احمد بن ابی نصر بزنطی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
تکمیل شناسه
جز (ویرایش مطالب) |
جز (تکمیل شناسه) |
||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| فعالیت‌ها= | | فعالیت‌ها= | ||
}} | }} | ||
'''احمد بن محمد بن‌ابی‌نصر بَزَنْطی'''، (۱۵۲-۲۲۱ق)، از | '''احمد بن محمد بن‌ابی‌نصر بَزَنْطی'''، (۱۵۲-۲۲۱ق)، از محدثان [[امامیه|امامی]] در [[کوفه]] و از [[اصحاب امام کاظم(ع)]]، [[امام رضا(ع)]]، [[امام جواد(ع)]] است. خاندان بزنطی از موالیان کوفه و وابسته به قبیله سکون از شاخه‌های [[قبیله کنده]] به حساب می‌آمدند که بعضی آن‌ها را اصالتاً ایرانی و برخی [[بیزانس|بیزانسی]] می‌دانند. چنانکه لقب بزنطی برای زید، جد اعلای احمد بن محمد بن عمرو بن زید را معرب بیزانسی دانسته‌اند. هرچند برخی بزنط را نوعی لباس دانسته و زید را شاغل در خرید و فروش این لباس قلمداد کرده‌اند. | ||
نام بزنطی در سلسله اسناد ۷۹۰ روایت به چشم می‌خورد و علاوه بر [[امامان شیعه|ائمه(ع]]) از اصحاب آن‌ها نیز نقل حدیث کرده است. رجالیون [[شیعه]] او را از [[اصحاب اجماع]] و [[ثقه]] دانسته‌اند. وی به رغم نقل روایاتی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] از سوی رجال‌شناسان [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] مورد تایید قرار نگرفته است. سه کتاب برای بزنطی ذکر شده است. | |||
او پس از شهادت امام کاظم(ع) مدتی گرایش به [[واقفیه|واقفه]] داشت که در مکاتبه با امام رضا(ع) از این عقیده دست برداشت. وی علاوه بر نقل روایاتی در حوزه [[علم امام]]، به [[اجتهاد]] در عصر حضور امام معتقد بود و نظریاتی پیرامون نقش [[تقیه]] در تعارض احادیث داشت. احمد بن ابی‌نصر بزنطی سرانجام در [[سال ۲۲۱ هجری قمری]] درگذشت. | |||
==زندگی‌نامه== | ==زندگی‌نامه== | ||
احمد بن محمد بن عمرو بن زید از بزرگان شیعه در قرن دوم هجری است. کنیه زید، جد دوم، وی ابو نصر بوده است.{{مدرک}} در منابع روایی برای اختصار، غالباً نام جد اول را حذف می‌کنند و به جای زید نیز [[کنیه]] او، ابی نصر، را می‌آورند. یعنی غالبا از وی با عنوان احمد بن محمد بن ابی نصر یاد می‌شود. گاهی نیز از وی با عنوان «ابن ابی نصر» یاد می‌کنند.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، چاپ سنگی، ج۱، ص۷۷.</ref> | احمد بن محمد بن عمرو بن زید از بزرگان شیعه در قرن دوم هجری است. کنیه زید، جد دوم، وی ابو نصر بوده است.{{مدرک}} در منابع روایی برای اختصار، غالباً نام جد اول را حذف می‌کنند و به جای زید نیز [[کنیه]] او، ابی نصر، را می‌آورند. یعنی غالبا از وی با عنوان احمد بن محمد بن ابی نصر یاد می‌شود. گاهی نیز از وی با عنوان «ابن ابی نصر» یاد می‌کنند.<ref>مامقانی، تنقیح المقال، چاپ سنگی، ج۱، ص۷۷.</ref> | ||
لقب وی بزنطی است.{{مدرک}} بزنط نوعی از لباس بوده است و ظاهرا وی در کار خرید و فروش این لباس بوده است و به همین دلیل به بزنطی معروف شده است.<ref>امین، أعیان الشیعة، ج۳، ص۱۴۰.</ref> برخی نیز معتقدند که بزنطی معرب بیزانسی است<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ج۲۴، ص۳۲۲.</ref> کنیه او ابوجعفر و به احتمال ابوعلی است.<ref>رجوع کنید به ابن شهرآشوب، ص۱۰؛ مامقانی، تنقیح المقال، چاپ سنگی، ج۱، ص۷۷.</ref> | لقب وی بزنطی است.{{مدرک}} بزنط نوعی از لباس بوده است و ظاهرا وی در کار خرید و فروش این لباس بوده است و به همین دلیل به بزنطی معروف شده است.<ref>امین، أعیان الشیعة، ج۳، ص۱۴۰.</ref> برخی نیز معتقدند که بزنطی معرب بیزانسی است<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ج۲۴، ص۳۲۲.</ref> کنیه او ابوجعفر و به احتمال ابوعلی است.<ref>رجوع کنید به ابن شهرآشوب، ص۱۰؛ مامقانی، تنقیح المقال، چاپ سنگی، ج۱، ص۷۷.</ref> | ||
خاندان بزنطی در [[کوفه]] زندگی می‌کردند و از موالیان (غیر عرب) آن دیار به شمار می‌آمدند و به اتفاق منابع با قبیله عرب سکون، از شاخه‌های بزرگ | خاندان بزنطی در [[کوفه]] زندگی می‌کردند و از موالیان (غیر عرب) آن دیار به شمار می‌آمدند و به اتفاق منابع با قبیله عرب سکون، از شاخه‌های بزرگ [[قبیله کنده]] پیمان داشتند.<ref>نجاشی، رجال، ۱۴۰۷ق، ص۷۵؛ طوسی، ۱۳۵۱ش، ص۳۶، پانویس؛ کشّی،ش ۱۱۰۲؛ تستری، قاموس الرجال، ج۱، ص۵۶۳-۵۶۶؛ شیخ طوسی، ص۳۶.</ref> برخی اصل این خاندان را ایرانی می‌دانند<ref>عطاردی، راویان امام رضا، ۱۳۶۷ش، چ ۱، ص۷۶.</ref> و برخی این خاندان را بیزانسی می‌دانند.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعة، ج۲۴، ص:۳۲۲.</ref> | ||
بزنطی در [[سال ۲۲۱ هجری قمری]] درگذشت.<ref>علامه حلی، خلاصة الأقوال، ص۱۳.</ref> | بزنطی در [[سال ۲۲۱ هجری قمری]] درگذشت.<ref>علامه حلی، خلاصة الأقوال، ص۱۳.</ref> | ||
| خط ۲۹: | خط ۳۴: | ||
{{اصحاب اجماع}} | {{اصحاب اجماع}} | ||
==جایگاه حدیثی و علمی== | ==جایگاه حدیثی و علمی== | ||
* بزنطی از [[طبقات راویان|طبقه ششم]] روایان حدیث است<ref>بروجردی، ترتیب اسانید الکافی، مقدمه کتاب، مقدمه ثانیه.</ref> و نامش در [[سلسله سند]] حدود ۷۹۰ حدیث وجود دارد.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۲۲.</ref> | *بزنطی از [[طبقات راویان|طبقه ششم]] روایان حدیث است<ref>بروجردی، ترتیب اسانید الکافی، مقدمه کتاب، مقدمه ثانیه.</ref> و نامش در [[سلسله سند]] حدود ۷۹۰ حدیث وجود دارد.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۲۲.</ref> | ||
* وی از [[اصحاب امام کاظم(ع)]]، [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] و [[امام جواد علیه‌السلام|امام جواد(ع)]] بوده است.<ref>معجم رجال الحدیث، ج۳، ص: ۱۸.</ref> او علاوه بر نقل روایت از امامان، از کسانی چون [[عبدالله بن سنان]]، [[حماد بن عثمان]]، [[جمیل بن دراج]]، [[ابان بن عثمان]] و [[عاصم بن حمید]] نقل روایت کرده است.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۲۱.</ref> | *وی از [[اصحاب امام کاظم(ع)]]، [[امام رضا علیه‌السلام|امام رضا(ع)]] و [[امام جواد علیه‌السلام|امام جواد(ع)]] بوده است.<ref>معجم رجال الحدیث، ج۳، ص: ۱۸.</ref> او علاوه بر نقل روایت از امامان، از کسانی چون [[عبدالله بن سنان|عبدالله بن سنان]]، [[حماد بن عثمان]]، [[جمیل بن دراج]]، [[ابان بن عثمان]] و [[عاصم بن حمید]] نقل روایت کرده است.<ref>خویی، معجم رجال الحدیث، ج۳، ص۲۱.</ref> | ||
* بزنطی از [[اصحاب اجماع]] است{{مدرک}} و افرادی چون [[ابراهیم بن هاشم قمی]]، [[حسین بن سعید اهوازی]]، [[احمد بن محمد برقی]]، [[حسن بن محبوب]] و [[علی بن مهزیار اهوازی]] و [[محمد بن عیسی بن عبید یقطینی]] از او حدیث نقل کرده‌اند.<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۰۷ق، ص۹۰؛ نیز نک: اردبیلی، ص۹ -۱؛ خویی، ص۳۶- ۳۸.</ref> | *بزنطی از [[اصحاب اجماع]] است{{مدرک}} و افرادی چون [[ابراهیم بن هاشم قمی]]، [[حسین بن سعید اهوازی]]، [[احمد بن محمد برقی]]، [[حسن بن محبوب]] و [[علی بن مهزیار اهوازی]] و [[محمد بن عیسی بن عبید یقطینی]] از او حدیث نقل کرده‌اند.<ref>نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۰۷ق، ص۹۰؛ نیز نک: اردبیلی، ص۹ -۱؛ خویی، ص۳۶- ۳۸.</ref> | ||
* علمای [[رجال]] شیعه وی را با الفاظی مانند [[ثقه]] و جلیل القدر<ref>رجال الشیخ الطوسی، ص: ۳۳۲.</ref> و بلندمنزله در نزد امام رضا(ع)<ref>الفهرست (للشیخ الطوسی)، ص: ۱۹.</ref> یاد کرده‌اند. | *علمای [[رجال]] شیعه وی را با الفاظی مانند [[ثقه]] و جلیل القدر<ref>رجال الشیخ الطوسی، ص: ۳۳۲.</ref> و بلندمنزله در نزد امام رضا(ع)<ref>الفهرست (للشیخ الطوسی)، ص: ۱۹.</ref> یاد کرده‌اند. ازآنجا که وی در سلسله اسناد حدیثی در سیره نبوی هم هست، علمای رجالی [[اهل سنت]] هم نام وی را در آثار خود ذکر کرده‌اند و البته وی در نزد اهل سنت مورد تایید نیست.<ref>نک: عقیلی، /۸؛ ذهبی، /۳۵؛ ابن‌حجر، /۶۱.</ref> | ||
*علمای رجال برای بزنطی سه کتاب ذکر کرده‌اند که عبارتند از: | *علمای رجال برای بزنطی سه کتاب ذکر کرده‌اند که عبارتند از: | ||
** «الجامع» (دربردارنده مجموعه‌ای گسترده از اخبار در زمینه‌های گوناگون معارف دینی، به ویژه فقه)<ref>نک: ابن‌ندیم، ۷۶؛ شیخ‌طوسی، رجال طوسی، ۶۶، الفهرست، ۳؛ نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۰۷ق، ص۵.</ref> | **«الجامع» (دربردارنده مجموعه‌ای گسترده از اخبار در زمینه‌های گوناگون معارف دینی، به ویژه فقه)<ref>نک: ابن‌ندیم، ۷۶؛ شیخ‌طوسی، رجال طوسی، ۶۶، الفهرست، ۳؛ نجاشی، رجال نجاشی، ۱۴۰۷ق، ص۵.</ref> | ||
** «المسائل»<ref>ابن‌ندیم، ۷۶؛ ابوغالب، ۳</ref> | **«المسائل»<ref>ابن‌ندیم، ۷۶؛ ابوغالب، ۳</ref> | ||
** «النوادر»<ref>شیخ‌طوسی، الفهرست، ص۳</ref> | **«النوادر»<ref>شیخ‌طوسی، الفهرست، ص۳</ref> | ||
==دیدگاه‌ها== | ==دیدگاه‌ها== | ||
* بزنظی پس از درگذشت [[امام کاظم(ع)]]، نخست در شمار قائلان به [[واقفه|وقف]] قرار داشت، اما در پی مکاتبه‌ای با [[امام رضا(ع)]]، به [[امامت]] آن حضرت معتقد شد.<ref>نک: حمیری، ص۵۲؛ صدوق، عیون، ص۱۳؛ شیخ‌طوسی، الغیبه، ص۱-۲.</ref> | *بزنظی پس از درگذشت [[امام کاظم(ع)]]، نخست در شمار قائلان به [[واقفه|وقف]] قرار داشت، اما در پی مکاتبه‌ای با [[امام رضا(ع)]]، به [[امامت]] آن حضرت معتقد شد.<ref>نک: حمیری، ص۵۲؛ صدوق، عیون، ص۱۳؛ شیخ‌طوسی، الغیبه، ص۱-۲.</ref> | ||
* بزنطی جزو آن دسته از اصحاب بود که حتی در دوران حضور امام به اجتهاد معتقد بود.<ref>نک: پاکتچی، ۵</ref> | *بزنطی جزو آن دسته از اصحاب بود که حتی در دوران حضور امام به اجتهاد معتقد بود.<ref>نک: پاکتچی، ۵</ref> | ||
* او در مساله تعارض بین دو روایت، به عنصر [[تقیه]] در حل این تعارض توجه داشت.<ref>حمیری، ۵۲</ref> | *او در مساله تعارض بین دو روایت، به عنصر [[تقیه]] در حل این تعارض توجه داشت.<ref>حمیری، ۵۲</ref> | ||
* وی روایات متعددی در مورد علم امام نقل کرده است که نشان از حساسیت وی نسبت به این موضوع دارد. روایت «ایمان هیچ بنده‌ای کمال نمی‌یابد، مگر آنکه بشناسد آنچه برای نخستین [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|ائمه(ع)]] است، برای آخرین آن‌ها نیز همان است و ائمه(ع) در حجت و طاعت و [[حلال]] و [[حرام]] با یکدیگر برابرند.» را وی مستقیما از [[امام رضا(ع)]] نقل کرده است.<ref>حمیری، ۵۳؛ الاختصاص، ۲؛ قس: همین مضمون‌از صفوان‌بن‌یحیی، کلینی، /۷۵.</ref> | *وی روایات متعددی در مورد علم امام نقل کرده است که نشان از حساسیت وی نسبت به این موضوع دارد. روایت «ایمان هیچ بنده‌ای کمال نمی‌یابد، مگر آنکه بشناسد آنچه برای نخستین [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|ائمه(ع)]] است، برای آخرین آن‌ها نیز همان است و ائمه(ع) در حجت و طاعت و [[حلال]] و [[حرام]] با یکدیگر برابرند.» را وی مستقیما از [[امام رضا(ع)]] نقل کرده است.<ref>حمیری، ۵۳؛ الاختصاص، ۲؛ قس: همین مضمون‌از صفوان‌بن‌یحیی، کلینی، /۷۵.</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانویس۲}} | {{پانویس۲}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* آبی، حسن، کشف‌الرموز، قم، ۴۰۸ق. | * آبی، حسن، کشف‌الرموز، قم، ۴۰۸ق. | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۶: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* منبع مقاله: [https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/7773 دائره المعارف بزرگ اسلامی] | *منبع مقاله: [https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/7773 دائره المعارف بزرگ اسلامی] | ||
* [http://rch.ac.ir/article/Details/6678 دانشنامه جهان اسلام] | *[http://rch.ac.ir/article/Details/6678 دانشنامه جهان اسلام] | ||
{{یاران امام جواد}} | {{یاران امام جواد}} | ||
{{یاران امام رضا}} | {{یاران امام رضا}} | ||