پرش به محتوا

فضل بن حسن طبرسی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۳۸۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۳ نوامبر ۲۰۲۰
جز
←‏معرفی: افزودن منبع برای زمان و مکان تولد و نفی شهادت او
جز (←‏منابع: تکمیل فهرست منابع)
جز (←‏معرفی: افزودن منبع برای زمان و مکان تولد و نفی شهادت او)
خط ۵۷: خط ۵۷:


== معرفی ==
== معرفی ==
فضل بن حسن بن فضل طبرسی در سال ۴۶۸ یا ۴۶۹ق در [[مشهد]] متولد شد.{{مدرک}}
فضل بن حسن بن فضل طبرسی مفسر نامدار شیعه است. سال تولد او به طور دقیق مشخص نیست <ref>سبحانی تبریزی، الشیخ الطبرسی امام المفسرین، ص۸</ref> ولی برخی محققان آن را در سال‌های ۴۶۷ تا ۴۶۹ق دانسته‌اند.<ref>گرجی، جوامع الجامع (مقدمه)، ج۱، ص دو به نقل از طبرسی و مجمع البیان، حسین کریمان،.سبحانی تبریزی، الشیخ الطبرسی امام المفسرین، ص۸</ref> محل تولد او نیز در منابع قدیمی نیامده است. نویسنده کتاب طبرسی و تفسیر مجمع البیان او را متولد [[مشهد]] دانسته است و برای مدعای خود منبعی ذکر نکرده است. <ref>شایسته‌نژاد، طبرسی و تفسیر مجمع البیان، ص۷</ref>
فرزند او [[حسن بن فضل بن حسن طبرسی|ابونصر حسن بن فضل بن حسن طَبرِسی]]، صاحب کتاب «[[مکارم الاخلاق (کتاب)|مکارم الأخلاق]]» است و نوۀ او [[علی بن حسن طبرسی|ابوالفضل علی بن حسن بن فضل طبرسی]]، صاحب [[مشکاة الانوار]] است که در تکمیل کتاب مکارم الاخلاق نگاشته شده است.{{مدرک}}
 
فرزند او [[حسن بن فضل بن حسن طبرسی|ابونصر حسن بن فضل بن حسن طَبرِسی]]، صاحب کتاب «[[مکارم الاخلاق (کتاب)|مکارم الأخلاق]]» است و نوۀ او [[علی بن حسن طبرسی|ابوالفضل علی بن حسن بن فضل طبرسی]]، صاحب [[مشکاة الانوار]] است که در تکمیل کتاب مکارم الاخلاق نگاشته شده است.<ref>موسوی خوانساری، روضات الجنات، نشر اسماعیلیان، ج۵، ص۳۶۱</ref>


=== طبرسی مازندرانی است یا تفرشی؟ ===
=== طبرسی مازندرانی است یا تفرشی؟ ===
درباره این که طبرسی اهل کجاست اختلاف شده برخی او را مازندرانی و برخی اهل تفرش می‌دانند. این اختلاف ناشی از اختلاف  
درباره این که طبرسی اهل کجاست اختلاف شده برخی او را مازندرانی و برخی اهل تفرش می‌دانند. این اختلاف ناشی از اختلاف در آوانگاری شهرت طبرسی است. برخی آن را طَبَرسی خوانده‌اند، با این ادعا که این کلمه نشان‌دهنده انتساب به طبرستان است. [[میرزا عبدالله افندی]] در [[ریاض العلماء]] <ref>افندی، ریاض العلماء، کتابخانه آیةالله مرعشی، ج۴، ص۳۵۷</ref>، [[محمدعلی مدرس تبریزی]] در [[ریحانة الادب]] <ref>مدرس تبریزی، ریحانة الادب، کتابفروشی خیام، ج۴، ص۳۳</ref> و [[محمدباقر خوانساری]] در [[روضات الجنات]] <ref>موسوی خوانساری، روضات الجنات، نشر اسماعیلیان، ج۱، ص۶۴</ref> بر این اصرار دارند.
در آوانگاری شهرت طبرسی است. برخی آن را طَبَرسی خوانده‌اند، با این ادعا که این کلمه نشان‌دهنده انتساب به طبرستان است. [[میرزا عبدالله افندی]] در [[ریاض العلماء]] <ref>افندی، ریاض العلماء، کتابخانه آیةالله مرعشی، ج۴، ص۳۵۷</ref>، [[محمدعلی مدرس تبریزی]] در [[ریحانة الادب]] <ref>مدرس تبریزی، ریحانة الادب، کتابفروشی خیام، ج۴، ص۳۳</ref> و [[محمدباقر خوانساری]] در [[روضات الجنات]] <ref>موسوی خوانساری، روضات الجنات، نشر اسماعیلیان، ج۱، ص۶۴</ref> بر این اصرار دارند.


برخی نیز گفته‌اند نسبت به طبرستان، طبری یا طبرانی یا طبرستانی خواهد بود و نه طبرسی، بلکه نام دقیق مؤلف [[مجمع البیان]]، طَبْرِسی است که عربی شده تَفرِشی است و تفرشی منسوب به شهری در نزدیکی [[قم]] و اراک است.<ref group="یادداشت">درباره آوانگاری شهرت طبرسی برخی به تفصیل سخن گفته‌اند. مقدمه آیت الله شهید قاضی طباطبایی بر جوامع الجامع چاپ رحلی، مقدمه میرزا محمدباقر مازندرانی بر شرح شواهد مجمع البیان تألیف میرزا طاهر قزوینی، کتاب طبرسی و مجمع البیان نوشته دکتر حسین کریمان، و مقدمه دکتر ابوالقاسم گرجی بر جوامع الجامع چاپ دانشگاه تهران را در این زمینه بنگرید</ref><ref>[http://maarefquran.com/Files/pajohesh.php?id=30&pageId=1 فصلنامه پژوهش‌های قرآنی]</ref>
برخی نیز گفته‌اند نسبت به طبرستان، طبری یا طبرانی یا طبرستانی خواهد بود و نه طبرسی، بلکه نام دقیق مؤلف [[مجمع البیان]]، طَبْرِسی است که عربی شده تَفرِشی است و تفرشی منسوب به شهری در نزدیکی [[قم]] و اراک است.<ref group="یادداشت">درباره آوانگاری شهرت طبرسی برخی به تفصیل سخن گفته‌اند. مقدمه آیت الله شهید قاضی طباطبایی بر جوامع الجامع چاپ رحلی، مقدمه میرزا محمدباقر مازندرانی بر شرح شواهد مجمع البیان تألیف میرزا طاهر قزوینی، کتاب طبرسی و مجمع البیان نوشته دکتر حسین کریمان، و مقدمه دکتر ابوالقاسم گرجی بر جوامع الجامع چاپ دانشگاه تهران را در این زمینه بنگرید</ref><ref>[http://maarefquran.com/Files/pajohesh.php?id=30&pageId=1 فصلنامه پژوهش‌های قرآنی]</ref>
خط ۶۸: خط ۶۸:


=== درگذشت ===
=== درگذشت ===
بنابر مشهور در سال ۵۴۸ق در [[سبزوار]] (که حدود ۲۵ سال آخر عمر را در آنجا گذرانیده است) وفات یافته است.{{مدرک}} [[افندی اصفهانی]] و [[محمد باقر خوانساری]] هر دو تصریح به [[شهادت]] طبرسی نموده‌اند، و [[حاجی نوری|حاجی نوری]] می‌نویسد: کسانی که شرح حال او را نوشته‌اند چگونگی شهادت او را ذکر نکرده‌اند، شاید وی با سمّ به شهادت رسیده و لذا شهادت او معروف نگردیده است.<ref>عابدی، ترجمه الآداب الدینیه، ۱۳۸۰ش، ص۲۰۶-۲۰۷.</ref>
بنابر مشهور در سال ۵۴۸ق در [[سبزوار]] (که حدود ۲۵ سال آخر عمر را در آنجا گذرانیده است) وفات یافته است.<ref>موسوی خوانساری، روضات الجنات، نشر اسماعیلیان، ج۵، ص۳۵۹</ref> [[افندی اصفهانی]] و [[محمد باقر خوانساری]] هر دو تصریح به [[شهادت]] طبرسی نموده‌اند، و [[حاجی نوری|حاجی نوری]] می‌نویسد: کسانی که شرح حال او را نوشته‌اند چگونگی شهادت او را ذکر نکرده‌اند، شاید وی با سمّ به شهادت رسیده و لذا شهادت او معروف نگردیده است.<ref>عابدی، ترجمه الآداب الدینیه، ۱۳۸۰ش، ص۲۰۶-۲۰۷.</ref> سبحانی تبریزی این ادعا را جزو اوهام دانسته که هیچ منبعی قبل از ریاض العلماء ندارد<ref>سبحانی تبریزی، الشیخ الطبرسی امام المفسرین، ص۴۴</ref>


پس از وفات، پیکر او به [[مشهد]] انتقال یافت و در محلی نزدیک [[حرم رضوی]] که آن زمان به نام قتلگاه شناخته می‌شد به خاک سپرده شد.<ref group="یادداشت">هم اکنون خیابانی از حرم مطهر رضوی به سمت شمال امتداد یافته که از کنار مرقد او می‌گذرد و به نام او خوانده می‌شود.</ref> <ref>ابن فندق، تاریخ بیهق، نشر فروغی، ص۲۴۲</ref>
پس از وفات، پیکر او به [[مشهد]] انتقال یافت و در محلی نزدیک [[حرم رضوی]] که آن زمان به نام قتلگاه شناخته می‌شد<ref>موسوی خوانساری، روضات الجنات، نشر اسماعیلیان، ج۵، ص۳۵۹</ref> به خاک سپرده شد.<ref group="یادداشت">هم اکنون خیابانی از حرم مطهر رضوی به سمت شمال امتداد یافته که از کنار مرقد او می‌گذرد و به نام او خوانده می‌شود.</ref> <ref>ابن فندق، تاریخ بیهق، نشر فروغی، ص۲۴۲</ref>


== مشایخ ==
== مشایخ ==
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۴۹۵

ویرایش