کمال الدین و تمام النعمة (کتاب): تفاوت میان نسخهها
اصلاح لینک
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) (اصلاح لینک) |
||
خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
}} | }} | ||
'''کَمالُ الدّین و تَمامُ النّعْمَة''' یا '''اِکْمالُ الدّین و اِتْمامُ النّعمَة'''، کتابی به زبان عربی تألیف عالم [[شیعه]] محمد بن علی بن بابویه قمی معروف به [[شیخ صدوق]] (متوفای ۳۸۱ق). وی در این کتاب به موضوع [[غیبت امام زمان(عج)|غیبت]] و ظهور [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه| امام زمان(عج)]] میپردازد. شیخ صدوق، نمونههای فراوانی از غیبت پیامبران الهی را آورده و به بررسی کامل [[امامت]] [[حضرت مهدی]](ع)، تولد، روایات [[ | '''کَمالُ الدّین و تَمامُ النّعْمَة''' یا '''اِکْمالُ الدّین و اِتْمامُ النّعمَة'''، کتابی به زبان عربی تألیف عالم [[شیعه]] محمد بن علی بن بابویه قمی معروف به [[شیخ صدوق]] (متوفای ۳۸۱ق). وی در این کتاب به موضوع [[غیبت امام زمان(عج)|غیبت]] و ظهور [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه| امام زمان(عج)]] میپردازد. شیخ صدوق، نمونههای فراوانی از غیبت پیامبران الهی را آورده و به بررسی کامل [[امامت]] [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|حضرت مهدی]](ع)، تولد، روایات [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] و [[امامان شیعه|ائمه]](ع) درباره ظهور آن حضرت، کسانی که به خدمت آن حضرت رسیدهاند و شرایط دوران ظهور ایشان پرداخته است. | ||
== نامگذاری کتاب == | == نامگذاری کتاب == | ||
خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
::''بعد از سفر به [[مشهد]] و [[زیارت]] [[امام رضا علیهالسلام|علی بن موسی الرضا]](ع) به [[نیشابور]] رفتم. در آنجا شیعیانی که به دیدن من میآمدند و شبهاتی را درباره امام زمان(ع)مطرح کردند که من هم سعی فراوانی در حل آن شبهات نمودم, تا آنکه به [[قم]] آمدم. در آنجا نیز شیخ نجم الدین ابو سعید محمد بن حسن بن محمد بن احمد بن علی بن صلت قمی به دیدارم آمد. او نیز از من درخواست نگارش کتابی در این باره داشت و من هم به ایشان وعده اجابت دادم, تا آنکه شبی [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه| امام زمان]](ع) را درخواب دیدم. آن حضرت به من فرمود: «چرا کتابی درباره غیبت نمینویسی تا خداوند به وسیله آن حوائجت را برآورده سازد؟». عرض کردم: «ای فرزند رسول خدا! من در این باره چند کتاب نوشتهام». آن حضرت فرمود: «اینک کتابی بنویس و در آن به غیبتهای پیامبران الهی اشاره کن!». پس از آن از خواب بیدار شدم و بر آن شدم تا این کتاب را به نگارش درآورم.''<ref>صدوق، کمال الدین، ۱۴۰۵ ق، مقدمه کتاب.</ref> | ::''بعد از سفر به [[مشهد]] و [[زیارت]] [[امام رضا علیهالسلام|علی بن موسی الرضا]](ع) به [[نیشابور]] رفتم. در آنجا شیعیانی که به دیدن من میآمدند و شبهاتی را درباره امام زمان(ع)مطرح کردند که من هم سعی فراوانی در حل آن شبهات نمودم, تا آنکه به [[قم]] آمدم. در آنجا نیز شیخ نجم الدین ابو سعید محمد بن حسن بن محمد بن احمد بن علی بن صلت قمی به دیدارم آمد. او نیز از من درخواست نگارش کتابی در این باره داشت و من هم به ایشان وعده اجابت دادم, تا آنکه شبی [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه| امام زمان]](ع) را درخواب دیدم. آن حضرت به من فرمود: «چرا کتابی درباره غیبت نمینویسی تا خداوند به وسیله آن حوائجت را برآورده سازد؟». عرض کردم: «ای فرزند رسول خدا! من در این باره چند کتاب نوشتهام». آن حضرت فرمود: «اینک کتابی بنویس و در آن به غیبتهای پیامبران الهی اشاره کن!». پس از آن از خواب بیدار شدم و بر آن شدم تا این کتاب را به نگارش درآورم.''<ref>صدوق، کمال الدین، ۱۴۰۵ ق، مقدمه کتاب.</ref> | ||
اهمیت ویژه این کتاب در نقل اقوال عالم بزرگ شیعی دوره [[غیبت صغرا |غیبت صغری]]؛ یعنی ابو جعفر محمد بن عبد الرحمن [[ابن قبه رازی]] است. دانستههای ما درباره این عالم شیعی محدود به نکاتی است که [[ابنندیم |ابن ندیم]] و [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] آوردهاند. دیگر عالمان رجالی نکته چندانی به نکات ایشان نیفزودهاند. به گفته نجاشی ابن قِبَه نخست از [[ | اهمیت ویژه این کتاب در نقل اقوال عالم بزرگ شیعی دوره [[غیبت صغرا |غیبت صغری]]؛ یعنی ابو جعفر محمد بن عبد الرحمن [[ابن قبه رازی]] است. دانستههای ما درباره این عالم شیعی محدود به نکاتی است که [[ابنندیم |ابن ندیم]] و [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] آوردهاند. دیگر عالمان رجالی نکته چندانی به نکات ایشان نیفزودهاند. به گفته نجاشی ابن قِبَه نخست از [[اصول خمسه|معتزلیان]] بوده و سپس به [[شیعه| تشیع]] گرویده است. | ||
از دیگر ویژگیهای این کتاب نقل برخی از توقیعات صادر شده از [[ناحیه مقدسه]] است. [[شیخ صدوق]] برخی از مطالب این بخش را از متون کهنتر و گاه به نحو شفاهی از برخی مرتبطان با [[نواب اربعه]] نقل کرده است.<ref>رحمتی، چند نکته درباره کتاب کمال الدین و تمام النعمه شیخ صدوق، ۱۳۸۳ش.</ref> | از دیگر ویژگیهای این کتاب نقل برخی از توقیعات صادر شده از [[ناحیه مقدسه]] است. [[شیخ صدوق]] برخی از مطالب این بخش را از متون کهنتر و گاه به نحو شفاهی از برخی مرتبطان با [[نواب اربعه]] نقل کرده است.<ref>رحمتی، چند نکته درباره کتاب کمال الدین و تمام النعمه شیخ صدوق، ۱۳۸۳ش.</ref> | ||
خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
با نگاه به انگیزهٔ مؤلف و سبک نگارش کتاب، میتوان آن را در زمره مطالب کلامی قرار داد اما با توجه به فراوانی مطالب تاریخی همچون تاریخ پیامبران، تاریخ جاهلیت، تاریخ [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله| پیامبر اسلام]] و تاریخ [[ شیعه|تشیع]] میتوان آن راکتابی تاریخی دانست.<ref>صفری فروشانی، بررسی دو اثر تاریخ نگاری شیخ صدوق، ۱۳۸۶ش.</ref> | با نگاه به انگیزهٔ مؤلف و سبک نگارش کتاب، میتوان آن را در زمره مطالب کلامی قرار داد اما با توجه به فراوانی مطالب تاریخی همچون تاریخ پیامبران، تاریخ جاهلیت، تاریخ [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله| پیامبر اسلام]] و تاریخ [[ شیعه|تشیع]] میتوان آن راکتابی تاریخی دانست.<ref>صفری فروشانی، بررسی دو اثر تاریخ نگاری شیخ صدوق، ۱۳۸۶ش.</ref> | ||
این کتاب از قدیمی ترین و معتبرترین منابع روایی [[شیعه]] درباره [[امام زمان]](ع) میباشد. [[شیخ صدوق]] در این کتاب بسیاری از مباحث اعتقادی [[شیعه]] را درباره آن حضرت و غیبت آن امام مطرح نموده و به پاسخگویی شبهات منکران و مخالفان میپردازد.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/11384 کتابخانه دیجیتال نور.]</ref> | این کتاب از قدیمی ترین و معتبرترین منابع روایی [[شیعه]] درباره [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام زمان]](ع) میباشد. [[شیخ صدوق]] در این کتاب بسیاری از مباحث اعتقادی [[شیعه]] را درباره آن حضرت و غیبت آن امام مطرح نموده و به پاسخگویی شبهات منکران و مخالفان میپردازد.<ref>[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/11384 کتابخانه دیجیتال نور.]</ref> | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
منابعی که صدوق استفاده کرده است عبارتد از: | منابعی که صدوق استفاده کرده است عبارتد از: | ||
* [[سیره ابن اسحاق (کتاب)|سیره ابن اسحاق]] به روایت [[یونس بن بکیر]] | * [[سیره ابن اسحاق (کتاب)|سیره ابن اسحاق]] به روایت [[یونس بن بکیر]] | ||
* المبتدأ و المبعث و المغازی و الوفاة و السقیفة و الردة تألیف [[ابان بن عثمان]] | * المبتدأ و المبعث و المغازی و الوفاة و السقیفة و الردة تألیف [[ابان بن عثمان احمری|ابان بن عثمان]] | ||
* التنبیه فی الامامة تألیف [[ابو سهل نوبختی]] | * التنبیه فی الامامة تألیف [[ابوسهل نوبختی|ابو سهل نوبختی]] | ||
* [[کتاب سلیم بن قیس هلالی]] | * [[کتاب سلیم بن قیس هلالی]] | ||
* المعمرون و الوصایا نوشته [[ابو حاتم سجستانی]] | * المعمرون و الوصایا نوشته [[ابو حاتم سجستانی]] | ||
* الضیاء فی الرد علی المحمدیة و الجعفریة اثر [[سعد بن عبدالله اشعری]].<ref>رحمتی، چند نکته درباره کتاب کمال الدین و تمام النعمه شیخ صدوق، ۱۳۸۳ش.</ref> | * الضیاء فی الرد علی المحمدیة و الجعفریة اثر [[سعد بن عبدالله اشعری قمی|سعد بن عبدالله اشعری]].<ref>رحمتی، چند نکته درباره کتاب کمال الدین و تمام النعمه شیخ صدوق، ۱۳۸۳ش.</ref> | ||
== نسخهشناسی == | == نسخهشناسی == | ||
از این کتاب، چند نسخه شناسایی شده است: | از این کتاب، چند نسخه شناسایی شده است: | ||
# نسخهٔ خطی [[کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران]] که در تاریخ ۱۰۶۰ق با خط نسخ نوشته و تصحیح و مقابله شده است. | # نسخهٔ خطی [[کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران]] که در تاریخ ۱۰۶۰ق با خط نسخ نوشته و تصحیح و مقابله شده است. | ||
# نسخهٔ خطی مصحح دیگر که در تاریخ ۱۰۷۷ق به امضای أبو طالب الحسینی نوشته و با دقت تصحیح و مقابله شده است.این نسخه در [[کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی]] نگهداری میشود. کتابت این نسخه در سال ۱۰۸۱ق پایان یافته است. | # نسخهٔ خطی مصحح دیگر که در تاریخ ۱۰۷۷ق به امضای أبو طالب الحسینی نوشته و با دقت تصحیح و مقابله شده است.این نسخه در [[کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی|کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی]] نگهداری میشود. کتابت این نسخه در سال ۱۰۸۱ق پایان یافته است. | ||
# نسخهٔ خطی که در تاریخ ۱۰۵۱ق نوشته شده و در کتابخانه شخصی ثقة الاسلام سید محمّد علی صدر الحفاظ [[آستانه حضرت عبدالعظيم]](ع) موجود است. | # نسخهٔ خطی که در تاریخ ۱۰۵۱ق نوشته شده و در کتابخانه شخصی ثقة الاسلام سید محمّد علی صدر الحفاظ [[حرم عبدالعظیم حسنی|آستانه حضرت عبدالعظيم]](ع) موجود است. | ||
=== ترجمه و چاپ === | === ترجمه و چاپ === | ||
کمال الدین به زبان عربی در دو جلد با تحقیق [[علی اکبر غفاری]] توسط انتشارات دارالکتب الاسلامیه [[قم]] در سال ۱۳۹۵ق چاپ شده است.{{سخ}} | کمال الدین به زبان عربی در دو جلد با تحقیق [[علیاکبر غفاری|علی اکبر غفاری]] توسط انتشارات دارالکتب الاسلامیه [[قم]] در سال ۱۳۹۵ق چاپ شده است.{{سخ}} | ||
این کتاب توسط [[محمدباقر کمره ای]] به فارسی ترجمه و در دو جلد (جلد اول ۴۵۲ صفحه و جلد دوم ۴۰۰ صفحه) توسط انتشارات اسلامیه [[تهران]] منتشر شده است. ترجمه دیگری نیز از این کتاب توسط منصور پهلوان توسط انتشارات دارالحدیث در شهر [[قم]] منتشر شده است. | این کتاب توسط [[محمدباقر کمرهای|محمدباقر کمره ای]] به فارسی ترجمه و در دو جلد (جلد اول ۴۵۲ صفحه و جلد دوم ۴۰۰ صفحه) توسط انتشارات اسلامیه [[تهران]] منتشر شده است. ترجمه دیگری نیز از این کتاب توسط منصور پهلوان توسط انتشارات دارالحدیث در شهر [[قم]] منتشر شده است. | ||
== پانویس == | == پانویس == |