ابوحنیفه: تفاوت میان نسخه‌ها

هنگامی که [[یزید بن عمر بن هبیره]] در ۱۲۹ق از جانب مروان دوم به فرمانروایی عراق منصوب شد، ابوحنیفه را به تصدی منصب قضا و به روایتی، به نظارت بر [[بیت المال]] فراخواند اما ابوحنیفه از پذیرش پیشنهاد ابن هبیره سر باز زد.<ref>یحیی بن معین، ج۱، ص۷۹؛ خطیب، ج۱۳، ص۳۲۶-۳۲۷</ref> او به سبب افزایش فشار از جانب ابن هبیره برای پذیرش این منصب به [[مکه]] رفت و در دو سالِ باقیمانده از سلطه [[امویان]] را در آنجا به سر برد<ref>نک: مکی، ج۲، ص۲۴؛ خوارزمی، ابوالمؤید، ج۱، ص۶۶</ref> وی دراین مدت به تبلیغ اعتقادات و آراء فقهی خود پرداخت و با [[ایوب سختیانی]] فقیه [[بصره]] که در آن زمان در حرم به سر می‌برد، رقابتی سخت داشت.<ref>نک: بسوی، ج۲، ص۸۷۸؛ ابوزرعه، ج۱، ص۵۰۷</ref>

بسیاری از نویسندگان [[اصحاب حدیث]]، [[امامیه]]، [[معتزله]] و [[اشاعره]]، ابوحنیفه را از زمره [[مرجئه]] شمرده‌اند.<ref>مثلاً نک: بخاری، ج۴ (۲)، ص۸۱؛ عقیلی، ج۴، ص۲۸۳؛ اشعری، سعد، ص۶؛ کشّی، ص۱۹۰؛ اشعری، ابوالحسن، مقالات، ص۱۳۸</ref> [[مرجئه]] ارتکاب کبیره را از بین برنده ایمان نمی‌دانستند و ضمن جداشمردن عمل از ایمان، ایمان را حقیقتی می‌دانستند که زیادت و نقصان نمی‌پذیرد. در برابر این گروه [[خوارج]] و اصحاب حدیث بودند. خوارج عمل را آن اندازه در [[ایمان]] مؤثر می‌دانستند و معتقد بودند ارتکاب [[گناه کبیره|کبیره]] موجب زوال ایمان و سبب کفر می‌گردد. اصحاب حدیث در عین پرهیز از [[تکفیرِ]] مرتکب کبیره، ایمان را دارای درجات دانسته، با دخیل دانستن عمل در [[مفهوم ایمان]]، آن را قابل زیادت و نقصان می‌شمردند.

البته گروه‌هایی از مرجئه بر این باور بودند که با وجود ایمان، هیچ معصیتی زیانبار نخواهد بود و شخص [[مومن]] با ارتکاب هیچ [[معصیت|معصیتی]] مستحق [[دوزخ]] نخواهد گشت. به اعتقاد آانان حسنات (کارهای نیک) مؤمنان، پذیرفته و سیئات (گناهان) آنان، [[آمرزش|آمرزیده]] خواهد شد. همچنین در نیمه نخست سده ۲ق میان مرجئه و اصحاب حدیث، گروه دیگری بودند که گاه در کتاب‌های ملل و نحل به آنان '''مرجئة الستة''' گفته شده است.<ref>نک: شهرستانی، ج۱، ص۱۲۷ و ۱۳۰</ref> اینان در مورد ''زیادت و نقصان‌ناپذیری ایمان'' و ''جدایی عمل از ایمان'' با مرجئه هم عقیده بودند، ولی با نظرات آنان درباره ارزش عمل توافق نداشتند.

درباره رابطه ابوحنیفه با [[زیدیه]]، باید گفت رابطه صمیمانه او با [[زید بن علی]] و [[ابراهیم حسنی]] بهترین گواه بر حسن روابط است، تا آنجا که [[محمد بن جعفر دیباج]]، فرزند [[امام صادق(ع)]] و یکی از امامان زیدی ضمن ستایش از ابوحنیفه، عمل او در یاری زید را دلیل مودت و دوستی او با اهل ایمان است.<ref>نک: ابوالفرج، مقاتل، ص۹۹</ref>

بنا به تعریف [[سید شریف جرجانی|جرجانی]]، [[استحسان]] عبارت است:

::از ترک قیاس و اخذ به حکمی که برای مردمان سهل‌تر باشد،<ref>ص ۸</ref> اما در تعریف دقیق [[ابوالحسن کرخی]]، اسحتسان در [[مذهب حنفی]] عبارت است از:

==ابوحنیفه وعلوم روایی==