث موعظه، سپس ذم دنيا و دنيا گرايى و امراض قلبى و رذائل اخلاقى و عملى را مطرح نموده، پس از آن بحث توبه و خوف و رجاء و صفات حسنه از قبيل شكر و رضا و يقين و... را مفصلا بحث كرده است. | ||
همچنين در لابلاى فصول كتاب، بحثهايى با | همچنين در لابلاى فصول كتاب، بحثهايى با عنوان«مواعظ» يا «احاديثى از امام (ع)» و« احاديث منتخبه» آورده، كه بوسيله آنها زنگارهاى دل را صيقل زده و خانه تكانى كاملى از غبارهاى غفلت انجام دهد. | ||
مؤلف گويد: اين كتاب را به پنجاه و چهار باب مرتب كردم. | مؤلف گويد: اين كتاب را به پنجاه و چهار باب مرتب كردم. | ||
{{ستون-شروع|5}} | {{ستون-شروع|5}} | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
=== جزء دوم === | === جزء دوم === | ||
در جزء دوم كتاب، كه در چاپ حاضر با جزء اول در يك مجلد است، بحثى مبسوط در فضائل و مناقب اهل بيت عنوان شده. | در جزء دوم كتاب، كه در چاپ حاضر با جزء اول در يك مجلد است، بحثى مبسوط در فضائل و مناقب اهل بيت عنوان شده است. | ||
عناوين كلى جزء دوم كه | عناوين كلى جزء دوم كه در كتاب نيز فهرست نشده، عبارتند از: | ||
* انتساب تمام علوم به امير المؤمنين على | * انتساب تمام علوم به امير المؤمنين على (ع) | ||
* فضائل آن حضرت | * فضائل آن حضرت | ||
* فضائل | * فضائل حضرت زهرا (س) | ||
* شجاعت و جنگهاى مولاى متقيان | * شجاعت و جنگهاى مولاى متقيان (ع). | ||
* كلمات آن حضرت | * كلمات آن حضرت | ||
* مناظرات و احتجاجهاى حضرت با علماى اديان مختلف | * مناظرات و احتجاجهاى حضرت با علماى اديان مختلف | ||
* فضل امت پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم بر ساير امتها | * فضل امت پيامبر صلى الله عليه و آله و سلم بر ساير امتها | ||
* فضائل ساير ائمه | * فضائل ساير ائمه (ع) | ||
* معجزات و كرامات قبر شريف آن حضرت در نجف اشرف و ذكر جريانات تاريخى مستند پيرامون آن.<ref>فهرست کتاب، ترجمه علی سلگی نهاوندی.</ref> | * معجزات و كرامات قبر شريف آن حضرت در نجف اشرف و ذكر جريانات تاريخى مستند پيرامون آن.<ref>فهرست کتاب، ترجمه علی سلگی نهاوندی.</ref> | ||
== تمجید علامه مجلسی و دیگران == | == تمجید علامه مجلسی و دیگران == | ||
علامه مجلسى در بحار می‌گوید: | علامه مجلسى در بحار می‌گوید: كتاب ارشاد القلوب كتابى است لطيف، مشتمل بر اخبارى متين و در عين حال غريب و شگفت انگيز! از دو كتاب ديگر اعلام الدين و كتاب غرر الاخبار كمتر نقل حديث كرديم، زيرا بيشتر اخبار اين دو كتاب، در كتب ديگرى كه از حيث وثاقت بالاتراند، وجود داشت. گرچه از تمام اينها و اعتماد اكابر و بزرگان به اين دو كتاب جلالت مؤلف به ثبوت مىرسد.<ref>ارشاد القلوب، ترجمه رضایی، ج 1، ص 5.</ref> | ||
شیخ حرّ عامليّ در وسائل الشیعه و سید نعمت الله جزائرى در الانوار النعمانیة و فیض کاشانی و سيد عبد اللّه شبر و محدث نوری در کتابهایشان بدان استناد کرده‌اند. همچنین دو بیت شعر را به سيّد عليخان امدنی شارح صحيفه سجاديه نسبت ميدهند که درباره ارشاد القلوب سروده است:<ref> | شیخ حرّ عامليّ در وسائل الشیعه و سید نعمت الله جزائرى در الانوار النعمانیة و فیض کاشانی و سيد عبد اللّه شبر و محدث نوری در کتابهایشان بدان استناد کرده‌اند. همچنین دو بیت شعر را به سيّد عليخان امدنی شارح صحيفه سجاديه نسبت ميدهند که درباره ارشاد القلوب سروده است:<ref>اعیان الشیعه، ج 5، ص 251.</ref> <ref>الذریعه، ج 1، ص 518.</ref> | ||
{{شعر}} | |||
{{ب|هذا كتاب فی معانیه حسن|للدّیلمی ابی محمّد حسن}} | |||
{{ب|اشهی الی المضنی العلیل من الشّفا|والذّ للعینین من غمض الوسن}} | |||
{{پایان شعر}} | |||
این كتابی است كه دارای محتوای زیبا و شیوا است و از تألیفات ابومحمد حسن دیلمی است. به وسیله این نسخه معنوی، شفای بیمار بینوا را می طلبم، و این كتاب را نسخه شفابخش برای او می دانم، كه برای چشمها لذّتبخش تر از خواب شیرین است. | |||
{{شعر}} | {{شعر}} | ||
{{ب|اذا ضلت قلوب عن هداها|فلم تدر العقاب من الثواب}} | {{ب|اذا ضلت قلوب عن هداها|فلم تدر العقاب من الثواب}} | ||
{{ب|فارشدها جزاك اللّه خيرا|بارشاد القلوب الى الضواب}} | {{ب|فارشدها جزاك اللّه خيرا|بارشاد القلوب الى الضواب}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
هر گاه قلبها راههای هدایت را گم كردند و عوامل كیفر و پاداش را نشناختند، تو آن قلبهای گمراه را به وسیله كتاب ارشاد القلوب به راه درست و مستقیم راهنمایی كن، خدا به تو جزای خیر دهد. | |||
== پژوهش‌ها و ترجمه‌ها == | == پژوهش‌ها و ترجمه‌ها == | ||
كتاب ارشاد القلوب توسط شيخ شرف الدين يحيى بحرانى، كه از شاگردان محقق كركى است، تلخيص شده است. | كتاب ارشاد القلوب توسط شيخ شرف الدين يحيى بحرانى، كه از شاگردان محقق كركى است، تلخيص شده است.<ref>الذریعه، ج 1، ص 518.</ref> | ||
همچنين ملا صالح قزوينى، م 1265 ق در كنز المواعظ، در مقام اول، مواعظ مرحوم ديلمى را از ارشاد نقل كرده است. | همچنين ملا صالح قزوينى، م 1265 ق در كنز المواعظ، در مقام اول، مواعظ مرحوم ديلمى را از ارشاد نقل كرده است. | ||
* ترجمه‌ای از سید عبدالحسین رضایی | * ترجمه‌ای از سید عبدالحسین رضایی | ||